واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: 400 هزار جلد کتاب در یک کتابخانه قرون وسطایی! وبلاگ > مستغاثی، سعید - مسلمانان با رسیدن به جنوب اروپا و آندلس، مراکز تمدنی خود از جمله کتابخانه را در آن دیار نیز برپا ساختند. براساس اسناد و روایات جهانگردان و سفرنامه نویسان اروپایی، در دوران حاکمیت مسلمانان در آندلس تنها در قرطبه (کوردوبای امروزی) کتابخانه ای برپا کرده بودند که بیش از 400 هزار جلد کتاب داشت.
"کتاب و کتابت" عنوان بیست و یکمین قسمت مجموعه مستند "تمدن آسمانی" است که قرار است 30 تیرماه از شبکه خبر پخش شود. در این قسمت ضمن روایت تاریخچه حضور کاغذ در طول دوران تمدن اسلامی، به موضوع کتاب و کتابخانه در این تمدن اشاره می شود. تمدنی که با کلام الهی "اقراء" و وحی آیات مربوطه بر پیامبر اکرم (ص) آغاز شد و با سوگند به قلم و آنچه می نویسد در همان کلام وحی، ادامه یافت. تمدن آسمانی براساس دینی که پیامبرش آموختن علم را بر هر زن و مرد واجب دانست و فرمود که آن را از دوران کودکی تا ایام پیری و در هر گوشه جهان بجویند. از همین روی مسلمانان از همان ابتدا براساس کلام الله مجید و سیره نبوی و راه و روش امامان معصوم علیهم السلام، در پی علم و دانش و کتابت و کتاب بودند و همچنانکه کارگاههای کاغذ سازی از قرن دوم هجری به سرزمین های اسلامی راه یافت، کتابخانه های مختلف نیز در شهرهای مختلف این سرزمین ها برپا گشت و به تدریج از ملزومات و عناصر اصلی شهر اسلامی در کنار مسجد و مدرسه و بازار و حمام به شمار آمد. در واقع فرهنگ کتاب نویسی، یکی از پایه ای ترین عوامل رشد و توسعه تمدن اسلامی بوده است. پس از تدوین قرآن، نگارش کتب حدیث آغاز شد و در ادامه، کتاب های تاریخی و ادبی و علمی نوشته شدند و به تدریج با توسعه علوم، نگارش در هر زمینه تحول یافت و به موازات آن، تمدن اسلامی رونق بیشتری گرفت. مسلمانان از همان قرن دوم هجری، صنعت ساخت و تولید کاغذ را فراگرفته و توسعه دادند و از همان آغاز در کنار هر مسجد به عنوان مرکز فعالیت های اسلامی ( اعم از عبادت و درس و تصمیم گیری های سیاسی و مشورت های اجتماعی)، یک کتابخانه دایر گشت. دوران حکومت شیعی آل بویه، دوران رونق کتابخانه هاست. در واقع قرن چهارم هجری، کتابخانه سازی به عنوان یک گرایش مهم نه تنها در میان عالمان و دانشمندان بلکه توسط امیران و وزیران رایج شد. در این دوران کتابخانه های بزرگی در ری ، شیراز ، بغداد و نیشابور وجود داشت و نقل است کتابخانه صاحب بن عباد، وزیر دانشمند آل بویه، صدها بار شتر را شامل می شد و در زمانی که اروپا اساسا با کتاب و کتابخانه بیگانه بود، دانشمندان و پژوهشگران اسلامی از آندلس، کتاب های خود را برای صاحب بن عباد می فرستادند تا وی آنها را مطالعه کرده و ابراز نظر کند. مسلمانان با رسیدن به جنوب اروپا و آندلس، مراکز تمدنی خود از جمله کتابخانه را در آن دیار نیز برپا ساختند. براساس اسناد و روایات جهانگردان و سفرنامه نویسان اروپایی، در دوران حاکمیت مسلمانان در آندلس تنها در قرطبه (کوردوبای امروزی) کتابخانه ای برپا کرده بودند که بیش از 400 هزار جلد کتاب داشت. آدام متز ، پژوهشگر و مورخ معروف آلمانی در کتاب "رنسانس اسلامی" می نویسد: "... متاخران کوشیده اند تعداد کتب کتابخانه عزیز فاطمی در مصر را تخمین بزنند، مقریزی گوید ششصد و یک هزار کتاب بوده و از ابن واصل نقل کرده که بیش از یکصد و بیست هزار مجلد بوده است...برای مقایسه به چندکتابخانه غربی در همان روزگار اشاره می کنیم: کتابخانه کلیسای جامع شهر کنستانز در قرن نهم میلادی فقط سیصد و پنجاه و شش کتاب داشت و کتابخانه دیر بندیکتی در سال 1032 کمی بیش از صد جلد و کتابخانه کلیسای جامع شهر بامبرگ به سال 1130 فقط نود و شش جلد کتاب داشت..." این در حالی است گفته شده کتابخانه طرابلس در لبنان تا قبل از جنگهای صلیبی حدود ۳ میلیون کتاب داشتهاست. این کتابخانه در جریان جنگهای صلیبی ویران شد. در این میان آثار بسیار مهمی به زبان عربی درباره علوم ریاضیات وجود داشت که تعدادشان به طور قابل ملاحظهای از مجموع کتابهای لاتین و یونانی قرون وسطی بیشتر بود. در این قسمت از مجموعه تمدن آسمانی ، اساتید و کارشناسانی مانند: حجت الاسلام والمسلمین خسرو پناه (رییس موسسه حکمت و فلسفه)، دکتر مهدی گلشنی (مدیر گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف)، دکتر شهریار شکر پور (استاد هنر دانشکده هنرهای اسلامی دانشگاه تبریز)، پرفسور دکتر جاناتان بلوم (استاد کالج بوستون)، دکتر احمد کارامصطفی (استاد دانشگاه واشینگتن) و دکتر محمد حسین ریاحی (پژوهشگر و مدرس دانشگاه اصفهان) حضور داشته و به اظهار نظر درباره مباحث مطرح شده می پردازند. مجموعه مستند "تمدن آسمانی" به نویسندگی و کارگردانی سعید مستغاثی و تهیه کنندگی رضا جعفریان ، هر نیمه شب در ساعت 20/00 پخش و روز بعد تکرار می شود. ضمنا لینک دانلود برخی قسمت های آن در وب سایت تله وبیون به آدرس اینترنتی http://www.telewebion.com/fa/vod موجود است.
سه شنبه 30 تیر 1394 - 17:06:55
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 105]