واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: کودتای سدیری در دربار سعودی/ ریاض عامل ثبات یا تنش در منطقه؟ تهران-ایرنا- "کنت پولاک" کارشناس مسائل خاورمیانه در اندیشکده آمریکایی بروکینگز در گزارشی تحولات اخیر عربستان سعودی را بررسی و عملکرد اخیر دولت ریاض را موجب تنش های بیشتر منطقه دانست.
به نوشته این کارشناس مسائل خاورمیانه در امور نظامی و سیاسی با دو روش می توان تغییرات مهم روی داده در سطح حاکمیت عربستان را بررسی و تحلیل کرد.
به عقیده پولاک، تحلیل اول می تواند این باشد که ملک سلمان پادشاه عربستان بالاخره دوران گذار نسلی را از فرزندان عبدالعزیز بن سعود موسس کشور عربستان سعودی به نوه هایش رقم زده است که این کار با تقویت و قدرت بخشی به بعضی از اعضای قوی و روشنفکر نسل بعدی همراه بوده است و بسیاری از افرادی که سلمان به کار گماشته است؛ توانمندترین، تحصیلکرده ترین و محترم ترین افراد از نسل شاهزاده ها و جوانان تکنوکرات سعودی هستند. نتیجه این اقدام باعث خوشحالی است و نباید به آن بی توجه بود.
این مطلب می افزاید: اما روش دیگر برای بررسی تحولات اخیر این است که یک کودتای "سدیری" در عربستان روی داده که به معنای واضح استحکام قدرت شاخه سدیری خاندان سلطنتی سعودی را در پی دارد.
سدیری ها فرزندان و نوه های ملک عبدالعزیز از همسر دوم وی "حصه دختر احمد سدیری" هستند. در نتیجه ازدواج وی و عبدالعزیز هفت پسر متولد شدند که بیشترین تعداد برادر از یک مادر میان فرزندان عبدالعزیز هستند.
ملک فهد بزرگ ترین برادر از میان آنان بود، مرحوم "سلطان بن عبدالعزیز" وزیر دفاع و ولیعهد پیشین عربستان، مرحوم "نایف بن عبدالعزیز" وزیر کشور و ولیعهد پیشین همچنین ملک سلمان نیز از این برادران است. سدیری ها طی چند دهه قبل یک گروه بسیار قوی در میان خاندان سلطنتی و در زمان سلطنت ملک فهد بوده اند و به شکل کارآمدی کشور را اداره می کردند. اما قدرت و انسجام آنها برادران ناتنی را تحریک کرد و بسیاری از آنها از سیاست ها و تلاش های برادران سدیری برای انحصاری کردن قدرت نفرت داشتند.
تحلیلگر اندیشکده بروکینگز در ادامه می افزاید: امروزه در نتیجه تغییراتی که ملک سلمان انجام داده است تقریبا همه مقام های مهم در دولت در دست سدیری ها یا تکنوکرات های خارج از خاندان سلطنتی است؛ مانند "علی النعیمی" وزیر نفت یا "عادل الجبیری" وزیر امور خارجه جدید این کشور. شاهزاده متعب فرزند ملک عبدالله تنها شاهزاده غیرسدیری است که ریاست وزارت گارد ملی را برعهده دارد. با آنکه گفته می شد شاهزاده "سعود الفیصل" وزیر امور خارجه پیر و بیمار عربستان قصد کناره گیری از مقام خود را بعد از 40 سال داشته است اما برکناری سعود الفیصل به معنای حذف یک شاهزاده مهم دیگر غیرسدیری از دولت عربستان است.
از همه عجیب تر برکناری شاهزاده "مقرن بن عبدالعزیز" به عنوان ولیعهد است، مقرن آخرین فرزند عبدالعزیز است. وی که 69 ساله است بر اساس معیارهای شاهزادگان سعودی هنوز جوان بود و گفته می شود ملک عبدالله وی را به ولیعهدی انتخاب کرده بود تا بعد از ملک سلمان شاه عربستان شود و به این ترتیب از انحصار بیشتر قدرت توسط سدیری ها جلوگیری کند. از زمان تشکیل کشور عربستان سعودی در سال 1932، آل سعود هرگز یک ولیعهد را از مقام خود برکنار نکرده اند.
هر چند سعود بن عبدالعزیز پادشاه عربستان در سال 1964 از مقام خود برکنار شد، یک ولیعهد هرگز برکنار نشده است. در ضمن این اقدام بی سابقه باعث می شود دو شاهزاده در صف جانشینی از سدیری های جوان باشند؛ یعنی "محمد بن نایف" (55 ساله) و "محمد بن سلمان" فرزند پادشاه (نزدیک 30 ساله) این امر یعنی سدیری ها دست کم 50 سال سلطنت را در عربستان در دست خواهند داشت.
دلایلی وجود دارد که این اقدام در تحکیم قدرت سدیری می تواند برای آمریکا مایه نگرانی باشد؛ ضمن اینکه بسیاری از شاهزادگان سعودی و شخصیت های مهم غیر سلطنتی از این اقدام نفرت دارند. مهم ترین دلیل نگرانی این است که سدیری ها در گذشته منشا سیاست های دردسرساز برای عربستان در عرصه داخلی و خارجی بوده اند.
سیاست های سدیری ها معمولا بر پایه ولخرجی های زیاده از حد، فساد بی حد و حصر، رفتار فاسد و سرکوب شدید یا رشوه های کلان برای مبارزه با نارضایتی داخلی استوار است. در عرصه سیاست خارجی همواره طرفدار سیاست های ضدایرانی و آمریکایی دوست بوده اند که حتی با معیارهای سعودی نیز گستاخانه است و از نظر آمریکا اگر خطرناک نباشد لازم نیست.
اکنون بیشتر سدیری های نسل دوم در قدرت هستند، آنها نسبت به پدران شان تحصیلکرده تر و دنیادیده تر هستند. می توان امیدوار بود از اشتباهات گذشته درس گرفته و آن را تکرار نکنند.
البته نشانه های نگران کننده ای نیز وجود دارد؛ ملک عبدالله پادشاه پیشین عربستان از ورود به هر درگیری مستقیمی در مرزهای عربستان از جمله عراق، سوریه و یمن پرهیز می کرد. در حالیکه سعودی ها مدعی هستند از روی بی میلی وارد درگیری یمن شده اند؛ اصلا نیازی به این کار نبود.
بر اساس این گزارش دخالت عربستان در یمن اشتباهی خطرناک است و باید توجه کرد که این امر تنها چهار ماه بعد از به دست گرفتن قدرت توسط خاندان سدیری روی داد. در اقدام نگران کننده دیگری ملک سلمان از وقتی به سلطنت رسیده است تاکنون دو بار به کارمندان دولت پاداش و یک پاداش ویژه به نیروهای مسلح عربستان داده است.
در بخش پایانی تحلیل اندیشکده بورکینگز آمده است: در زمانه ای که قیمت نفت به شدت کاهش یافته است و چهار جنگ داخلی در خاورمیانه ادامه دارد، بازگشت به سیاست های قدیمی سدیری ها در عربستان می تواند مشکلات زیادی برای ثبات این کشور در منطقه پدید آورد.
اروپام**9157** 1701
15/02/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 103]