واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: ويروس ديدن و خواستن در كمين شماست!
چشم و همچشمي را در مثالهايي همچون رقابت با دوست، آشنا و همسايه در خريد وسايل لوكس، انواع موبايل، ماشين، لباس، برگزاري جشنها، مهمانيهاي پرزرق و برق و... ميتوان تعريف كرد، رقابتي كه نه تنها سازنده نيست، بلكه مخرب و خانمانسوز نيز هست.
نویسنده : معصومه گنجي
وقتي لباس فاخر و گرانقيمت او را ميبيند فقط به اين فكر ميكند كه بايد مشابه آن را داشته باشد، حالا به هر قيمتي كه شده! وقتي خانم همسايه از كلاس آموزش شناي خصوصي فرزندش حرف ميزند او بلافاصله شماره استخر را از او ميگيرد تا پسرش را در همان استخر ثبتنام كند! وقتي همكار اداره خودروي معمولياش را تبديل به خودروي دنده اتوماتيك ميكند، او سريع به فكر دريافت وام از بانك ميافتد تا از همكارش عقب نماند و... اينها تنها نمونههايي از دهها و شايد صدها اتفاقي است كه براي بسياري از افراد جامعه رخ ميدهد، مصاديقي از ديدن و خواستن بر مبناي تقليد كه معمولاً فرد را به تكاپويي سخت وا ميدارد؛ تكاپويي كه در اكثر مواقع جز دردسر نتيجه ديگري ندارد.
تنشي كه به هوشياريمان وارد نشده!
بسياري مواقع در محيطي شلوغ با صداهاي مزاحم، مدتهاي طولاني مشغول كاري هستيم؛ گاه اتفاق ميافتد كه بعد از تحمل طولاني مدت و ناهوشيارانه اين صداها، هنگامي كه صداها قطع ميشود (مثلاً هواكشي كه با صداي بلند مشغول كار است، از كار ميافتد) متوجه آرامشي كه ايجاد شده است ميشويم و نفسي راحتي ميكشيم. يعني تا آن لحظه با اين حال كه تنش حاصل از صدا را تحمل ميكرديم ولي به آن هشياري نداشتيم.
به عبارت ديگر قطع صدا ما را متوجه تنشي كه تاكنون تحمل شده بود ميكند. از اين نوع مثالها در زندگي ما بسيار وجود دارد. همين لباس و كفشي كه بر تن داريم، در طول روز تنش حاصل از آن را به ندرت حس ميكنيم. تنش حاصل از اين لباس زماني حس ميشود كه وارد خانه ميشويم. به محض ورود به خانه گويي زرهي آهنين به تن داشتهايم و فوراً آن را با لباس راحت منزل عوض ميكنيم. اين تنش با اين حال كه وجود داشت، لكن در بيرون از خانه آن را هوشيارانه حس نميكرديم.
چنين مثالهايي تنها براي نشان دادن نقش هشياري در درك تنشهاست وگرنه بسياري از تنشها هرگز به هشياري نيامده يا به دشواري ميتواند مورد توجه قرار گيرد. چنين تنشهايي ظرفيت رواني انسان را كاهش ميدهد؛ بسياري بهانهجوييهاي انسان ناشي از همين ناهشياري است.
موضوع چشم و همچشمي نيز از جمله همين تنشها است؛ معضلي كه امروزه مردم جامعه را گرفتار كرده و كمتر كسي است كه حداقل براي يكبار هم كه شده آن را تجربه نكرده باشد و آنقدر فراگير و شايع شده كه قبح و زشتي اين رفتار كمتر به چشم ميآيد.
رقابتي مخرب و خانمانسوز
چشم و همچشمي را در مثالهايي همچون رقابت با دوست، آشنا و همسايه در خريد وسايل لوكس، انواع موبايل، ماشين، لباس، برگزاري جشنها، مهمانيهاي پرزرق و برق و... ميتوان تعريف كرد، رقابتي كه نه تنها سازنده نيست، بلكه مخرب و خانمانسوز نيز هست.
افرادي كه به اين ناهنجاري رواني- اجتماعي دچار هستند با مقايسه زندگي خود با ديگران و الگوبرداري از آنها در امور مادي و نيازهاي كاذب و غيرضروري، سعي در هرچه بهتر نشان دادن تصوير خود به ديگران ميكنند.
اين افراد دچار احساس خود كمبيني و عدم اعتماد به نفس هستند. در واقع چون تواناييها و استعدادها و صلاحيتهاي خويش را ناديده ميگيرند و از درون احساس ارزشمندي ندارند، ماديات و ارزشهاي بيروني را براي تعريف خود انتخاب ميكنند. مثلاً به جاي اينكه در راه شكوفايي استعدادها و تواناييهاي خود بكوشند و آنها را به منصه ظهور برسانند و مهارت و تخصصهاي خويش را براي ابراز وجود بهكار گيرند؛ در تعريف از خود داراييها مادي را به نمايش ميگذارند و بدين ترتيب احساس ارزشمندي ميكنند و به زعم خود از اين طريق در نگاه ديگران از جايگاه اجتماعي بالايي برخوردار هستند. چنين افرادي پيوسته در حال مقايسه زندگي خود با ديگران و تحمل فشارهاي عصبي بسيار براي بهدست آوردن چيزهاي بيشتر و بهتر و رسيدن به سطح مطلوب خويش به هر قيمتي هستند. اينگونه رفتارها نتيجهاي جز تنش و اضطراب و افسردگي ندارد.
بايد گفت همانند مثال بالا، اين افراد استرس و فشار ناشي از چشم و همچشمي را ناهشيارانه تحمل ميكنند و زماني ميتوان از اين استرس و فشار عصبي رهايي يافت كه نسبت به تنشها و فشارهايي كه تحمل ميكنند، هشيار شوند و به رفتارهايشان آگاهي پيدا كرده و بخواهند كه زندگي را با آرامش بيشتري دنبال كنند.
راهكار پيشگيري از بيماري چشم و همچشمي
بدون شك هر يك از ما ممكن است در معرض ويروس خطرناك چشم و همچشمي باشيم، پس بد نيست براي جلوگيري از اين بيماري به راهكارهاي زير توجه كنيم:
- فقط به پول و ماديات زندگي ديگران توجه نكنيد. به مواردي چون ازدواج موفق، فرزندان سرآمد، شغل تأثيرگذار و... نيز توجه كنيد و به جاي رقابت سعي كنيد رمز موفقيت آنها را ياد بگيريد.
- همواره به خاطر داشته باشيد كه حتي خوشبختترين خانوادهها، لحظات سخت و ناراحتكنندهاي دارند و اين بخش مهم از زندگي ديگران همواره از ديد شما پنهان ميماند.
- خود و داشتههاي خود را به همان صورتي كه هست بپذيريد تا به ديگران و داشتههايشان حسادت نكنيد. غبطه خوردن ايراد ندارد زيرا موجب تحرك شما براي تغيير و پيشرفت زندگي ميشود، اما حسادت موجب نابودي زندگيتان ميشود.
- به اهداف و رؤياهايتان بينديشيد. موقعيتهايي كه اصلاً با چشم و همچشمي بهدست نميآيد، اما اگر تلاش كنيد ميتوانيد به آنها نزديك شويد و بخشي از آرزوهاي منطقيتان را محقق كنيد.
*كارشناس ارشد روانشناسي
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۷:۱۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]