واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: چگونه واردکننده سوخت نشویم؟ تهران - ایرنا- روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله خود نوشت: مصرف انرژی یا به عبارت دقیق تر «شدت مصرف انرژی» مدت ها است که به عنوان یکی از دغدغه های اصلی مسئولان در کشور ما مطرح می شود و تقریباً روزی نیست که هشداری در این مورد از سوی مدیران داده نشود.
در ادامه این مقاله که روز چهارشنبه انتشار یافته می خوانیم: واقعیت این است که ایران در شدت، میزان، نرخ یا هر اصطلاح دیگری که از آن استفاده کنیم، در حوزه های مختلفی مانند دارو، استفاده از لوازم آرایشی و تصادفات نسبت به بسیاری از کشورهای جهان رکورددار است و در برخی موارد صاحب رتبه نخست. انرژی نیز از جمله اقلامی است که سرانه مصرف آن در ایران بسیار بالا است و همواره در رتبه بندی های جهانی کشورمان در میان کشورهای رکورددار مصرف قرار دارد.
این شرایط قطعاً مطلوب نیست زیرا علاوه بر اینکه هزینه های زیادی برای حال حاضر شرکت بوجود می آورد، تهدیدات بزرگی را نیز برای نسل های آینده به دنبال دارد. در آمارهای چند روزه اخیر شاهد بودیم که پیش بینی شده است اگر روند مصرف انرژی در کشورمان به همین منوال ادامه داشته باشد در سال 1403 یعنی کمتر از ده سال دیگر ما به وارد کننده انرژی تبدیل خواهیم شد.
به عبارت دیگر با اینکه ایران از لحاظ ذخایر گاز و نفت در جایگاه ممتازی قرار دارد ولی به علل مختلفی توان و ظرفیت استفاده از این ذخایر را ندارد تا جایی که حتی در آینده نه چندان دور برای تامین نیازهای داخلی نیز محتاج واردات خواهیم بود.
قرار گرفتن در چنین نقطه نگران کننده ای، علت های متعددی دارد که بعضی از آنها باعث افزایش بی رویه مصرف شده اند و بعضی دیگر تولید و عرضه را دچار نقصان کرده اند که البته نتیجه هر دو، کمبود و گریزناپذیری واردات در سال های پیش رو خواهد بود.
یکی از عواملی که در ایجاد این شرایط دخالت داشته، فرهنگ مصرفی نادرست جامعه است. متاسفانه طی دهه های اخیر و به ویژه سال های پس از انقلاب فقدان نگرش درست در حمایت از اقشار ضعیف جامعه، دولت ها را به پرداخت یارانه های کلان و غیرهدفمند سوق داده است. طی این مدت، دولت ها برای اینکه از فشار اقتصادی بر طبقه فرودست بکاهند، همواره سعی داشتند فاصله قیمت تمام شده و واقعی حامل های انرژی را با پرداخت یارانه پر کنند درحالی که وجود تورم بالا همواره قیمت تمام شده را بالاتر می برد و دولت برای حفظ قیمت ها ناگزیر از پرداخت یارانه بیشتر بود. طنز تلخ ماجرا هم این بود که بابت پرداخت همین یارانه، دچار کمبود بودجه می شد و کسری بودجه به تورم بیشتر دامن می زد. از طرف دیگر با افزایش تورم و ثبات قیمت حامل های انرژی، سهم هزینه برای این کالا در سبد خرید مردم کاهش می یافت و جامعه به سمت مصرف بیشتر حرکت می کرد.
علاوه بر این، نبود حساسیت نسبت به هزینه ای که برای حامل های انرژی پرداخت می شد دو اتفاق نامبارک دیگر نیز به دنبال داشت؛ بهره وری انرژی در فناوری ها و ماشین آلات تولید، کم اهمیت ترین موضوعی بود که صاحبان صنایع و تولید کنندگان به آن توجه می کردند، چرا که هزینه ای که بابت سوخت پرداخت می کردند در مقایسه با سایر هزینه ها بسیار ناچیز بود. همین رویه باعث می شد به نوسازی و بهسازی ماشین آلات و فرایندهای تولید توجه لازم نشود و شدت مصرف انرژی برای تولید روز به روز افزایش پیدا کند.
تولید کنندگان نیز توجهی به بهره وری در محصولات تولیدی خود نداشتند چرا که برای خریداران مهم نبود که مثلاً مصرف بنزین خودرویی که خریداری می کنند چقدر است، درحالی که اگر قیمت بنزین نزدیک به واقع بود و سهم واقعی خود را در سبد خانوار داشت برای خریداران مهم بود که مصرف خودرو چقدر است.
این معضل حتی پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها هم حل نشد. خطای بزرگ دولت دهم در خلاصه کردن این قانون در پرداخت یارانه نقدی باعث شد سهم پیش بینی شده برای نوسازی ماشین آلات تولیدی اختصاص پیدا نکند و عملاً صاحبان صنایع از ارتقای بهره وری ماشین آلات و... باز بمانند.
ادامه این روند اکنون کشور را به نقطه ای رسانده است که پیش بینی ها نشان می دهد در کمتر از 10 سال آینده، ایران که یکی از غنی ترین کشورهای جهان از لحاظ ذخایر سوختی است، به وارد کننده سوخت تبدیل خواهد شد!
برای جلوگیری از تحقق این پیش بینی چاره ای جز بازنگری جدی و فوری در رویکردها و روش ها نیست. شاید اولین گام نیز دست برداشتن از تعارفات معمول و مواجه کردن جامعه با واقعیت ها باشد، اتفاقی که خوشبختانه نشانه هایی از آن را طی ماه های اخیر در سخنان مسئولان مشاهده می کنیم.
* منبع: روزنامه جمهوری اسلامی
** اول ** 1337
16/02/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 79]