واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: فصل هفتم کاوش در ارگ و شارستان شهر بلقیس اسفراین آغاز شد تهران - ایرنا - سرپرست هیات کاوش در شهر بلقیس اسفراین از آغاز فصل هفتم کاوش این شهر تاریخی با هدف شناخت و دستیابی به ساختارها و فضاهای داخل ارگ و ادامه کاوش هادر محدوده شارستان خبر داد.
به گزارش روز سه شنبه گروه فرهنگی ایرنا، احمد نیک گفتار اظهار کرد: این فصل از کاوش روی تپه منار به منظور روشن شدن ساختار ستون دار، بنای آجرفرش و صحن حیاط دار که احتمال می رود بقایای مسجد باشد متمرکز است.
وی با اشاره به همکاری پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی بلقیس برای اجرای این طرح افزود: کاوش های باستان شناختی در این محوطه باستانی برای نخستین بار در سال 1352 انجام شد.
وی ادامه داد: مدت ها بعد زمان آغاز حفر کانال های آبرسانی به منظور تامین آب کشاورزی اراضی قصبه اسفراین، در مسیر حفر کانال مسیر لوله های آب سبب تخریب گسترده آثار تاریخی شد تا سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در صدد تعیین حریم شهر تاریخی بلقیس برآید.
وی اضافه کرد: به همین منظور گروهی از باستان شناسان مشغول به گمانه زنی در این محوطه برای تعیین حریم شدند که از مهم ترین نتایج این کاوش می توان به مشخص کردن وسعت مجموعه بنا، کشف بقایایی از گورستان و گاه نگاری شارستان اشاره کرد.
این باستان شناس گفت: پس از آن به تدریج با ارایه گزارش گمانه زنی و چاپ مقالاتی درباره تاریخ باستان شناسانه این شهر کهن، توجه ها به سوی این مجموعه جلب شد و در سال 1388 مجموعه شهر بلقیس به عنوان پایگاه میراث فرهنگی به تصویب رسید و فصل دوم کاوش و گمانه زنی های باستانی نیز در همین سال عمدتا در چهارچوب ارگ و اطراف آن انجام شد.
نیک گفتار افزود: بر اساس شواهد و یافته های باستان شناختی و همچنین اشاره متون تاریخی قرون ششم و هفتم هجری قمری به وجود ارگ و بارو در اسفراین می توان ساخت ارگ شهر بلقیس را تا دوره سلجوقی یا اندکی پیش از آن به عقب برد و این طور گفت که این مکان در زمان سربداران و صفویه ارگ چندین بار مرمت شده است.
وی ادامه داد: نتایج به دست آمده بیانگر آن است که ساختمان ارگ بدون پی بوده و ساخت آن مستقیما از روی زمین آغاز شده است و طبق گمانه های ایجاد شده در داخل ارگ، ارگ بر روی زمینی مسطح و همتراز با زمین های هموار دشت مجاور و بر روی یک پشته خاک طبیعی یا مصنوعی ساخته شده است.
وی اضافه کرد: فصل سوم این کاوش ها در تابستان سال 1389 با هدف شناخت فضاها و کارکرد بناها در محدوده تپه منار و بخش هایی که فعالیت های ژئومغناطیس صورت گرفته بود، به انجام رسید.
سرپرست هیات کاوش در شهر تاریخی بلقیس اسفراین اظهار کرد: این فصل از کاوش ها در سه بخش پی کاوی و آواربرداری، لایه نگاری و کاوش افقی انجام شد که شناسایی فضاهای مهم ترین دوره استقراری شهر تاریخی بلقیس - ایلخانی یکی از این اهداف بود.
به گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی نیک گفتار افزود: همچنین این فصل از کاوش ها به شناسایی بخش های صنعتی شهر از جمله کوره سفالگری و شناخت فضاهای معماری قرون چهارم و پنجم هجری قمری در قسمت های جنوبی تپه منار شد.
وی ادامه داد: فصل چهارم این کاوش ها در تابستان سال 1390 با دو هدف عمده پی کاوی دیوار شارستان و شناخت فضاها در محدوده ارگ بلقیس و شارستان با تاکید بر تپه منار انجام شد.
وی اضافه کرد: فصل پنجم کاوش شهر تاریخی بلقیس اسفراین نیز در بهار و تابستان سال 1391 با دو هدف عمده پی کاوی دیوار شارستان و شناخت فضاها در محدوده شارستان با تاکید بر تپه منار انجام شد که از مهم ترین نتایج و کشفیات آن می توان به کشف دوسازه آبی از نوع آب انبار اشاره کرد که در نوع خود بی نظیر است.
این باستان شناس گفت: از دیگر یافته ها در این بخش می توان به بقایای فراوانی از شاخ اشاره کرد که این شاخ ها در خارج از فضای ستوندار درکف یک اتاق مربوط به قرون سوم و چهارم کشف شد.
نیک گفتار افزود: طبق شواهد به دست آمده، این شاخ ها متعلق به قوچ و میش کوهی است که به صورت منظم قطعه و برش خورده اند و گویای ساخت یک شی هنری یا غیره درتفکر صنعتگر بوده اما به دلیل یافت نشدن وسایل خاص در اطراف آنها در مورد کاربری واستفاده از آنها اطلاعی حاصل نشد.
سرپرست هیات کاوش در شهر تاریخی بلقیس اسفراین با بیان اینکه فصل ششم کاوش های باستان شناحتی این شهر تاریخی در تابستان سا ل 1393انجام شد افزود: پاسخ به سوالات مطرح شده درباره وجود آثار معماری درون ارگ تاریخی و در صورت وجود تلاش برای تاریخ گذاری، شناخت کاربری فضاها و توسعه دامنه شناخت و آگاهی از ساختارداخلی ارگ با هدف آماده سازی زیرساخت ها برای مرمت اضطراری و تکمیلی در داخل ارگ در چارچوب دو ترانشه در ابعاد مختلف از اهداف این کاوش بود که به انجام رسید.
وی ادامه داد: نخستین کشفیات این کاوش نشان از یک سازه داشت که احتمالا با آب، مصالح آجر و شفته آهک و درمواردی قلوه سنگ ساخته شده است که در حفاری های غیر مجاز، بخش های اعظم آن تخریب شده بود و به همین دلیل هیچ اظهار نظری درمورد نوع کاربری آن نشد.
شهر تاریخی اسفراین مشهور به «شهر بلقیس» در سه کیلومتری جنوب غرب شهر کنونی اسفراین قرار گرفته است.
این شهر اسلامی بالغ بر 180 هکتار وسعت دارد و از یک مجموعه آثار شامل بقایای ارگ و خندق پیرامون آن و شارستان شامل برج و بارو، مقبره شیخ آذری، ویرانه های معروف به منار تپه (مسجد جامع)، کوره سفالگری، آب انبار، بازار، کاروانسرا، بنای معروف به یخدان ها و یک گورستان وسیع در نزدیک دروازه شرقی تشکیل شده است.
براساس اسناد تاریخی این شهر پیش از اسلام، آباد و شکوفا بوده و در سال 31 هجری توسط مسلمانان فتح می شود و طبق یافته های باستان شناختی قدیمی ترین استقرار در این شهر تاریخی که تاکنون شناسایی شده مربوط به اواخردوره ساسانی - صدر اسلام است و زندگی در آن تا پایان دوره صفوی به طور مداوم جریان داشته است و سرانجام این شهردر اواخر دوران طهماسب دوم و ابتدای حکومت نادر یعنی در سال 1131 هجری قمری توسط افغان ها کاملاً ویران و در هم کوبیده شد؛ به نحوی که جایگاه پیشین خود را از دست داداز این زمان کم کم نام افسانه ای بلقیس بر روی خرابه های شهر قدیمی اسفراین گذاشته شد.
فراهنگ**7537**1569
22/02/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]