تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1867169071
سیدجعفر شهیدی؛ مورخِ ادیب
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: جمعه ها با نامداران ایران سیدجعفر شهیدی؛ مورخِ ادیب تهران- ایرنا- «سیدجعفر شهیدی» تاریخ نگار و ادیبی دارای قلم روان بود که شیوایی نگارش و دوری از پیچیده نویسی در کنار جست و جوگری حقیقت از شاخصه های مهمش بود.
شهیدی سال 1297 خورشیدی در یکی از محله های قدیمی شهر بروجرد به دنیا آمد. وی سال 1320 برای تحصیل علوم دینی همچون «فقه» و «اصول» راهی نجف شد و تحصیلات حوزوی را در شهر نجف که شهر علم نام داشت تا رسیدن به درجه ی اجتهاد ادامه داد. چند سالی را در قم سپری کرد و طی این دوران از محضر آیت الله «سیدحسین بروجردی» و بسیاری از مراجع و بزرگان دینی کسب فیض کرد. پس از هشت سال به علت بیماری به ایران بازگشت. شهیدی پس از بازگشت به ایران با «علی اکبر دهخدا» و «محمد معین» همکاری و تحصیل دانشگاهی خود را در رشته زبان و ادبیات پارسی تکمیل کرد. وی شاگرد استادان برجسته یی چون «جلال همایی» و «بدیع الزمان فروزانفر» بود. در سال 1340 مدرک دکترای زبان و ادبیات پارسی را از دانشگاه تهران گرفت و مشغول به تدریس شد.این اندیشمند دارای جایگاهی برجسته در زمینه ی فرهنگ نویسی است. از همین رو پس از مرگ محمدمعین بر کرسی ریاست «موسسه لغت نامه دهخدا» تکیه زد.شهیدی دکترای افتخاری را به پاس خدمات ارزشمندش ازدانشگاه پکن دریافت کرد. وی در سال 1374 بالاترین نشان درجه ی یک علمی را از ریاست جمهوری اسلامی ایران دریافت کرد.برخی کتاب های این اندیشمند به زبان های مختلف از جمله عربی، اردو، انگلیسی، فرانسه، ترکی استانبولی و ژاپنی ترجمه شده است. شهیدی در 23 دی ماه 1386 دارفانی را وداع گفت.شهیدی در زمینه های ادبی، تاریخی و دینی دارای آثاری در قالب تالیف، تصحیح، ترجمه و سخنرانی است. از آثار تالیفی وی می توان به «مهدویت در اسلام»، «جنایات تاریخ»، «زندگانی امام سجاد(ع)»، «در راه خانه خدا»، «پژوهشی تازه پیرامون قیام امام حسین علیه السلام»، «شرح لغات و مشکلات دیوان انوری»، «تاریخ تحلیلی اسلام»، «زندگانی حضرت فاطمه (ع)»، «آشنایی با زندگانی امام صادق(ع)»، «زندگانی علی بن الحسین (ع)»، «ستایش و سوگ امام هشتم در شعر فارسی»، «عرشیان»، «شرح مثنوی شریف»، «از دیروز تا امروز» و « شرح زندگانی امیرمومنان(ع)» اشاره کرد. در زمینه ی ترجمه هم باید از آثاری همچون «ابوذرغفاری نخستین انقلابی اسلام»، «شیر زن کربلا»، «انقلاب بزرگ» و «نهج البلاغه» یاد کرد.یکی از شاهکارهای شهیدی، ترجمه و تفسیر کتاب نهج البلاغه است که به دلیل ترجمه ی شیوا و تفسیر روان کتاب سال 1369 شد.***ریشه های فکریشهیدی به مانند یک متفکر دارای چارچوب ها و بن مایه های فکری و تجربه ی زیسته است. تسلط شهیدی بر علوم دینی و حوزوی از یک طرف و احاطه بر علوم دانشگاهی از طرف دیگر ناخودآگاه پیوندی عمیق بین دیانت و علم و حوزه و دانشگاه را در وی برقرار کرده است. به ویژه تجربه ی زیسته یی که هم نگاه و نگرش های سنتی و هم نگرش های مدرن را در بر گرفته است. «رسول جعفریان» پژوهشگر برجسته ی حوزه تاریخ در زمینه ی ریشه های فکری شهیدی در نشستی که مجله ی «بخارا» در سال1392 برگزار کرد، گفت: «شهیدی محصول جریان های فکری چندی است که طی چند دهه نخست حیات وی در ایران وجود داشت و ایشان در آن بستر رشد کرد. جریانهای یاد شده، برخی سنتی و برخی مدرن بودند و هر کدام به سهم خود در شکل گیری شخصیت فکری ایشان مؤثر واقع شدند. در بخش مدرن، دو گرایش انقلابی پدید آمده در دهه بیست و سی و تحصیلات دانشگاهی، در دو دوره مختلف، در ذهن ایشان تاثیر گذاشته است.مقصود از جریان سنتی نیزهمان جریان مذهبی به نام تشیع است که وی تعلق خاطر جدی به آن داشته و به همین دلیل به عالم طلبگی و روحانی شد و برای مدتی در این کسوت ماند. بعدها نیز علائق مذهبی و دینی اش به همان سبک و سیاق در کنار جنبه های دیگر ایشان پابرجا ماند.بدین ترتیب سه زاویه تفکر سنتی، تفکر انقلابی ـ مذهبی نو شده و جایگاه علمی ـ دانشگاهی اساس فکر و تولید علمی ایشان را ساخته و شهیدی استاد را پدید آورده است.»(1) ***سبک و روش تاریخیتاریخ نگاران ایران و اسلام از سه شیوه ی متفاوت برای نگارش تاریخ سود جسته اند. نخست روش روایی است که یکی از مهم ترین روش های تاریخ نگاری در ایران و دنیای اسلام محسوب می شود. در این روش روایت های مختلف درباره ی رخدادهای تاریخی با درج سلسله ی اسناد به طور کامل یا ناقص یا حتی بدون آن بیان می شود. دوم روش ترکیبی است که در این روش مورخ به جای روایت های گوناگون و اسناد مختلف، یک رخداد تاریخی را از راه مقایسه و ایجاد سازگاری میان گزارش های مختلف بیان می کند.سوم روش تحلیلی است که در این شیوه تاریخ نگار در کنار نقل روایت و گزارش تاریخی ترکیبی به تجزیه، تحلیل، تبیین و بررسی علل و نتایج رخداد می پردازد.(2) شهیدی را باید جزو دسته ی سوم یا تاریخ نگاران تحلیلی بدانیم. این مورخ برجسته در آثار خود نگاه انتزاعی و بی توجه به شرایط زمانی و مکانی در تحلیل سنتی از تاریخ اسلام را مورد نقد قرار می دهد. وی معتقد است که خواندن متن تاریخ به تنهایی کافی نیست بلکه باید تاریخ را با دیگر شرایط از جمله وضع جغرافیایی، اقتصادی و اجتماعی سنجید.تعداد آثاری که از شهیدی در حوزه ی پژوهش های تاریخی- دینی به صورت تالیف یا ترجمه به جای مانده حکایت از آن دارد که وی علاقه ی ویژه یی به مباحث تاریخ اسلام داشته است. تاریخ نگاری شهیدی دارای ویژگی هایی همچون تشخیص نیازهای علمی و دینی جامعه و پاسخ به آن ها، استناد به منابع معتبر و مشهور، تلاش علمی برای رفع و دفع شبهه و خرافه، استفاده از روش تحلیلی به جای روش نقلی تاریخ، توجه به عقل و استدلال های عقلی و پرهیز از احساسات دینی، مذهبی و عواطف انسانی، صراحت لهجه در بیان حقایق و درعین حال حفظ حرمت ادیان و مذاهب و عالمان و محقّقان پیشین، استفاده از نثر ساده و روان و استفاده از روش های علمی برای ارجاع به منابع و تهیه فهرست های لازم است.(3)آشنایی شهیدی نسبت به فرهمگ و ادبیات پارسی و عربی به یاری او در تاریخ نگاری آمد. امروزه شیوه ی بیان تاریخ با ادبیات و به ویژه نشر ادبی، پیوندی ژرف دارد. دانش تاریخ برخلاف گذشته، دیگر به گردآوری محدود نمی شود. نویسندگان برای ورود به ذهن مخاطبان و تاثیرگذاری بر آن ها از تکنیک های گوناگون ادبی استفاده می کنند.«عبدالحسین زرین کوب» در کتاب «تاریخ در ترازو» در زمینه ی ارتباط ادبیات و تاریخ می نویسد: «از آن جا که تاریخ از لحاظ شیوه بیان با ادبیات ارتباط تام دارد قریحه نویسندگی هم برای وی از اسباب عمده ی توفیق در طرزعرضه کردن تاریخ است.»(4) مهمترین ویژگی سبک علمی شهیدی، بی طرفی و دیدگاه تحلیلی اش بود. وی توانست با وجود بی طرفی تاریخی و دیدگاه علمی، تعلق مذهبی خود را نیز با آن جمع ساخته و یکی را فدای دیگری نکند. «صادق آئینه وند» یکی از استادان برجسته و صاحبنظر در حوزه ی ادبیات عرب و تاریخ اسلام معتقد است که شهیدی سبک جدیدی را در تاریخ نگاری اسلامی بر مبنای «نقد راوی» و «تاثرات عصر و نیازهای(اقتضائات) نسل» به شیوه ای جذاب پی افکند. نمونه کار وی در این سبک کتاب «پژوهشی پس از پنجاه سال پیرامون قیام امام حسین(ع)» و «تاریخ تحلیلی اسلام» است. (5)یکی از ویژگی های برجسته ی سبک و شیوه ی نگارش شهیدی در تدوین کتاب های تاریخی، بهره گیری از آموزه های قرآن و حدیث است.در همین پیوند، عنوان و فصل های کتاب وی با قرآن و حدیث آغاز شده است. بی شک ایجاد چنین پیوندی نشانگر رویکرد دینی و تحلیل عمیق از جریان های تاریخی است.(6) ***عاشورا پژوهیدر زمینه ی عاشورا پژوهی آثار زیادی از سوی اندیشمندان و پژوهشگران منتشر شده است. شهیدی یکی از محققان برجسته یی است که مطالعه ی گسترده و عمیقی در این زمینه داشته و آثار ارزنده یی را نگاشته است.وی کوشید به جای رونویسی از دست دیگر مورخان، این حماسه ی بزرگ را از انبوه پیرایه ها و حاشیه هایی که به آن نسبت داده بودند، رهایی بخشد. از این رو سعی کرد ذهن جامعه را به جای درگیر شدن در حاشیه های نامستند، به سمت عبرت های عاشورا و پیام جاودانه ی آن هدایت کند؛ به عبارت دیگر شهیدی مکتب عاشورا را به عنوان یک مکتب زنده، پویا و انقلابی تبلیغ می کرد. پژوهش های عاشورایی شهیدی از برهه ی پیش از ظهور آیین اسلام در شبه جزیره ی عربستان آغاز و تا دوران پایان عصر امویان را در بر می گیرد. این گستره را می توان در آثاری همچون تاریخ تحلیلی اسلام، زندگانی فاطمه زهرا(س)، قیام حسین(ع) و زندگانی علی بن الحسین(ع) نظاره گر بود.***مثنوی پژوهیاندیشه های «مولانا» بر جریان های فکری و عرفانی جهان تاثیر بسیاری داشته است. در میان آثار مولانا «مثنوی معنوی » جایگاه ویژه یی دارد تا جایی که می توان گفت این اثر تبلوری از شخصیت عرفانی اوست . مثنوی، اسفار عارفان و در حقیقت شرح احوال و مقامات معنوی است.در زمینه ی شرح مثنوی تاکنون آثار بسیاری منتشر شده و هر کسی از ظن خود به آن نظر داشته است. یکی از کارهای ادبی برجسته ی شهیدی «شرح مثنوی مولوی» است که در واقع ادامه ی پروژه ی مثنوی پژوهی فروزانفر است. فروزانفر پیش از آن که حتی شرح دفتر نخست مثنوی را تمام کند از دنیا رفت و ادامه ی شرح وی تا آخر دفتر ششم را شهیدی به پایان رساند.هر چند که شیوه ی کار این 2 یکسان نیست و روش ورود و خروج آن ها در مباحث مثنوی متفاوت است. آنچه فروزانفر در شرح مثنوی شریف در نظر داشت علاوه بر توجه به اشارات قرآنی و احادیث نبوی وجوه عرفانی مثنوی بود که به طور جامع و کامل در جای خود به آنها پرداخته است.در واقع شرح شهیدی موجز و مختصر است. شرح وی دارای ویژگی هایی همچون توجه به نیازهای علمی و ادبی دانشجویان، بهره گیری از نثر روان، توجه به معنای تک تک ابیات، توضیح لغات و واژگان ابیات و آوردن منبع احادیث است. همچنین باید بر مزایای این اثر، داشتن فهرست های جامع آیات، احادیث، اعلام اشخاص و اماکن، فهرست کتب و فهرست واژگانی را که در متن کتاب معنی شده اند، افزود.(7)نگاه ها نسبت به آثار و اندیشه های شهیدی دارای سویه های مثبت و کمتر نگاهی منتقدانه است. هر چند در زمینه ی برخی از کتاب ها نقدهایی وارد شده که بیشتر نقدی بر قالب(فرم) هستند تا آن که نقد محتوایی باشند.برای نمونه برخی معتقدند کتاب «تاریخ تحلیلی اسلام» با وجود این که دارای نقاط قوت بسیار و متن روان و پخته است اما ناهماهنگی هایی در کمیت مطالب وجود دارد. چرا که برخی مطالب مهم چندان مورد توجه قرار نگرفته و برخی حوادث کوچک بسیار مورد توجه قرار گرفته است.به باور بیشتر منتقدان و تحلیلگران شهیدی مورخی منصف است که سعی کرده تاریخ را درست تحلیل و واکاوی کند. «بهاءالدین خرمشاهی» به عنوان مترجمی مطرح در زمینه ی نگارش شهیدی می نویسد: «نگارش دکتر شهیدی ساده و روان و تحقیقاتش به اندازه و همراه با شناخت درست منابع و با شیوه استدلال طبیعی و همه فهم و همه پسند و به دور از اطاله و اطناب و... سرشار از طنزی لطیف و خودجوش است.»(8)*پی نوشت ها:1- جعفریان رسول، شب سیدجعفر شهیدی، قابل دسترس در تارنمایhttp://bukharamag.com/1392.10.4551.html2- لیمایی امیر نعمتی، تاریخ نگاری در ایران و اسلام، روزنامه مردم سالاری، شماره 1840، 16تیر13873- خاتمی احمد، میراث معنوی، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره58، تابستان1387،ص464- زرین کوب عبدالحسین، تاریخ در ترازو، نشر امیرکبیر1385، ص1105- قائدان اصغر، شرحی بر زندگی علامه سیدجعفر شهیدی، قابل دسترس به نشانی http://vista.ir/article/3009146- زینی وند تورج، درآمدی بر روش شناسی آثار تاریخی سیدجعفر شهیدی، فصلنامه تاریخ اسلام، سال سیزدهم، شماره دوم، تابستان 1391، شماره50، ص1977- خاتمی احمد، میراث معنوی، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره58، تابستان1387،ص418- خرمشاهی بهاءالدین، نامه شهیدی، ، مقاله ی «از دیروز تا امروز»، نشرطرح نو1374،ص59*گروه پژوهش و تحلیل خبریپژوهشم**458**2054
30/05/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها