واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: پنجرهاي گشوده به تاريخ انقلاب
تدوين و انتشار خاطرات سه جلدي مرحوم دكترسيدصادق طباطبايي، از جمله فعاليتهاي فرهنگي آن زندهياد در واپسين سالهاي حيات به شمار ميرود.
نویسنده : شاهد توحيدي
وي در ساليان پاياني زندگي با استفاده از برخي اسناد و انجام و تنظيم پارهاي از گفتوشنودهاي تاريخي، آنها را در پنج مجلد سامان داد كه سه جلد از آن در دوران حياتش انتشار يافت. در آغازين مجلد از اين اثر، واحد تاريخ شفاهي مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني (ناشر اثر)، بر اين مجموعه مقدمهاي دارد كه در بخشي از آن اينگونه به معرفي اين چهره پرداخته است: «آنچه پيش روست خاطرات دكتر صادق طباطبايي، چهره نامآشناي ايران در سالهاي نخست پيروزي انقلاب اسلامي است. طباطبايي كه فردي برآمده از خانوادهاي روحاني و داراي نسبت خانوادگي با رهبر فقيد انقلاب اسلامي و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران است در خلال دهها ساعت گفتوگو با بخش تاريخ شفاهي گروه تاريخ خاطراتش را بازگو كرد و زوايايي از تاريخ حاضر اين آب و خاك را براي آناني كه در پي دانستن هر چه بيشتر ريشهها، علل و عوامل شكلگيري بزرگترين انقلاب ايران و حوادث پيراموني آن هستند روشن ساخته است. راوي در ميان گفتههاي خود علاوه بر مرور سرفصلهاي مهم انقلاب اسلامي و بيان مشاهدات خويش و نيز نقش خود در روند برخي حوادث مهم اين مقطع تاريخي، تاريخچهاي از خاندان روحاني سلطاني طباطبايي، اوضاع لبنان در دهه 50، گوشههايي از زندگي و مبارزات امام موسي صدر و... را هم به زبان آورده كه بعضاً منحصر به فرد بوده است و در هيچ منبع و مأخذ ديگري نشاني از آن يافت نميشود. مجموعه اين عوامل موجب غنا و جذابيت خاطرات دكتر صادق طباطبايي و پديد آمدن اثري در خور توجه در حوزه تاريخ شفاهي انقلاب اسلامي شده و ناگفته پيداست كه خاطرات مزبور صرفاً ديدهها، شنيدهها، تحليلها و تفسيرهاي راوي است و مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني بدون هيچگونه داوري در باره محتواي كتاب اقدام به انتشار آن ميكند.» زندهياد طباطبايي نيز در مقدمه اين اثر و در معرفي محتواي مجلدات سهگانه نوشته است: «آنچه خواننده ارجمند در سه جلد پيش رو دارد فصلها و بخشهايي از زندگي نگارنده است كه به همت ياراني چند گرد آمده است. تقسيم مطالب برحسب تسلسل حوادث و بستگي آنها به هم سبب اصلي تنظيم و تدوين آنها در سه جلد متمايز از يكديگر است. جلد اول با شرح كوتاهي از نسب خانوادگي و دوران خردسالي و آموزشهاي ابتدايي و متوسطه من آغاز ميشود و نقشي كه ارتباطات خانوادگي و جايگاه پدر و بستگان مادريام در دين، اجتماع و سياست داشتهاند و تأثيراتي كه قهراً بر تكوين شخصيتي من گذاردهاند، بهويژه قرابت و نزديكي فوقالعاده با خاندانهاي مرجعيت و نيز برخورداري از عنايات بيكران بزرگاني همچون امام موسي صدر تا حدودي بازگو شدهاند. پس از اخذ ديپلم متوسطه و بهمنظور ادامه تحصيل راهي آلمان شدم و با حوادث غيرمترقبه، ناگوار و ناخواستهاي مواجه شدم كه بيترديد اثرگذار در طي مراحل مختلف زندگيام بوده است. در كنار تحصيل و تلاشهاي موفق علمي از مسائل اجتماعي غافل نبودم و در جنبش دانشجويي خارج از كشور فعاليت داشتم. شرح تلاشهاي علمي و آكادميك و نيز مبارزه سياسي عليه استبداد داخلي و استيلاي خارجي در ايران در قالب كنفدراسيون دانشجويان و محصلين ايراني و همچنين اتحاديه انجمنهاي اسلامي دانشجويان در اروپا، امريكا و كانادا بخشهاي ديگر جلد اول را شامل ميشوند. تمركز تلاشهاي سياسي و اجتماعي در چارچوب انجمنهاي اسلامي دانشجويان فارسيزبان موجب برقراري ارتباط سازمانيافته با امام خميني شد كه در آن زمان دوران تبعيد خود را در عراق ميگذراندند. تحولات سياسي و اجتماعي در آن روزگاران ـ دهههاي 60 و 70 ميلادي ـ كه به دوران آرمانگرايي مشهور است و بروز و ظهور جنبشهاي انقلابي و آزاديبخش در جهان خاصه در كشورهاي به اصطلاح طوفاني امريكاي لاتين و آفريقا كه غالباً تحت ماركسيسم و انديشههاي سوسياليسم ماركس و ديالكتيك هگل شكل گرفته بودند و در رأس همه پيروزي مائوتسهتونگ در چين و نجات بيش از هزار ميليون انسان گرسنه و اسير از بند امپرياليسم امريكا حال و هواي و دل و شعور جوانان را به سمت خود ميكشيدند. ظهور امام خميني در فضاي سياسي ايران و آغاز جنبشي كه در نهايت به پانزدهم خرداد شهرت يافت و ورود چين پيروز به رهبري «رفيق مائو» به صحنه معادلات سياسي جهان دو عاملي بودند و شدند كه به صورت دو نقطه عطف حوادث و سير تحولات اجتماعي را در خارج از كشور رقم زدند. نقش مبارزات دانشجويان ايراني در خارج از كشور در دفاع از زندانيان سياسي ايران و برنامههاي افشاگرانه ماهيت حكومت وابسته، بهويژه هنگام مسافرت شاه و ملكه ايران به آلمان در سال 1967 تا بدان حد گسترده و اثرگذار شد كه حتي به حوزه دانشگاهها و دانشجويان اروپايي نيز سرايت كرد و جنبش دانشجويان آلماني و نسل معروف به 1968 فرانسه و آلمان را بنيان نهاد. جرياناتي كه بعدها با تشكيل «فراكسيون ارتش سرخ» آلمان و گروه آلدومورو در ايتاليا و جنبش دانشجويي چپ فرانسه به اوج خود رسيد و تعزيهگردان مبارزات ضد امپرياليستي در كشورهاي اروپايي شد. شرح كامل اين جريانات را خواننده از زبان و قلم كسي خواهد خواند كه خود بيواسطه درگير آنها بود و به تبع تعهدات ديني و تعلقات ميهني در ميادين گسترده مبارزات آن دوران، چه در اروپا و خاورميانه ـ لبنان، سوريه، عراق و ايران ـ و چه در امريكا، كانادا و شبه قاره هند حضور مستقيم و فعال داشت. مشروح اين تحولات و مبارزات در فصول مختلف جلد اول گرد آمدهاند. جلد دوم عمدتاً به لبنان و امام موسي صدر، دكتر مصطفي چمران و انقلاب فلسطين و بالاخره رابطه آنان با امام خميني و مسائل انقلاب اسلامي ايران و مآلاً با جنبش دانشجويان مسلمان ايراني خاصه در اروپا اختصاص يافته است. عنوان اين بخش «وجدان لبنان» و نامي است كه مسيحيان و مسلمانان به امام صدر دادهاند و بيانگر جايگاهي است كه ايشان در حوادث غرورآفرين آن خطه، بهويژه در بازاريابي هويت فرهنگي و تاريخي شيعيان به خود اختصاص داده و در ارتقاي سطح مادي، معنوي و اجتماعي آنان نقشآفرين بوده است. جلد سوم كلاً به انقلاب اسلامي ايران، پيشزمينههاي آن، نقشآفرينان فرهنگي، سياسي و اجتماعي آن و حوادث داخلي و خارجي و سياستهاي جهاني و بالاخره تلاشهاي قدرتهاي بزرگ براي حفظ شاهنشاهي و شاه ايران مربوط شده است. حوادث و وقايع ايران در سالهاي منجر به پيروزي انقلاب رهبري مبارزات پرپيچ و خم مردم و هدايت جريانات سياسي و مذهبي خارج از كشور توسط امام، مهمتر از همه هجرت ايشان به پاريس و آنچه در اين مدت در آن ديار گذشته است، آنگونه كه من از نزديك شاهد آن بودم و بعضاً دستي بر آتش داشتم، همه را در اين جلد گرد آوردهام». به هر روي، آنچه از خاطرات و تصاوير و اسناد در اين سه مجلد به محققان تاريخ انقلاب ارائه شده، ميتواند پيش روي ايشان پنجرهاي به تاريخ انقلاب بگشايد و خوانندگان را در تحليل ابعاد اين رخداد بزرگ ياري دهد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۴ تير ۱۳۹۴ - ۱۳:۰۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]