واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور - ۱۵ / اردبیل
شناسهٔ خبر: 2562112 سهشنبه ۸ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۱۱:۱۱
استانها > اردبیل
اردبیل – با شکل گیری سکونتگاه های غیر رسمی در اطراف شهر اردبیل توازن فرهنگی این شهر به حدی دچار مشکل شده که این روزها نهادهای فرهنگی را در بازگشت به شرایط عادی سردرگم ساخته است. این گزارش از سلسله گزارشهای «پرونده ویژه بررسی پدیده حاشیه نشینی در استانهای کشور» منتشر شده است. «پرونده ویژه» مجموعه گزارشهای تولیدی دفاتر سرپرستی استانهای خبرگزاری مهر، در یک موضوع مشترک است.به گزارش خبرنگار مهر، تا چند سال پیش کسی نمی دانست پدیده مخربی به نام حاشیه نشینی در کمین شهر اردبیل است.شهری که به عنوان مرکز استان با زمین های رها شده در پیرامون خود وسوسه مهاجرت و یا تغییر مکان زندگی را فراهم ساخته بود و نبود هیچ چشم ناظری تا این فرصت را فراهم آورد که حاشیه نشینی به باقی مشکلات فرهنگی این شهر اضافه شود.در واقع برخی هشدارها از سوی کارشناسان مطرح می شد اما نادیده گرفته شد و گمان نمی رفت سیل عظیم ساخت سکونتگاه های غیر رسمی شهر را در بر بگیرد و آنقدر رشد یابد که یک سوم جمعیت فعلی اردبیل را در خود سکونت دهد.این روزها عدم تعادل چهره فرهنگی شهر اردبیل در سایه بروز و ظهور پدیده حاشیه نشینی نقل هر محفلی و محل ایراد هر سخنرانی کارشناسی شده است. برخی کارشناسان تاکید دارند نبود نگاه جامع نه تنها برنامه های کوچک فعلی را به فرجام نخواهد رساند بلکه موج های دیگر مشکلات فرهنگی در کمین این شهر نشسته است.بی توجهی به علت مهاجرت در سال های اخیراغلب صحبت ها و اظهارات صرفا به بروز و ظهور این پدیده تاکید داشته و به جز تعداد محدودی دانشگاهیان نسبت به دلایل بروز این پدیده توجهی نشان نمی دهند. در واقع بر اساس مطالعات صورت گرفته حاشیه نشینی معضلی برآمده از معضلات عمیق تر دیگری است که اغلب مورد غفلت واقع می شود.
فقر اقتصادی و نبود پشتوانه های لازم برای زندگی مناسب موجب می شود دو شکل از حاشیه نشینی یا در اطراف شهرها و یا در بافت های قدیمی و به حال خود رها شده داخل شهرها شکل بگیرد.حاشیه نشینی اغلب به شکلی از حیات در مجاورت شهر که با محرومیت عمده به نسبت زندگی شهری همراه است، اطلاق می شود و در بیشتر مواقع به دلیل آسیب های پیش آمده فرهنگی و اقتصادی ایجاد می شود.بی عدالتی در توزیع یکدست امکانات رفاهی و معیشتی، بی توجهی به نیازهای روستاییان و ساکنان مناطق محروم و بیکاری سه دلیل عمده و به نظر منطقی حاشیه نشین ها و مهاجران به شهرها است.یکی از ساکنان محله ایران آباد اردبیل به خبرنگار مهر گفت: وقتی در روستا خشکسالی و بیکاری بیداد می کند مجبور شدم زن و بچه ام را بردارم به شهر بیایم شاید گرهی باز شود.صابر بخشنده می گوید برای اینکه کار مناسبی پیدا کند به شهر آمده است.وقتی از وضعیت زندگی در شهر نیز سوال می کنم راضی به نظر نمی رسد. بخشنده از کمبودهایی می گوید که به نظر حقوق اولیه هر فرد است و از اینکه شهر نیز نسبت به وی و خانواده اش بی مهری کرده به شدت دلگیر است.بررسی ها نشان می دهد معضلات شهرنشینی در دو شهر پرجمعیت استان اردبیل شامل اردبیل و پارس آباد به مراتب بیشتر است. این دو شهر بیشترین تعداد سکونتگاه های غیر رسمی را دارند و وسوسه استفاده از امکانات شهرهای بزرگ و دست یابی به فرصت های شغلی و معیشتی مطلوب تر موجب شده است گرایش به حاشیه نشینی در این دو شهر بیشتر باشد.با این وجود نه تنها حاشیه نشینان از این امکانات بهره کافی و وافی نمی برند بلکه با خیل عظیم مشکلاتی مواجه هستند که یکی از اصلی ترین آن نداشتن تکیه گاه فرهنگی است.
دست رد شهر بر سینه حاشیه نشینمهاجران ساکن شده در سکونتگاه های غیر رسمی در بدنه شهری نیز پذیرفته نیستند. به دلیل تفاوت فرهنگی رفته بر این گروه و ساکنان شهری خط حایل بین این دو همواره بر جای مانده و به هیچ وجه پاک نمی شود.تا جایی که یکی از شهروندان اردبیلی می گوید تا به حال نه سکونتگاه غیر رسمی دیده ام و نه می خواهم ببینم.دلیل فاطمه سجادی فقر فرهنگی این مناطق است و معتقد است همین کسانی که در این مناطق زندگی می کنند کلی مشکل به بار می آورند چون آداب زندگی شهری را نمی دانند.در عین حال شهروند دیگری تاکید دارد که حاشیه نشین ها در داخل شهر رفتارهای نامناسب از خود نشان می دهند و برخی اعمال مجرمانه مرتکب می شوند.وقوع ۸۰ درصدی جرایم در حاشیه شهرهادر واقع نگرانی این دو شهروند چندان دور از آمارهای منطقی استخراج شده نیست.به گفته معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل گسترش حاشیه نشینی در اردبیل جرایم اجتماعی را افزایش داده است.یوسف خدادادی تاکید دارد که بر اساس تحقیقات انجام شده بیش از ۸۰ درصد جرایم در حاشیه شهرها اتفاق می افتد و این امر ایجاب می کند تا تمام دستگاه ها با همکاری و تعامل بیشتر با یکدیگر در صدد مقابله جدی با این معضل برآیند.با این وجود همچنان که دلایل بروز حاشیه نشینی مورد غفلت است، دلایل جرم خیزی نیز مورد توجه نبوده و صرف برخورد قهری به عنوان سهل ترین راه مقابله تلقی می شود.
ضرورت ساماندهی با نگاهی جامع نگر بهمن ماه سال گذشته بود که معاون امور عمرانی استانداری اردبیل به توقف رشد حاشیه نشینی در شهرهای مختلف استان به ویژه مرکز استان تاکید کرد.علی آذرنژاد در آیین تقدیم لایحه بودجه شهرداری اردبیل خطاب به مدیران و برنامه ریزان شهری گفت وقتی به ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی تاکید می شود باید از توسعه بی رویه چنین سکونتگاه هایی ممانعت شود.وی افزود: باید با ساماندهی مناسب کاربری اراضی مختلف مشخص شود تا اجازه ساخت و ساز های بی رویه سلب شود.این تاکیدات در حالی است که ستاد توانمند سازی سکونتگاه های غیر رسمی در اردبیل نیز طی سال های گذشته حضوری فرمالیته داشته و عملا در مهار این معضل اقدامی درخور به اجرا در نیاورده است.هر چند عمر برخی سکونتگاه های غیر رسمی در اردبیل متجاور از ۲۰ سال است به نظر می رسد خروج ساکنان این سکونتگاه ها غیر ممکن بوده و با برنامه های لاک پشتی، مدیریت شهری خود در مقابل حاشیه نشینی سر خم کرده است.علاوه بر این در اغلب برنامه های ساماندهی به ساماندهی فیزیکی سکونتگاه ها تاکید می شود بطوریکه شهردار اردبیل تعیین تکلیف اراضی بایر را خواستار شده و در اظهارات مسئولان برنامه جامعی که بتواند به تمامی ابعاد این پدیده توجه داشته باشد به چشم نمی خورد.مشکلات عمیق تر از ساماندهی خانه های غیر مجازتاکید جامعه شناسان و رفتار شناسان مطالعه علل بروز این پدیده و چاره جویی بر اساس این علت ها است. برخی معتقد ند برنامه های سطحی نگر صرف صورت مسئله را تغییر دادن و بی توجهی به دلایل عمیق تر بروز این پدیده است.در واقع اینکه اراضی بایر اطراف شهر اردبیل تعیین تکلیف شده و سکونتگاه ها ساماندهی شود یک پای مهار معضل حاشیه نشینی است.برنامه ریزی هایی که بدون شنیدن نظرات و دغدغه های حاشیه نشین ها اجرایی شود به تعبیر برخی کارشناسان درمان موقت است.در حالی که معضلات عمیق تری طی سال های آتی در سایه بی توجهی امروز، شهر اردبیل را تهدید می کند.گزارش: ونوس بهنود
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]