محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
دکتر عرفان فدایی وکیل پایه یک دادگستری
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1802522150
قانون کردن برجام به ضرر منافع ملی است/ هزینه های عدم اجرای برجام برای ایران از زبان یوسف مولایی
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
قانون کردن برجام به ضرر منافع ملی است/ هزینه های عدم اجرای برجام برای ایران از زبان یوسف مولایی سیاست > احزاب و شخصیت‌ها - استاد 61 ساله و خوش پوش حقوق بین الملل البته بذله گوست و مرتب با نکته هایش حال و هوای گفت و گو را تغییر می دهد. خودش می گوید علاقه مندی من بیش از هر چیز به طنز است. او البته با همین شیوه برخی سوالات را هم بی پاسخ می گذارد.
زینب صفری: به همین دلیل وقتی پرسیدم اگر مجلس با برجام مخالفت کند، چه خواهد شد؟ او با لبخند گفت «چرا غصه چیزی را بخوریم که اتفاق نیفتاده». "یوسف مولایی" البته از جمله کارشاسانی است که دولت و مجلس از نظرات کارشناسی اش استفاده می کنند. خودش می گوید مجلس یک بار و دولت چندین بار من و دیگر اساتید دانشگاه را برای استفاده از نظرات مشورتی مان دعوت کرده اند. به گفته او معاونت حقوقی دولت و همینطور وزارت امور خارجه و دکتر عراقچی بارها از او و دیگر اساتید برای دریافت نظرات مشورتی شان دعوت کرده اند. مولایی وقتی درباره برجام سخن می گوید، اگرچه نگاهش به دولت نزدیک است، اما همه تلاشش را می کند تا بیطرفانه موضوع را از نقطه نظر مجلس هم ببیند. به همین دلیل هم در اثنای گفت و گو تاکید دارد که موضوع اختلافی میان مجلس و دولت در واقع ناشی از اختلاف در برداشت از مصادیق اصول 125 و 77 قانون اساسی است. استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران اگرچه می گوید تاکید دولت بر اینکه چیزی را امضا نکردیم، چندان برای اینکه بگوییم تعهدی ایجاد نشده است دقیق نیست، اما این را هم می گوید که این تاکید از طرف دولت در مقابل بحث دیگری که تلاش می کند «فورمالیسم» را تقویت کند (نگاهی که معتقد است هر سندی باید به تصویب مجلس برسد)، مطرح می شود. در این بحث ها به بحث های محتوایی اعم از اینکه ما در چه شرایطی هستیم و مصلحت و منافع ما کدام است توجه نمی شود و لذا دولت هم ناگزیر می شود به طرف تاکید بر مسائل تکنیکی و شکلی برود. یوسف مولایی تشخیص اینکه برجام بنا بر اصل 77 یک قراردادی است که باید به مجلس برود یا خیر را بر عهده دولت می گذارد. چراکه به عقیده او دولت است که در مناسبات بین المللی تجربه دارد و کار می کند. او تاکید می کند اگر مجلس برجام را به صورت قانون تصویب کند برای ما تعهد بسیار سنگینی را ایجاد می کند، چون به صورت قانون داخلی در می آید. در این صورت ما قدرت انعطاف پذیری خودمان را در مقابل آمریکایی ها و 5+1 تا حدی از دست می دهیم. به گفته مولایی نظر رهبری برای اینکه برجام به مجلس برود نظر درستی است. چون ما در مقابل چالش هایی که آمریکایی ها در کنگره ایجاد کردند باید حضور داشته باشیم. اما تاکید او این است که مجلس باید بحث های خود را داشته باشد اما در نهایت اگر بخواهد برجام را به صورت قانون دربیاورد و یا رد کند، چندان به مصلحت نیست. به عقیده این استاد بین الملل دانشگاه تهران "برجام" قطعنامه شورای امنیت است و به خودی خود صرف نظر از اینکه کشورها چه سیاستی در قبال آن اتخاذ می کنند، الزام آور است و به همین دلیل رفتن برجام به شورای امنیت به نفع ماست. گفت و گوی مشروح خبرآنلاین با یوسف مولایی را در ادامه می خوانید: در حال حاضر دو نگاه متفاوت میان مجلس و دولت به موضوع برجام وجود دارد. فکر می کنید به لحاظ حقوقی کدام طرف برداشت دقیقتری از قانون دارد؟ بستگی دارد شما از دید و تفسیر مجلس به این موضوع نگاه کنید یا از دید دولت. در واقع دو نگاه متفاوت به مفاد قانون اساسی و اصول 77 و 125 وجود دارد. اصل 125 می گوید تمام قراردادها و موافقتنامه ها و هر سند بین المللی که تعهد ایجاد می کند باید در مجلس به تصویب برسد. ظاهرا این اصل به مجلس حق می دهد که این نگاه را داشته باشد که هر نوع سند باید به تصویب مجلس برسد. از جمله این سند که یک سند بین المللی با چند کشور خارجی است. این بدین معنا است که اگر مجلس سند بین المللی را تصویب نکرد ما عملا در سطح بین المللی نباید متعهد بشویم. اما نگاه دولت این است که این از مصادیق اصل 77 نیست. از نظر دولت این یک دستورالعمل اجرایی و برجام است.
حالا چه نهادی باید بین این دو داوری کند؟ در ایران چنین نهادی تعریف نشده است. در حالی که در اکثر کشورها ما دادگاه قانون اساسی داریم و یا در بعضی از کشورها مثل فرانسه شورای عالی وجود دارد که در این مواقع اظهار نظر می کند. بنابراین موضوعاتی از این دست پاسخ روشنی ندارد و باید منتظر ماند و دید چه رویه ای در عمل ایجاد می شود. به هر حال قدر مسلم درباره خود اصل 77 دیدگاه های متفاوتی وجود ندارد اما در باره اینکه مصادیق آن کدام است، اختلاف نظر وجود دارد؛ اينکه آیا هر تصمیمي که قوه مجریه و دولت در مقابل یک کشور دیگر اتخاذ می کند، به منزله قرارداد بین المللی است؟ اگر اینطور باشد پس این سند هم می تواند مصداق این اصل باشد. اما دولت به عنوان مجری تعهدات بین المللی به نوعی مصداق ها را تعریف می کند و خودش شاخص های اینکه کدام تعهد و سند مشمول اصل 77 است را انتخاب می کند و نظر می دهد. در این صورت باید نظر دولت را بپذیریم در اینکه این احتیاجی به تصویب دارد يا ندارد. مجلس می تواند برجام را بررسی کند و نظر مشورتی بدهد و دیدگاه خودش را به دولت منتقل کند. اگر بخواهد حالت الزام آور پیدا کند باید در قالب قانون به آن بیاندیشد. در غیر این صورت برای دولت حالت الزام آوری نمی تواند داشته باشد. مگر اینکه از نقطه نظر نظارتی تذکراتی به دولت بدهد. البته این حرف به این معنی نیست که چنين تعهداتي هیچ نیازی به تصویب ندارد. چون مجلس در نهایت یک وظیفه نظارتی دارد و در حوزه نظارت بر عملکرد دولت می تواند این موضوع را بررسی کند. اما سوال این است که با کدام خروجی؟ این هم هنوز روشن نیست و مقداری بحث های سیاسی درگیر بحث های تکنیکی است. کما اینکه هنوز بحث های تکنیکی هم روشن و واضح نیست. بنابراین این دو موضوع وقتی در فضای خاصی مثل فضای پسا برجام در هم تنیده می شوند دیدگاه های متفاوت به منصه ظهور در می اید و هر کسی از موضع خود بحث می کند. چون شاخص های دقیق مهندسی در اینجا تعریف نشده است. درباره اینکه آیا برجام یک معاهده بین المللی محسوب می شود یا خیر بحث زیادی مطرح است. مثلا رییس جمهور می گوید ما چیزی امضا نکردیم بنابراین تعهدی نیست. از طرفی تیم مذاکره کننده هم می گویند این صرفا یک دستورالعمل است و اگر این را به یک مصوبه تبدیل بکنیم برای دولت بار اجرایی و حقوقی مضاعف ایجاد می شود. از طرف دیگر هم در اجلاس خبرگان و بعد هم در صحبت های رهبری داشتیم که چون برجام تعهد ایجاد می کند باید از مسیر مجلس عبور کند. اما مسئله این است که ما در موارد گذشته مثل بیانیه سعدآباد که طی آن تعلیق را به شکل موقت پذیرفتیم؛ با وجود تعهدی که برای ما ایجاد شد، مجلس وارد این موضوع نشد. تفاوت برجام با بیانیه سعدآباد و موارد مشابه چیست؟ بله این ها نشان می دهد مصداق های علمی و مهندسی دقیقی در اينگونه موارد تعریف نشده است. در حوزه نظري شاخص های دقیق و تعریف شده ای نداریم و هر کسی بنا بر سلیقه خود و حتی مواضع سیاسی خود متن را تفسیر می کند. چالش ها همه در حوزه تفسیر متن است. اگر ما شاخص های دقیق مهندسی و ریاضی داشته باشیم تفسیری وجود ندارد. ولی علوم نظری همیشه با بحث تاویل و تفسیر سر و کار دارد و لذا این چالش ها هم وجود دارد. در شرایط طبیعی این چالش ها عادی دیده می شود ولی در شرایطی که فضای خاص سیاسی حاکم باشد دیدگاه های مختلف بیشتر خود را آشکار می کند. شما درست می گویید در گذشته هم ما مواردی داشتیم؛ علاوه بر بیانیه سعدآباد، بیانیه الجزایر را در سال 60 داشتیم که برای تصویب به مجلس نرفتند. به هر حال قطعنامه های شورای امنیت هیچ وقت به تصویب نمی رسد و پروتکل های زیادی را می شود نشان داد که در کشور اجرا می شوند و برای تصویب به مجلس نرفتند. منتها بحث این است که از نظر حقوقی کدام عمل درست است؟ به اعتقاد من وقتی می گویید این متن یک معاهده بین المللی است، باید نشان دهید بر اساس چه شاخصی این ادعا را مطرح می کنید. بر اساس کدام ادبیات می خواهید مشخص کنید معاهده ای وجود دارد یا نه؟ آیا قرار است با ادبیات حقوق بین الملل بگویید که این یک معاهده است؟ در این صورت معاهده تعریف مشخصی دارد و عبارت است از سند کتبی که تحت حاکمیت حقوق بین الملل تنظیم می شود و به امضای مقامات صالحه کشورها می رسد. اگر بخواهیم این تعریف را در نظر بگیریم در این صورت برجام یک سند کتبی امضا شده نیست. ولی این هم از بحث های بسیار پیچیده است. دو سال 7 کشور شبانه روزی بر روی یک متن کار کرده و درباره این برجام به توافق می رسند. به لحاظ حقوق داخلی ضرورتی ندارد که حتما یک قرارداد کتبی باشد. ولی این صرفا در حقوق داخلی مطرح است. آیا در موضوعی که به لحاظ ادبیات بیشتر به حقوق بین الملل نزدیک است، شما حقوق داخلی را اعمال می کنید یا حقوق بین الملل را؟ اگر با ادبیات حقوق بین الملل بخواهید با آن برخورد کنید، به عنوان یک سند باید در دبیرخانه سازمان ملل هم ثبت شود. اما این اتفاق هم نیفتاده است. بنابراین یک وضعیت خاصی اتفاق افتاده است. شما نمی توانید بدون در نظر گرفتن این ویژگی وضعیت خاص آن را فقط به لحاظ حقوقی و تکنیک حقوقی بررسی کنید. اینکه دولت می گوید ما چیزی را امضا نکردیم چندان برای اینکه بگوییم تعهدی ایجاد نشده است دقیق نیست. اما این تاکید از طرف دولت در مقابل بحث دیگری که تلاش می کند فورمالیسم را تقویت کند (نگاهی که معتقد است هر سندی باید به تصویب مجلس برسد) مطرح می شود. در این بحث ها به بحث های محتوایی اعم از اینکه ما در چه شرایطی هستیم و مصلحت و منافع ما کدام است توجه نمی شود و لذا دولت هم ناگزیر می شود به طرف تاکید بر مسائل تکنیکی شکلی برود. من تشخیص اینکه برجام بنا بر اصل 77 یک قراردادی است که باید به مجلس برود یا خیر را بر عهده دولت می گذارم. چون دولت است که در مناسبات بین المللی تجربه دارد و کار می کند و دولت است که باید این ادبیات را درست درک کند و در راستای منافع ملی به کار بگیرد. بحث بعدی این است که به لحاظ مصلحت کدام عمل درست است؟ اگر مجلس بخواهد بررسی کند دو اتفاق ممکن است رخ دهد. اگر مجلس برجام را تصویب بکند برای ما تعهد بسیار سنگینی ایجاد می کند، چون به صورت قانون داخلی در می آید. در این صورت ما قدرت انعطاف پذیری خودمان را در مقابل آمریکایی ها و 5+1 تا حدی از دست می دهیم. چون برجام به نحوی تدوین شده که در هر مرحله ای به صورت متقابل عمل می کند اگر طرف مقابل تعهدات خود را انجام داد ما هم انجام می دهیم. به اضافه اینکه برجام قطعنامه شورای امنیت هم هست. برجام ضمیمه قطعنامه شورای امنیت شده است که به خودی خود الزام آور است، صرف نظر از اینکه کشورها چه سیاستی در قبال آن اتخاذ می کنند. این برای آمریکایی ها هم معتبر است. اتفاقا این رفتن به شورای امنیت به نفع ماست. چون در غیر این صورت امکان اینکه جناح هایی در آمریکا در کنگره جلوی اجرایی شدن آن را بگیرند و یا مشکلاتی برای هیات اجرایی آن ایجاد کنند خیلی بیشتر است. بنابراین با رفتن به شورای امنیت ضمانت اجرایی موثر برجام بیشتر می شود.
به لحاظ حقوقی مجلس و شورای عالی امنیت ملی همزمان با هم می توانند برجام را بررسی کنند؟ معمولا روال بر این بوده در مواردی که مجلس به موضوعی ورود پیدا کرده شورای عالی امنیت ملی به آن موضوع ورود نمی کرده و برعکس. اما این بار هر دو نهاد مشغول بررسی آن هستند. برای ما طبق قانون اساسی مجلس عصاره رای ملت است و از جایگاه خیلی ویژه ای برخوردار است. بنابراین مجلس اگر بخواهد وارد رسیدگی به موضوعی شود و آن در تعارض با اقدام نهاد دیگری قرار بگیرد، اینجاست که مسئله پیش می آید. ولی اگر به صورت مکمل هم بخواهند پیش بروند مشکلی ایجاد نمی شود. به هر حال این یک بحث فنی است و به لحاظ حقوقی ما در فضای دادگاهی قرار نداریم که بخواهیم نهادی را که همزمان با مجلس بخواهد ورود پیدا کند را دادگاهی کنیم. تصمیم گیری های این دو نهاد می تواند بر روی هم تاثیر بگذارد؟ بعضی از تصمیمات شورای عالی امنیت ملی لازم الاجراست. ولی مجلس یک نهاد قانونگذاری فراگیر است. اگر تصمیمات آنها درتعارض با یکدیگر قرار بگیرد، حتما تصمیمات مجلس می تواند اولویت داشته باشد. اما الان در این فضا نیستیم و هرگز هم وارد نخواهیم شد. به همین دلیل می گویم که این ها همسو با یکدیگر حرکت می کنند. نه اینکه شورای عالی امنیت ملی بخواهد در برابر مجلس تصمیم بگیرد و برعکس. مجلس باید بررسی برجام را با در نظر گرفتن موقعیت دولت در مناسبات بین المللی و مصلحت و منافع ملی و تبعاتی که تصمیم مجلس می تواند در مسیر حرکت دولت بگذارد بررسی کند. امثال ما برای مجلس نمی توانیم تعیین تکلیف کنیم اما به اعتقاد من قانون شدن برجام به مصلحت نیست و ضرورتی هم برای این کار وجود ندارد. نکته دیگری که مخالفین دولت بر روی آن تاکید می کنند این است که از دولت می خواهند برجام را به صورت لایحه به مجلس ببرد. این تاکید از کجا نشات می گیرد؟ قطعا اگر اين متن به صورت لایحه به مجلس برود نشان می دهد که ما در فرآیند قانونگذاری هستیم. ولی اگر به صورت لایحه نرود دولت موضوعی را به مجلس می فرستد و مجلس صرفا آن را بررسی می کند. در این حالت نظر مجلس بیشتر مشورتی است و حالت قانونگذاری ندارد. کما اینکه مجلس اگر بخواهد خودش هم می تواند وارد موضوع شده و به صورت طرح آن را بررسی کند. بنابراین مجلس فقط می تواند برجام را یا به صورت طرح و یا لایحه بررسی کند و کمسیون برجام باید به چنین چیزی برسد؟ مجلس می تواند بررسی کند و نظر مشورتی بدهد و دیدگاه خودش را به دولت منتقل کند. اگر بخواهد حالت الزام آور پیدا کند باید در قالب قانون به آن بیندیشد. در غیر این صورت برای دولت حالت الزام آوری نمی تواند داشته باشد. مگر اینکه از نقطه نظر نظارتی تذکراتی به دولت بدهد. آنطور که آقاي زاکانی رییس کمسیون برجام اخیرا در سخنان خود مطرح کرد مجلس می تواند شروطی را برای اجرای برجام تعیین کند و دولت را موظف به اجرای آنها کند. در این صورت برجام چه سرانجامی خواهد داشت؟ به اعتقاد من یا کلیت برجام به لحاظ حقوق بین الملل اجرا می شود و یا اجرا نمی شود، از این دو حالت خارج نیست. اما اینکه ما این را با شروطی همراه کنیم، مسلما در رفتار 5+1 تاثیر می گذارد. چون آنها قبلا برجام را به عنوان یک کلیت پذیرفته اند. و آن موقع شرط های احتمالی مجلس در آنجا ملحوظ نشده است. اگر قرار باشد به شرط ها برسد ممکن است هرکدام از کشورهای 5+1 هم برای خودشان شروطی داشته باشند و آن وقت ماهیت وجودی برجام از بین می رود. به اضافه اینکه به هر حال برجام به صورت قطعنامه در سازمان ملل به تصویب رسیده است. شما جز آن دسته از افرادی هستید که معتقدند مجلس برای بررسی برجام فقط می تواند به اجرای آن بله یا خیر بگوید. نه اینکه بتواند شروطی الحاقی به آن اضافه کند، آنطور که بعضی از نمایندگان به دنبال آن هستند. من بیشتر نظرم بر این است که مجلس بررسی برجام را با در نظر گرفتن موقعیت دولت در مناسبات بین المللی و مصلحت و منافع ملی و تبعاتی که تصمیم مجلس می تواند در مسیر حرکت دولت بگذارد بررسی کند. امثال ما برای مجلس نمی توانیم تعیین تکلیف کنیم اما به اعتقاد من قانون شدن برجام به مصلحت نیست و ضرورتی هم برای این کار وجود ندارد. اگر برجام بخواهد در مجلس بررسی شود چه اَشکالی برای این نحوه بررسی می توان متصور بود؟ نمی دانم. دامنه این بررسی مشخص نیست. فعلا معلوم نیست وقتی می گویند مجلس بررسی می کند به لحاظ حقوقی مجلس چه کاری انجام می دهد؟
آقای زاکانی در اظهار نظر اخیرش در گفت و گوی ویژه خبری حرف جدیدی را مطرح کرد. به گفته او مجلس می تواند یک پیوست تفصیلی برای برجام تصویب کند. وي گفت که این ایده با مشورت با حقوقدان ها مطرح شده است. آیا واقعا در مورد برجام چنین امکانی وجود دارد؟ در معاهدات بین المللی وقتی کشوری می خواهد به معاهده بین المللی ملحق شود و اختلاف نظرهایی در داخل آن کشور با مفاد معاده وجود دارد، ضمن اینکه به این معاهده ملحق می شود دیدگاه های خودش را در مورد آن معاهده اعلام می کند و آن ها را به عنوان شروط تفصیلی که مثلا دریافت من از این ماده اینگونه است مطرح می کند. برای اینکه اگر بعدها اختلافی به وجود آمد بگوید دریافت من از این معاهده این بوده است. اما فکر نمی کنم در این موضوع به خصوص، یعنی برجام این مورد به کمک ما بیاید. چون ما قطعنامه شورای امنیت را داریم که اجازه نمی دهد ما هیچ نوع تاویل و تفسیری از آن به عمل بیاوریم و به سبک خودمان این سند را به اجرا بگذاریم. نظر رهبری برای اینکه برجام به مجلس برود نظر درستی است. چون ما در مقابل چالش ها و فضایی که آمریکایی ها در کنگره ایجاد کردند باید حضوری داشته باشیم. اینکه به مجلس برود اصلا مشکلی نیست. مجلس باید بجث های خود را داشته باشد اما در نهایت به اعتقاد من اگر مجلس بخواهد اين متن را به صورت قانون در بیاورد و یا رد کند چندان به مصلحت نیست. ولی به لحاظ رویه های بین المللی می شود نمونه هایی آورد که برخی از کشورها نظرات تفصیلی خود را ضمیمه اعلام موافقت و الحاقشان به یک قرارداد بین المللی می کنند. البته این بیشتر شامل کنوانسیون ها است. کنوانسیون هایی که در مورد آن اختلاف نظر بیشتر است مثلا حقوق بشر یا محیط زیست و .. که دولت ها این ملاحظات را ضمیمه می کنند. ما در گذشته قطعنامه 598 را داشتیم که اختیارات رهبری وقت در مورد آن اعمال شد و قطعنامه به مجلس نرفت وخود امام آن را تایید کردند. در مورد برجام هم (پیش از اظهار نظر مشخص رهبری در دیدار با اعضای مجلس خبرگان) یک بار آقاي لاریجانی این بحث را مطرح کرد. فکر می کنید چقدر برجام این ظرفیت را دارد که بخواهد مشابه قطعنامه 598 با آن برخورد شود؟ ببینید 598 واقعا یک سند خیلی خیلی اساسی بود. مسئله پایان جنگ بود که برای حیات ملی اهمیت داشت و در سطحی بود که حتما باید مقام رهبری و حضرت امام اظهار نظر می کردند. به اضافه اینکه آن هم قطعنامه بود. از آنجا که قطعنامه های شورای امنیت لازم الاجرا هستند و اگردر تعارض با دیگر تعهدات دولت ها قرار بگیرند باز هم اعتبار قطعنامه بیشتر است؛ چون جایگاهی حتی فراتر از حقوق بین الملل دارد. لذا نمی شود در مقابل قطعنامه شورای امنیت تدابیر داخلی محدود کننده ایجاد کرد. قطعنامه ها الزام آورند اما اگر دولت ها از اجرای آن شانه خالی کنند باید هزینه های آن را هم بپردازند. کما اینکه ما در گذشته در اجرای بعضی از قطعنامه ها کوتاهی کردیم و هزینه های آن را در قالب تحریم هایی که اعمال شد پرداخت کردیم. بنابراین آن مورد قابل مقایسه با برجام نیست. ما در اینجا تعهد خاصی را نمی پذیریم. ما یک NPT و یک معاهده بین المللی داریم که ایران از آن عدول نمی کند و کشورهای 5+1 هم در چارچوب آن عمل می کنند. اما دریافت هایی از نحوه شفاف سازی و اعتمادسازی فعالیت هسته ای ایران وجود دارد. تمام این مکانیزم ها برای مدل شفاف سازی است. یعنی در ماهیت امر اتفاق خاصی نمی افتد. ما به دنیا می گوییم که فعالیت ما صلح آمیز است و دنیا هم می گوید این موضوع باید با مدلی که برای من اقناع ایجاد می کند ثابت شود. ما برای این هدف رفتیم و وارد مذاکرات شدیم. به همین دلیل به نظر من برجام یک دستورالعمل شفاف سازی فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران است. نباید این را به اندازه یک سند مهم که پایان بخش جنگ بود ارتقا دهیم. وضع برای دلواپسان متفاوت است. آنها همیشه مصونیت دارند. ما یک نفر را از آن گروه ندیدیم که حرفی بزند و بعد دچار مشکل شود. اگر این کشمکش ها پیش نمی آمد برجام باید چه مسیری را در قوانین ما طی می کرد؟ دریافت از قوانین متفاوت است. هر حقوقدانی با توجه به دانش و مکتبی که به آن تعلق دارد تفسیر متفاوتی دارد. بنابراین همیشه این بحث ها خواهد بود. اما من می گویم مصلحت و منفعت ملی ما در برخورد با برجام در کجا قرار می گیرد؟ این را اگرتعریف کنیم بقیه موارد تابع آن خواهد بود. تعریف شما از منفعت و مصلحت ملی چیست؟ اینکه برجام به مجلس نرود؟ تعریف من این است که دولت و تیم مذاکره کننده زحمات زیادی کشیده اند. به اضافه اینکه ما در فضای خاصی قرار داریم که طرف هایی مقابل ما هستند. اگر ما به بحث های داخلی دامن بزنیم طرف های مقابل هم این بحث را باز کنند. آن وقت در فضای تقابلی روحیه همکاری برای اجرای برجام ضعیف می شود. اگر ما نیاز داریم این شفاف سازی صورت بگیرد و هزینه بی اعتمادی به برنامه های هسته ای ما بیش از این ادامه پیدا نکند ما باید کوتاه ترین مسیر را برای اجرای برجام انتخاب کنیم. اگر هم هدفي خلاف این داریم که کلا برجام را کنار بگذاریم. شما معتقدید برجام را نباید در حد یک سند مهم و الزام آور مثل قعطنامه 598 ارتقا بدهیم. از طرف دیگر مجلس اصرار دارد با آن به مثابه یک سند خیلی مهم برخورد کند. این اختلاف نظر ناشی از برداشت غلط مجلس از محتوای برجام است؟ نه. چرا بحث هایی را دامن می زنید که الان چندان به نفع ما نیست. مجلس می خواهد ورود پیدا کند خوب بگذارید وارد شود. مجلس می خواهد کمک کند و مشاوره به دولت بدهد بگذارید بدهد؛ نمایندگان می خواهند درباره این موضوع بحث کنند بگذارید بحث بکنند. اما من می گویم خروجی این نباید در نهایت به عنوان قانونی باشد که بخواهد تصویب یا رد شود. اگر به اینجا منتهی شود از نظر من به نفع منافع ملی نیست.
شما صریح می گویید برجام یک دستورالعمل است برای شفاف سازی برنامه هسته ای ایران. اما مجلس می گوید این یک معاهده بین المللی الزام آور است که به امضای ایران رسیده است. این تفاوت دیدگاه ناشی از چیست؟ آنها برداشت غیرحقوقی از این موضوع دارند؟ چند درصد از نمایندگان تخصص حقوق بین الملل و عمومی و خصوصی را با هم دارند؟! بنابراین بحث چندان حقوقی نیست. درست است که مجلس قانونگذاری می کند اما به نوعی نهاد سیاسی است. مجلس از کارشناسان خود استفاده می کند. چرا مجلس نمی پذیرد که برجام یک دستورالعمل است؟ به این دلیل که بحث صرفا تکنیکی نیست! بحث در فضای خاصی مطرح می شود که در آن آرایش نیروهای سیاسی هم عرض اندام می کند. دراینجا ممکن است دولت به لحاظ سیاسی خط متفاوتی از مجلس داشته باشد. چون دولت در خط مقدم تعهدات و مناسبات بین المللی و ارزیابی مصلحت عمومی در مناسبات بین المللی است. مجلس هم اگرچه در حوزه دیگری این دل نگرانی ها را دارد اما آن تجربه حضور دولت در مناسبات بین المللی را ندارد. بنابراین نگاه مجلس به نگاه ملی و درونی نزدیک است و نگاه دولت متاثر از ضرورت ها و اولویت ها و چالش های مطرح در مناسبات بین المللی است. این ها در دو فضای متفاوت موضوع را می بینند و به همین دلیل این اختلافات وجود دارد. با توافق صورت گرفته تنها یک سرفصل از تحریم ها که مربوط به بحث هسته ای است برداشته می شود و 4 سرفصل تحریم ها در موضوع حقوق بشر سر جای خود هستند و حل نمی شوند تا زمانی که مناسبات ایران و آمریکا وارد فضای جدیدتری شود. قبل از انقلاب هم توافق نامه هایی از این دست داشتیم؟ قبل از انقلاب هرگز موضوعی به این صورت مطرح نبود. در آن زمان ما جدایی بحرین از ایران و یا موافقت نامه های تکنیکی داشتیم. ولی مجلس به آن صورت عملکرد مستقلی نداشت. زمان ملی شدن نفت و یا وقایع بعد از جنگ جهانی دوم بحث هایی مطرح شد اما هیچ وقت به این اندازه درباره آنها صف بندی اتفاق نیفتاد و در این ابعاد مطرح نبود. بنابراین پذیرش برجام تجربه جدیدی محسوب می شود... قطعا این موضوع جدید است. افزون بر این ما در این سی و پنج سال بعد از انقلاب شرایط جدیدی را در مدیریت کلان و حاکمیت ملی تجربه می کنیم. بخشی ازاین بحث ها برآمده از این جوشش ها و فضای جدیدی است که برای ما پدید آمده است. مخالفان برجام مي گويند که طرف مقابل سريعا مي تواند تحریم ها را لغو کند. البته دکتر عراقچی معتقد است به این راحتی نیست که آنها تحریم ها را لغو کنند و بعد به راحتی آن را برقرار کنند. همانقدر که برای ما بازگشت به وضعيت قبل زمان بر است برای آنها هم زمانبر خواهد بود... نظر آقای عراقچی درست است. در قطعنامه 2231 و حتی در برجام قسمتی برای حل اختلافات در نظر گرفته شده است. فرآیند طولانی است و شورای مشورتی و کمسیون های مختلف برای آن دیده شده و ... همه این مراحل باید طی شود تا اگر کشوری هنوز مصر است به اینکه طرف مقابل او تعهدات خود را نقض کرده است؛ این ادعا به شورای امنیت می رود و در مورد آن رای گیری می شود. بنابراین این فرآیند طولانی است و در نهایت شورای امنیت تصمیم می گیرد که ایران تعهدات خود را نقض کرده و باید برجام را منتفی تلقی کنیم و به نظام قبلی تحریم ها بازگردیم یا خیر. دوم اینکه به لحاظ فنی هم امریکایی ها سال های زیادی را گذاشته اند که این سازمان تحریم را جا بیاندازند و این کاملا به صورت یک نهاد عمل می کند. سازمان نظارت بر فعالیت های مالی خارجی ها و خزانه داری امریکا هزینه زیادی کرده اند تا سازمان تحریم به این صورت دربیاید. این نظام به محض اینکه ترک بردارد دیگر به راحتی قابل بازگشت به دوره سابق خود نیست. يکي از بحث هاي اختلاف برانگيز ديگر آن است که پول های بلوکه شده ایران چه روندی را باید طی کند تا به ایران برسد؟ این موضوع در قالب تحریم ها به ما تحمیل شد و همین که مرحله به مرحله این تحریم ها برداشته می شود مسیر بازگشت آنها هم باز می شود. طبق توافق انجام شده تحریم های مالی و بانکی بلافاصله برداشته می شود البته در عمل کمی زمان بر خواهد بود. چون بخشی از تحریم ها به خصوص تحریم های آمریکا تحریم به آن معنا نیست بلکه ناگزیر سازی است. آمریکا به شرکت های امریکایی و غیرامریکایی میگوید که اگر به طرف بازار ایران بروید بازار آمریکا و یا امتیازات داد و ستد با ما را از دست می دهید. در این صورت شرکت هم خودش انتخاب می کند که بازار بزرگ امریکا را فدای بازار کوچک ایران نکند. اگر مجلس با برجام مخالفت کند و یا شروطی برای اجرای آن بگذارد چه وضعیتی برای ایران می توان متصور شد؟ (با خنده) غصه غمی که هنوز نرسیده را نخوریم. نظر رهبری برای اینکه برجام به مجلس برود نظر درستی است. چون ما در مقابل چالش ها و فضایی که آمریکایی ها در کنگره ایجاد کردند باید حضوری داشته باشیم. اینکه به مجلس برود اصلا مشکلی نیست. مجلس باید بحث های خود را داشته باشد اما در نهایت به اعتقاد من اگر بخواهد به صورت قانون دربیاورد و یا رد کند چندان به مصلحت نیست. در متنی که 7 کشور امضا کرده اند هیچ کدام توجه نکرده اند که احتمالا مجالسشان می تواند در روند اجرای این توافق مشکل ساز شوند؟ چرا اتفاقا پیش بینی شورای امنیت و اینکه این توافق به صورت قطعنامه دربیايد برای همین بود. برای اینکه تصمیم گیری های ملی مانع از اجرای این دستورالعمل نشود. و الان مانع نمی شود؟ ببینید مجلس شورای اسلامی و کنگره آمریکا می تواند هر قانونی مغایر با قطعنامه شورای امنیت را بگذرانند. اما این کار هزینه هایی دارد که معمولا وقتی این هزینه ها را ارزیابی می کنند سعی می کنند این اتفاق نیفتد. هزینه مقابله با این قطعنامه برای ایران چیست؟ اول اینکه اگر ما بدون دلیل منطقی که برای دنیا قابل فهم باشد، به عدم اجراي برجام برسيم، اعتبار بین المللی ما به عنوان کشوری دارای حاکمیت و مسئول مخدوش می شود. دوم اینکه اجماع بین المللی علیه ما تقویت می شود. سوم اینکه گزینه مذاکره و حل این معضل از طریق مذاکره ضعیف تر می شود و بنابراین احاتمال جنگ و توسل به زور علیه ما تقویت می شود.
برخی مدعی اند اگر چنین چیزی در دولت قبل مطرح می شد، حتما رویکرد غالب در رسانه ها این بود که برجام باید در مجلس تصویب شود؛ اما الان چون فضای رسانه ای از نظرات دولت حمایت می کند همه می گویند این سند نباید به مجلس برود... اینطور نیست. آن موقع هم عده ای مخالف بودند و عده ای موافق. هیچ وقت تک صدایی وجود ندارد. به علاوه مگر اصلاح طلبان در زمان آقای احمدی نژاد چقدر صدایشان بلند بود؟ چقدر فضا برای رسانه های غیردولتی وجود داشت تا آنقدر صدایشان بلند شود که صدای دولت شنیده نشود؟ اتفاقا الان دفاع از موضع دولت راحت نیست. به راحتی نمی توان تمام ابعاد مسئله را باز کرد و در عین حال مورد اعتراض و هجمه واقع نشد. البته وضع برای دلواپسان متفاوت است. آنها همیشه مصونیت دارند. ما یک نفر را از آن گروه ندیدیم که حرفی بزند و بعد دچار مشکل شود. بنابراین چنین اظهاراتی بی انصافی است. خود من دو انتقاد از آقای احمدی نژاد در مورد دریافت هزینه های جنگ جهانی دوم داشتم و گفتم شما غرامت های جنگ تحمیلی را بگیرید بعد به سراغ جنگ جهانی بروید. همان موقع همه سایت های آنها به من حمله کردند. واقعا نمی توانستیم حرفی بزنیم. هزینه مقابله با اجرای برجام این است که اول اگر ما بدون دلیل منطقی که برای دنیا قابل فهم باشد عدم اجرا داشته باشیم اعتبار بین المللی ما به عنوان کشوری که دارای حاکمیت و مسئول مخدوش می شود. دوم اینکه اجماع بین المللی علیه ما تقویت می شود. سوم اینکه گزینه مذاکره و حل این معضل از طریق مذاکره ضعیف تر می شود و بنابراین احتمال جنگ و توسل به زور علیه ما تقویت می شود. در حال حاضر بخشی از تحریم هایی که وجود دارد حقوق بشری است و ربطی به مسائل هسته ای ندارد. در قالب این مذاکرات هم هیچ وقت بحثی درباره تحریم های حقوق بشری نشده است. فکر می کنید این تحریم ها را از چه کانالی می شود لغو کرد؟ ما پنج سرفصل تحریم داریم که یکی از آنها مربوط به هسته ای است. الان در رابطه با دموکراسی و وضعیت حقوق بشر سوریه قطعنامه علیه ما وجود دارد و تحریم هستیم. در رابطه با فعالیت سپاه قدس هم تحریم شدیم. به هر حال 4 سرفصل سر جای خود هستند و حل نمی شوند تا زمانی که مناسبات ایران و آمریکا وارد فضای جدیدتری شود. در مجموع شما افق را روشن می بینید؟ ما برای این به دنیا امدیم که افق را درست ببینیم. از امیدواری هیچ ضرری نمی کنیم ولی با نا امیدی هیچ چیزی را به دست نمی آوریم. هیچ انسان ناامیدی تحرک متعارفی ندارد. ما سعی می کنیم خوش بین و امیدوار باشیم. به هر حال تا همین جا با توجه به فضایی که وجود داشت، اتفاقی که افتاده خیلی بزرگ است. بنابراین باید برای ادامه کار هم امیدوار بود. 27214
کلید واژه ها: توافق هسته ای ایران و پنج بعلاوه یک (برجام) - دولت یازدهم - مجلس نهم -
یکشنبه 22 شهریور 1394 - 14:55:43
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]
-
سیاسی
پربازدیدترینها