واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: حواس خود را از موقعيتهاي ناخوشايند پرت كنيد!
هيجانهاي ما جزء اساسي زندگي ما هستند، مثل وقتي كه به متني بلند بلند ميخنديم، يا وقتي كه به خاطر ترافيك عصباني ميشويم و ميدانيم كه همه اين تجربهها نحوه بودن ما را تحت تأثير قرار ميدهد.
نویسنده : بهنام صدقي
توانايي تنظيم هيجانات بر اينكه ديگران چگونه ما را ميبينند تأثيرگذار است. مثلاً اگر در يك جلسه رسمي به يك متن بخنديد بقيه حتماً اخمهايشان در هم ميرود يا اگر بخواهيد هنگام رانندگي سر رانندهاي كه جلو شما پيچيده فرياد بزنيد ممكن است زندگي خودتان را به خطر بيندازيد. روانشناسان اعتقاد دارند كه سيستم هيجاني يك سيستم پيچيده است. يكي از صاحبنظران و روانشناسان مشهور و برجسته دانشگاه استنفورد يك مدل چهارمرحلهاي براي تنظيم هيجان تدوين كرده است. در اين مدل گفته ميشود كه ابتدا به بخشي از يك موقعيت توجه كرده و سپس آن موقعيت را ارزيابي ميكنيم. نتيجهاي كه ميگيريم بستگي به اين ارزيابي دارد. بعضي از اين پاسخها مناسب هستند و نياز به تنظيم مجدد ندارند. بنابراين اگر آن هيجان با موقعيتي كه در آن هستيم متناسب باشد و به ما كمك كند كه احساس بهتري داشته باشيم پس لازم نيست كه نگران آن هيجان باشيم! مثلاً خنديدن در مواقعي كه ديگران هم در حال خنديدن هستند يك مثال خوب از اين مسئله است كه به ما كمك ميكند تا حس بهتري داشته باشيم. عصباني شدن هنگام رانندگي ممكن است به شما احساس تخليه شدن بدهد اما رفتار متناسب با موقعيت نيست! بروز اختلالات رواني در پي ناتواني در تنظيم هيجان آرام بودن در گفتار راحت است اما در عمل خير! پس اگر شما فردي هستيد كه به راحتي عصباني ميشويد احتمالاً اين عصبانيت بر روابط و حتي سلامتي شما تأثيرگذار است. خوب است بدانيم كه عدم توانايي در تنظيم هيجان باعث اختلالهاي رواني مثل افسردگي ميشود. اما چطور ميتوانيم هيجانمان را تنظيم و خودمان را كنترل كنيم؟ در اين نوشتار چند راهكار به شما پيشنهاد ميكنيم كه با تمرين ميتوانيد بر آن تسلط پيدا كنيد و به رضايتمندي بيشتري برسيد. موقعيت را خودتان انتخاب كنيد. از موقعيتهايي كه باعث برانگيختن هيجانهاي غيرقابل كنترلتان ميشود اجتناب كنيد. مثلاً اگر ميدانيد كه وقتي عجله داريد بيشتر عصباني ميشويد كارها را براي دقيقه 90 نگذاريد. از خانه 10 دقيقه قبل از زمان مورد نظر خارج شويد. در اين صورت از دست عابرهاي خيابان، رانندهها و آسانسوري كه آهسته راه ميرود عصباني نميشويد! اگر يكي از آشناهايتان مغزتان را حسابي دچار چالش كرده است، سعي كنيد كاري كنيد تا بدون مقدمه به او برنخوريد. حواس خودتان را پرت كنيد! موقعيت را تغيير دهيد. شايد تلاشي كه براي كاهش هيجان در پي ميگيريد بيهوده باشد. مثلاً هميشه ميخواهيد بهترين غذا را براي خانواده درست كنيد اما ممكن است آن را خراب كنيد، چراكه تلاش زيادي را صرف درست كردنش كردهايد و هدف ايدهآل گرايانهاي داشتهايد! در اين مواقع ميتوانيد موقعيت را اينطور تغيير دهيد كه دستورهاي آشپزي را پيدا كنيد كه در حد توانايي شما باشد. توجهتان را برگردانيد (حواستان را پرت كنيد). مثلاً ممكن است شما هميشه نسبت به افرادي كه خوش تيپ هستند حس حقارت داشته باشيد. تصور كنيد در يك باشگاه هستيد به جاي آنكه مرتب توجهتان را به افراد خوش هيكل بدهيد ميتوانيد به افرادي كه از آنها خوش تيپتر هستيد توجه كنيد يا اينكه توجهتان را معطوف كار خود كنيد. افكار ما هيجانات واهي ايجاد ميكند حواستان به فكرهايي كه از ذهنتان ميگذرد باشد. وقتي فكر ميكنيد چيزي را از دست دادهايد احساس غمگيني ميكنيد، اگر فكر كنيد حقتان را خوردهاند احساس خشم ميكنيد. پس آنچه باعث به وجود آوردن هيجان ما ميشود افكار ما هستند. تغيير افكار نميتواند آنچه در پيرامونمان رخ ميدهد را تغيير دهد اما ميتواند مقداري كه از آن تأثير ميپذيريم را تغيير دهد. يعني ميتوانيم افكاري كه باعث هيجانهاي ناخوشايند ميشوند را با افكاري جايگزين كنيم كه هيجان معقولتري ايجاد ميكنند. رفتارتان را تغيير دهيد. اگر هر چهار مرحله قبلي قابل انجام نبودند، مرحله پاياني تنظيم هيجان تغيير پاسخ رفتاري خودتان است. مثلاً وقتي عصبي ميشويد قلبتان تند تند ميزند. در اين مواقع كاري كه ميتوان انجام داد نفس كشيدن عميق است تا ضربان قلب پايين بيايد. بهترين كار اين است كه چشمهايتان را ببنديد تا آرام شويد. در روانشناسي هيجانها معمولاً به احساسها و واكنشهاي عاطفي اشاره دارند، هر هيجان از سه مؤلفه اساسي برخوردار است كه عبارتند از: «مؤلفههاي شناختي، فيزيولوژيكي و رفتاري». مؤلفههاي شناختي افكار، باورها و انتظارهايي است كه نوع و شدت پاسخ هيجاني را تعيين ميكنند. آنچه براي يك فرد فوقالعاده لذتبخش است، ممكن است براي ديگري كسل كننده يا حتي آزاردهنده باشد. مؤلفههاي فيزيولوژيكي شامل تغييرات جسمي در بدن است. براي مثال، هنگامي كه بدن از نظر هيجاني به واسطه ترس يا خشم برانگيخته ميشود، ضربان قلب زياد ميشود، مردمكها گشاد ميشوند و ميزان تنفس افزايش مييابد. مؤلفه فيزيولوژيكي، به حالتهاي مختلف ابراز هيجانها اشاره ميكند. جلوههاي چهرهاي، حالتهاي اندام و حركتهاي بيانگر و آهنگ صدا همراه با خشم، لذت، شادي، غم، ترس و هيجانهاي ديگر تغيير ميكنند. مؤلفه رفتاري جلوه چهرهاي مهمترين شكل ارتباط هيجاني است. بررسيهاي صورت گرفته، نشان ميدهند كه برخي از جلوههاي خاصِ چهرهاي، ذاتي هستند. بنابراين در همه جاي دنيا آنها را ميشناسند. هيجانها متشكل از الگوهاي پاسخهاي فيزيولوژيكي و رفتارهاي مخصوص هستند. در واقع غالباً از نظر مردم هيجان همان احساسي است كه به فرد دست ميدهد. ولي هيجان يك رفتار است نه يك تجربه خصوصي و پديدهاي است كه در بقاي نوع و توليدمثل نقش دارد. آشنايي با مؤلفههاي شناختي و عمل به آن، فرد را قادر ميسازد تا هيجانها را در خود و ديگران تشخيص دهد، نحوه تأثير هيجانها بر رفتار را بداند و بتواند واكنش مناسبي به هيجانهاي مختلف نشان دهد. اگر با حالات هيجاني، مثل غم و خشم يا اضطراب درست برخورد نشود اين هيجان تأثير منفياي بر سلامت جسمي و رواني خواهد گذاشت و براي سلامت، پيامدهاي منفي به دنبال خواهد داشت. منابع: evolutioncounseling. com www. nature. com
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۹ خرداد ۱۳۹۴ - ۱۰:۰۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 30]