محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830920877
استانی شدن انتخابات، نقش پول را کمرنگ می‌کند
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
گفتوگو با دکتر محمد بهرامی، مدرس حقوق اساسی استانی شدن انتخابات، نقش پول را کمرنگ می‌کند در حالی که کمتر از 40 هفته تا برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی زمان باقی است، بهارستانی‌ها برای اصلاح شیوه کنونی انتخابات تلاش کرده و در مهم‌ترین گام، ایده استانی شدن انتخابات مجلس را به بحث گذاشته‌اند؛ ایده‌ای که گرچه در یک دهه گذشته بارها مورد بحث قرار گرفته، اما هیچ‌گاه تا این اندازه به تصویب نهایی نزدیک نبوده است.
موافقان و مخالفان استانی شدن انتخابات، هر یک با دلایل و مستندات مختلفی در برابر طرحی که در دستورکار مجلس قرار گرفته موضع گیری می کنند و با وجود این صف آرایی ها هنوز روشن نیست انتخابات مجلس دهم استانی برگزار خواهد شد یا همچون قبل، ملاک رأی گیری، فقط شمارش آرا در حوزه های انتخابیه شهرستان است. برای بررسی و تحلیل ایده استانی شدن انتخابات با دکتر محمد بهرامی به گفت وگو نشستیم. کسی که نه تنها براساس سابقه سه دوره نمایندگی مجلس در ادوار دوم، چهارم و هفتم در این گفت وگو از تجربه انتخابات مجلس سخن گفته، بلکه به عنوان مدرس حقوق اساسی در دانشگاه، از زاویه ساختار نظام سیاسی جمهوری اسلامی نیز به جایگاه پارلمان نظر کرده و راهکارهای تقویت شأن خانه ملت را مورد توجه قرار داده است. او که سابقه سفارت در جمهوری آذربایجان را نیز در کارنامه خود دارد، در زمره موافقان طرح استانی شدن انتخابات است و در این گفت وگو در همین چارچوب فکری به نقدهای وارد شده به طرح استانی شدن انتخابات پارلمانی، پاسخ گفته است. به عقیده او، استانی شدن انتخابات می تواند نقش پول و طایفه گری را در انتخابات کمرنگ کرده و به ورود چهره های شناخته شده به بهارستان کمک کند. بحث های زیادی درباره کارآمدی قانون انتخابات مجلس مطرح شده و بر این اساس مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام تقریبا به صورت همزمان در حال تهیه قوانین و سیاست های کلی در این رابطه هستند. فکر می کنید اصلاح قانون انتخابات باید با درنظر گرفتن چه اهدافی پی گرفته شده و به نتیجه برسد؟ در حقوق اساسی هر کشور، وجود 3 قوه مجریه، مقننه و قضاییه ضرورت دارد. براساس اصل 58 قانون اساسی، اعمال قوه مقننه از طریق مجلس شورای اسلامی صورت می گیرد و طبیعی است هر اصلاحی در قانون انتخابات یا مسائل معطوف به مجلس باید با توجه به کارویژه های قوه مقننه صورت پذیرد. البته من به عنوان مدرس حقوق اساسی، فکر می کنم که هر 3 قوه ما نیاز به تحول دارند که امیدوارم تحول در نظام اداری را قوه مجریه و تحول در دستگاه قضایی را قوه قضاییه با هماهنگی ارکان مختلف نظام اجرایی کنند. با این حال تحول در قوه مقننه نیازمند تحول در قانون انتخابات است. وظیفه ذاتی قوه مقننه تقنین براساس درک درست نیازهای جامعه است تا از طریق اطلاعات گیری هدفمند و تحلیل این نیازها قوانینی برای بهبود اداره جامعه وضع شده و پس از تائید شورای نگهبان به اجرا برسد. بنابراین شناخت درست زمان و مکان، پیش نیاز کارآمدی قوه مقننه محسوب می شود. دومین کارکرد مجلس هم نظارت بر حُسن اجرای قوانین است. این وظیفه، ضامن کارکرد درست قوانین در کشور است و اگر حرکت مجلس را مانند پرواز یک پرنده در نظر بگیریم، تقنین و نظارت بر حُسن اجرای قانون دو بال لازم برای پرواز این پرنده است. بنابراین این که می گویم باید اصلاح قوانین مربوط به مجلس متناسب با نیازها باشد، یعنی به این 2 وظیفه اصلی مجلس در ساختار نظام سیاسی باید توجه شود. وقتی می گویید همه قوا نیاز به تحول دارند، یعنی این که نقدهایی به کارکردهای کنونی مجلس وارد است. این نقدها بیشتر متوجه بُعد تقنینی است یا نظارت؟ چالش در هر دو حوزه وجود دارد و باید با استفاده از قانون اساسی و دیگر اسناد فرادستی برای اصلاح آن تلاش کنیم. در حوزه قانونگذاری ما بدرستی نمی دانیم قوانین وضع شده چقدر بر اساس نیاز زمان و مکان است. با این حال مشکلات ما در حوزه نظارت بیشتر است و فکر می کنم این بال مجلس متناسب با پروازش نیست و باوجود زحمات کشیده شده در وضع قوانین در مجلس، ضعف در نظارت، اجرای این قوانین را با مشکل مواجه کرده است. فکر می کنید اصلاح قانون انتخابات چطور می تواند به حل این مشکلات کمک کند؟ مثلا این که مجلس در حال بررسی استانی شدن انتخابات است تا چه اندازه می تواند پاسخی به نیاز کارآمدی 2 کارویژه قانونی مجلس باشد؟ در مساله قانون انتخابات و بویژه مساله استانی شدن انتخابات ابتدا باید به این مساله توجه کنید که حوزه های انتخابیه برای انتخابات مجلس از سال 1295 شمسی تاکنون یعنی نزدیک به یک قرن ثابت مانده و شاهد تحول اساسی نبوده است. خب سوال این است که آیا این وضع متناسب با شرایط زمانی و مکانی امروز است؟ این باید از منظر علمی بررسی شود که آیا نیازی به بازنگری حوزه های انتخابیه براساس آمایش سرزمین نیست؟ اصلاح حوزه های انتخابیه چطور می خواهد به کارآمدی مجلس کمک کند؟ ادامه وضع موجود، چالش های انتخابات را نهادینه می کند. مثلا در حال حاضر نقش پول در انتخابات خیلی پررنگ است. بله، حتی با توجه به بحث تبلیغات، برخی معتقدند که پول از احزاب هم نقش مهم تری دارد... دقیقا. البته ما حزب به آن معنای واقعی اش نداریم، اما همان طور که می گویید، نقش پول از جناح و گروه ها و دسته جات بیشتر است. حتی اگر در شهرهای بزرگ، آرای تشکیلاتی کمی معنا داشته باشد، در شهرهای کوچک تر این نیست و اثرگذاری پول بر رأی شهروندان می تواند یکی از مهم ترین مصادیق نقض حقوق شهروندی باشد، چون تعیین سرنوشت یک حق شهروندی است که مابه ازایی ندارد. این اثرگذاری پول می تواند نرم افزاری، سخت افزاری، پنهان یا آشکار باشد، اما همین اثرگذاری فارغ از شیوه ای که دارد، بر کارکرد مجلس اثرگذار است. یعنی نماینده آینده را وام دار می کند؟ بله، حقوق نمایندگی چنان نیست که از پس هزینه های انتخاباتی برآید. بنابراین نامزدها باید وام دار شوند و این، بر اصل دانایی محور بودن رأی شهروندان اثر گذاشته و شجاعت آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. البته منظور من این نیست که همه جا این چالش وجود دارد، اما به تعبیر رهبر معظم انقلاب، با دستمال کثیف که نمی شود آینه را پاک کرد. پس ما نیاز داریم تا آنجا که می توانیم مانع از اثرگذاری پول بر شاخص هایی مانند دانایی و جسارت نمایندگان شویم. شاخص هایی که می تواند وزن مجلس را ارتقا دهد. به نظر من برای کشوری چون ایران با 7000 سال سابقه تمدنی و نقش راهبردی در منطقه و منابعی منحصر به فرد و مردمی آگاه که انقلابی اثرگذار بر معادلات بین المللی را رقم زدند شایسته نیست که شاخص های نمایندگی در آن، قابل خرید و فروش باشد و حتی این شاخص ها را تغییر دهد. همه اینهایی که می گویید درست، ولی بگذارید کمی مصداقی تر به موضوع انتخابات نگاه کنیم. سوال من این است که تغییر حوزه های انتخابیه در انتخابات و استانی شدن رأی گیری چطور می تواند چالش پولی شدن انتخابات را به دلیل هزینه های بالای تبلیغاتی، کاهش دهد؟ من نمی گویم استانی شدن انتخابات همه مشکلات را حل می کند، اما به نظرم باید فرصت داد تا این شیوه اجرا شده و ضعف های آن شناسایی شود و سپس در قالب یک مدل اصلاحی بازتعریف شود. با این حال به نظر من استانی شدن انتخابات تا حد زیادی چالش رأی فروشی از طریق برخی شیوه های رقابت انتخاباتی را برطرف می کند. مثلا فرض کنید شما می خواهید در یک شهر کوچک نامزد انتخابات مجلس شوید. خب برای این که بتوانید نظام شاخص گذاری انتخابات را با هزینه پول های زیاد به هم بریزید، به دو سه میلیارد تومان پول نیاز دارید. خیلی دور از ذهن نیست که افرادی چنین پول هایی را در قبال وعده امتیازگیری در آینده در اختیار شما بگذارند و شما به عنوان نماینده انتخاب شوید. خب، این در روش فعلی رأی گیری قابل پیاده سازی است. اما اگر انتخابات استانی شود، شما باید این شاخص های انتخاب را در یک استان به هم بریزید، یعنی به جای دو سه میلیارد تومان، به 100 یا 150میلیارد تومان بودجه نیاز دارید که این، براحتی قابل دسترس نیست. پس احتمال این که پول بتواند نظام ارزشیابی انتخاباتی را تغییر دهد، پایین می آید. تازه این را از یاد نبرید که نامزدها در شهرهای غیربومی چندان قادر به اثرگذاری با پول نیستند. استانی شدن انتخابات نقش عشیره بازی را هم کم می کند و طایفه ها دیگر نمی توانند بر انتخابات مانند وضع فعلی اثر بگذارند. چه تضمینی است که با همه این اصلاحات، نماینده ای که استانی انتخاب می شود، نماینده شایسته تری باشد؟ شما فرض کنید نه خرید و فروش رأی ـ به معنی اثرگذاری تبلیغات ـ مصداق داشته باشد و نه قوم گرایی. اما واقعیت این است که در فرآیند موجود رأی گیری، کسی انتخاب می شود که مقبولیت شهرستانی دارد ولی در صورت استانی شدن انتخابات، نامزدی نماینده خواهد شد که مقبولیت استانی دارد. یعنی در ده بیست شهرستان مقبول بوده است. خب معلوم است چنین نماینده ای ملی تر و دارای جایگاهی بالاتر است و آنها که استانی رأی می آورند، قاعده بازی را بهتر رعایت می کنند. شیوه فعلی انتخابات با همه معایبی که اشاره کردید، این حُسن را دارد که جنب و جوش انتخابات را بالا برده و مشارکت مردم را بویژه در شهرهای کوچک بیشتر می کند، اما اگر انتخابات استانی شود، بیم آن می رود که مشارکت مردم محدود به مراکز استان ها شود... اتفاقا کاملا برعکس، انتخابات اگر استانی شود، نه تنها مشارکت انتخاباتی پایین نمی آید که بیشتر هم می شود، چون ستادهای تبلیغاتی فرد، افزون بر حوزه انتخابیه خود ـ که به آن 15درصد کف رأی پیش بینی شده در پیش نویس قانون نیاز دارند ـ در سایر مناطق استانی هم فعال می شوند. فرض کنید من نامزد انتخابات در حوزه انتخابیه X هستم. مردم در حوزه انتخابیه Y چه انگیزه ای دارند که به شعارهای انتخاباتی من توجه کنند؟ دقت کنید وقتی مردم در شهر Y به نامزد حوزه انتخابیه X رأی می دهند، چون دلایل شخصی، فامیلی، قومی و تعصب آمیز ندارند، بهتر به شعارها توجه می کنند. یعنی می گویید کیفیت رأی بالا می رود؟ بله، همان طور که اشاره کردم، الان در شهرستان ها بیش از احزاب، قومیت و پول نقش دارد. کسی به شوخی می گفت در یک شهرستانی «الف» و «ب» دو چهره رقیب هستند. هواداران «الف» حتی اگر رقیبشان رئیس جمهور هم باشد، باز به همان «الف» رأی می دهند. یعنی شاخص اصلی رأی دهی برای آنها نسبت های خونی است و نه فکری و این منجر به کاهش جایگاه نماینده ای می شود که از این طریق به مجلس راه می یابد. با این حال استانی شدن انتخابات، فرآیند رأی گیری را حزبی و فهرستی می کند. شما می گویید عملا حزب به آن معنا نداریم. خب در نبود حزب، فهرستی شدن انتخابات چه دردی را دوا می کند؟ اشکالی ندارد. به جای فهرست احزاب ممکن است ائتلاف هایی تشکیل شود که همین ائتلاف ها جرقه شکل گیری احزاب را می زند. تجربه جهانی در زمینه چگونگی شکل گیری احزاب این مدل را تائید می کند؟ حتی اگر نکند، در کتاب «عوامل توسعه در کره جنوبی» توضیح داده ام که ما نیاز به بومی سازی مدل ها داریم. این خود می تواند مقدمه ای برای شکل دهی به احزاب باشد. فرض کنید انتخابات حزبی شد. حالا از کجا می توان مطمئن بود کاندیدای حزب از یک کاندیدای مستقل شهرستانی برای حضور در پارلمان مفیدتر است؟ احزاب در همه دنیا مانند تولیدکننده هستند. آنها برای این که از اعتبار خود دفاع کنند، در رقابت های مهم، بهترین ها را پشت ویترین قرار می دهند؛ بهترین هایی که قدرت انتخاب شدن داشته باشند. بنابراین اگر انتخابات استانی شود، چهره های برجسته احزاب با هم رقابت می کنند. بنابراین می گویید با این شیوه دیگر معادله اصلح غیرمقبول یا صالح مقبول حل می شود؟ احسنت. علاوه بر این، مردم به جای سخنرانی، وعده و تعصبات قومی یا طایفه ای به برنامه های نامزدها رأی می دهند. همان طور که نمی شود به عملکرد نامزدها به وعده هایشان مطمئن بود، نمی توان به پایبندی آنها به برنامه هایشان هم اطمینان داشت. اگر نامزدی دارای برنامه باشد، می داند به جای دخالت در کار قوه مجریه و دخالت در فرآیند عزل و نصب های استانی، باید بر مسائل کلان تری چون رعایت قوانین از سوی وزرا نظارت کند. در حال حاضر روشن است که برخی رفتارها با اصول سه گانه حقوق اساسی یعنی استقلال، تفکیک و توازن قوا در تضاد است. خب این که یک نماینده در انتصاب یک فرماندار دخالت مستقیم دارد، خلاف حقوق اساسی است... اگر اینها باشد، باعث می شود مجلس درگیر امور سطحی شود و از وظایف اصلی خود که اشاره کردم، باز بماند. همین مسائلی که شما می گویید مسائل سطحی، در یک تعریف دیگر، توجه به مطالبات مردم در حوزه های انتخابیه کوچک معنا می شود. بنابراین معطوف شدن نماینده ها به مسائل کلان و بی توجهی به مسائل شهرستان ها می تواند بُریدن از مردم تعبیر شود... نه، بُریدن از مردم نیست. نماینده برود به حوزه انتخابیه اش ایده بگیرد و قانون را اصلاح کند یا بر روند اجرای یک قانون نظارت کند. این که نتیجه بخش تر است. کجای قانون آمده است که وظیفه نماینده پیگیری نیازهای شخصی مردم در حوزه های انتخابیه است.نماینده باید در گستره وسیع تری به مشکلات مردم نگاه کند. به هر حال این نقد به طرح استانی شدن انتخابات وارد است که به دلیل جمعیت کم شهرستان ها، نقش حوزه های انتخابیه کوچک در انتخابات را کمرنگ می کند... قبلا در ادوار پنجم و ششم مجلس طرحی مطرح شد که این نقد به آن وارد بود. آنجا گفته می شد رأی ها استانی شمارش شود و ممکن بود همه نمایندگان مثلا استان آذربایجان شرقی از تبریز انتخاب شوند، اما الان این نیست. شما اصالتا کجایی هستید؟ من مشهدی هستم. خب، مشهد که مرکز استان است. یکی از حوزه های انتخابیه استان خراسان را در نظر بگیرید... مثلا نیشابور... بله، نیشابور را مثال می زنم. الان در طرح مجلس اگر فرض کنید نیشابور 20 نامزد دارد، حتما یکی از این 20 نامزد، نماینده استان خراسان هم است، اما چگونه؟ مکانیسم این است که این نامزدها می روند در حوزه انتخابیه خودشان رقابت می کنند. پس به مسائل محلی توجه شده و تنور انتخابات در کوچک ترین حوزه های انتخابیه هم داغ می شود. بعد، آن نامزدی از میان اینها نماینده می شود که رأی بیشتری نسبت به دیگر نامزدهای نیشابور در کل استان داشته باشد. پس رأی استانی نامزد نیشابوری با رأی استانی نامزد مشهدی مقایسه نمی شود، بلکه با رأی استانی سایر نامزدهای همان حوزه انتخابیه خودش قیاس می شود. در این مکانیسم، دیگر این ایراد وارد نیست که فقط نامزدهای مرکز استان رأی می آورند و دیگران شانسی ندارند. با این حال معلوم است وقتی ملاک رأی آوردن مثلا در نیشابور می شود آرای استانی یک نامزد و نه فقط آرای قومیتی او در حوزه انتخابیه خود، نماینده ای در نهایت به مجلس می رود که ملی تر، باتجربه تر و شناخته شده تر باشد. با این همه به نظر می رسد تجربه جهانی در خصوص رفتارهای ایالتی نشان می دهد، می شود برای ملی شدن پارلمان، از مدل پارلمان های محلی هم بهره برد. مثلا اگر شوراهای استان را مانند یک پارلمان محلی ببینیم آن وقت مشکلات محلی توسط این پارلمان های کوچک تر برطرف شده و مجلس نقش پارلمان ملی را ایفا می کند. بنابراین فکر نمی کنید استانی شدن انتخابات به پیش نیازی چون تقویت شوراها نیاز دارد؟ بله، خوب شد به موضوع شوراها اشاره کردید. اتفاقا استانی شدن انتخابات مجلس نه تنها مغایرتی با رشد شوراها ندارد که تقویت کننده این ضرورت هم است. یعنی می گویید ممکن است در شرایط فعلی، یک نماینده شهرستانی خود را رقیب شورای شهر بداند و از افزایش اختیارات آن جلوگیری کند؟ حالا رقیب که نه، ولی وقتی انتخابات استانی شود، ضرورت پرداختن به مسائل محلی در نهادهای استانی بیشتر می شود و این کمکی به شوراهاست. فکر نمی کنید ممکن است طرح استانی شدن انتخابات در مسیر اجرا چالش هایی ایجاد کند؟ نه، اتفاقا وقتی چهره های شناخته شده محور انتخابات باشند، کار شورای نگهبان در احراز صلاحیت ها هم راحت تر است چون نامزدهای شناخته شده، آزمون پس داده هستند. با این همه من منکر آن نیستم که ممکن است طرح استانی شدن معایبی داشته باشد، ولی به نظر من مزایای این طرح چنان زیاد است که ارزش آزمودن آن را دارد و من امیدوارم نمایندگان مجلس با یک نگاه سیستمی به فرآیند انتخابات به این طرح رأی مثبت داده و شورای نگهبان نیز با تائید آن ، بستر لازم را برای تحول قوه مقننه ایجاد کند. مصطفی انتظاری هروی / گروه سیاسی
پنج شنبه 24 اردیبهشت 1394 ساعت 01:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 55]
-
سیاسی
پربازدیدترینها