واضح آرشیو وب فارسی:برترین ها:
پیشنهاداتی برای دوران جدید نفتی
هادی حق شناس در روزنامه اعتماد نوشت: در ایران هرگاه درآمدهای نفتی افزایش داشت، کشور بیش از آنکه بتواند از محل این درآمدها و فرصتها استفاده کند با بحران دست به گریبان شد. این مساله تجربهای است که در چند دهه اخیر بارها تجربه شده است.
هادی حق شناس در روزنامه اعتماد نوشت: در ایران هرگاه درآمدهای نفتی افزایش داشت، کشور بیش از آنکه بتواند از محل این درآمدها و فرصتها استفاده کند با بحران دست به گریبان شد. این مساله تجربهای است که در چند دهه اخیر بارها تجربه شده است.
به طور مثال درآمدهای نفتی در دهه ۵٠ شمسی با افزایش چشمگیری روبه رو شد اما به دلیل آنکه این درآمدها آن گونه که باید صرف نشد، تورم کشور دو رقمی شد. چنین اتفاقی در دهه ٨٠ شمسی هم رخ داد و کماکان مشکلات ناشی از آن کشور را درگیر کرده است. به همین خاطر در شرایطی که کشور توانسته در مذاکرات هستهای به توافق دست پیدا کند، احتمال اینکه در میان مدت مجددا با افزایش درآمدهای نفتی روبهرو شویم محتمل است و این پرسش در ذهن به وجود میآید که آیا باز هم این فرصت از دست میرود یا خیر؟
در سال ١٣۵٢ قیمت نفت از دو و نیم دلار در هر بشکه به ١٢٠ دلار رسید و ناگهان درآمدهای نفتی کشور چهار برابر افزایش پیدا کرد؛ همین اتفاق در دهه ٨٠ هم رخ داد و ناگهان قیمت نفت از بشکهای حدود ٢٠ دلار به بالای صد دلار رسید اما نتیجهای که از این افزایش درآمدها برای کشور به بار آمد تورم و بحرانهای اقتصادی متعدد بود. یعنی با یک بررسی موردی میتوان دید که چهل سال قبل با افزایش قیمت نفت اتفاقی افتاد که در دهه ٨٠ باز هم تکرار شد یعنی افزایش چند برابری تورم.
در برنامه سوم، چهارم و پنجم توسعه، یعنی طی ١۵ سال گذشته، قرار بر این بود که بخشی از درآمدهای نفتی کشور در حساب ذخیره ارزی یا صندوق ذخیره ارزی نگهداری شود. در برنامه پنجم توسعه قرار بود که در آغاز ٢٠ درصد درآمدهای حاصل از فروش نفت در صندوق ارزی نگهداری شود و این رقم به مرور بالا برود تا جایی که ٣۵ درصد درآمدها در این صندوق نگهداری شود اما این اتفاق رخ نداد و بخش عمده پول نفت صرف ورود کالای مصرفی به کشور شد و باز هم نتیجه لازم از درآمدهای نفتی گرفته نشد.
برای بررسی مدلهای اقتصادی مختلف میتوان از تجارب کشورهای موفق بهره جست. یکی از کشورهای موفق در این زمینه نروژ است. نروژ دارای منابع متعدد نفت و گاز است اما در ۵٠ سال اخیر هیچوقت درآمدهای نفتی را مستقیما وارد اقتصاد ملی خود نکرد و بهجای آن این ارقام را در کشورهای دیگر سرمایهگذاری کرد. دلیل این مساله این است که نفت و گاز ثروتهای بینالنسلی هستند و آیندگان هم در آن سهمی دارند، به همین خاطر نروژیها تلاش داشتند پول نفت را تبدیل به ثروت و زیرساخت کنند.
همچنین اگر پول نفت و گاز به شکل مستقیم وارد یک اقتصاد شود، به دلیل آنکه ارز مستقیم وارد کشور نمیشود و ابتدا تبدیل به پول ملی میشود و سپس وارد کشور میشود، موجب افزایش نقدینگی میشود که خود یکی از مهمترین عوامل افزایش تورم است. در نتیجه تلاش نروژیها بر این بوده که پول نفت را در خارج از کشور سرمایهگذاری کنند. امروزه عربستان سعودی با صادرات روزانه ١٠ میلیون بشکه نفت یا کویت که درآمدهای افسانهای از نفت دارند، تورم یک رقمی دارند.
طبیعی است که در این کشورها به برخی کالاها یارانه هم داده میشود اما اجازه ورود مستقیم درآمدهای نفتی به کشور داده نمیشود. براساس رهنمودهای رهبر انقلاب، توصیهای که میتوان به دستاندرکاران کرد این است که درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز کشور را در خارج از کشور سرمایهگذاری کنند و سود، بهره و بازدهی آن را وارد اقتصاد ملی کنند.
البته منظور از وارد کردن سود و بهره حاصل از سرمایهگذاری این است که آن را صرف پروژههای زیر ساختی در کشور بکنند. در چهل سال گذشته هم ثروتهای نسل گذشته را به باد دادیم و هم تورم کشور را نتوانستیم تک رقمی کنیم. توقعی که از دولت تدبیر و امید میرود این است که از تجارب دهه ۵٠ و ٨٠ شمسی استفاده کند و برای درآمدهای نفتی کشور طرحی نو داشته باشد.
تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۷:۴۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: برترین ها]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 57]