واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: سقوط وقتی آغاز شد که دانش زیر سؤال رفت! - تقی آزاد ارمکی در ساختار علمی کشور ما، سه مؤلفه نقشی اساسی دارند. نخست، بازیگران که همان استادان و معلمان هستند. دوم، دانشجویان و سوم، قواعد و آداب علمی. متأسفانه در چند دهه اخیر هر سه این مؤلفه ها مورد مناقشه و هجمه قرار گرفته اند. آغاز آن هم درست از زمانی بوده است که گروه های سیاسی شروع کردند به زیر سؤال بردن و تخریب استادان و معلمان از تریبون های مختلف.
از همین جا هم بود که دانشجویان و دانش آموزان از موقعیت اصلی خود خارج شدند. شما دقت کنید اگر نظام علمی را به شکل هرم ترسیم کنیم. لایه اول آن استاد است و لایه های میانی و پایانی را نیز دانشجویان و کارمندان تشکیل می دهند.
این هرم از بالا به پایین و بر اساس ضوابط و قواعد علمی است که کار می کند؛ اما این روزها روابط میان سطوح ولایه های این هرم از بین رفته است. علتش آن است که همیشه در تریبون های مختلف منزلت استادان و معلمان را نقد کرده ایم. استاد را در سطح دانشجو و معلم را در سطح دانش آموز پایین آورده ایم. این همسانی معلم، استاد با دانش آموز و دانشجو، منزلت استاد و معلم را پایین آورده و موجب ضربه زدن به حوزه آموزش شده است.
استاد اقتدارش را از دست داد و دانشجو و دانش آموز اعمال قدرت کرد! چرا که دانش آموز می دانست که مدرسه به پول والدینش نیاز دارد و در نتیجه همین رابطه معیوب، دانش در چشم دانش آموزان یا دانشجویان بی ارزش شد و تخصص جای خودش را به مدرک تحصیلی داد و دانش آموز و دانشجو را به این سمت سوق داد که فقط و فقط به گرفتن مدرک تحصیلی فکر کنند، بدون آنکه مهارتی به دست آورند.
در همین اثنا نیز مؤسسات موازی آموزش و پرورش شکل گرفت تا دانش آموزان را با هزاران ترفند به دانشگاه برسانند. در امتداد همین مسیر وقتی دانش آموز تبدیل به دانشجو شد، در خیابان های این شهر به دنبال خرید پایان نامه یا مقاله افتاد. با این همه همواره این سؤال مطرح می شود که هدف واقعی از گرفتن مدرک چیست؟ کسب علم و دانش واقعی و تأثیرات فردی و اجتماعی آن برای توانا کردن فرد و جامعه، فراهم کردن توسعه کشور(و نه فقط رشد در یک زمینه). حال اگر در جامعه ای افراد هدف یا اهداف اصلی را فراموش کنند و اخذ مدرک را فقط برای کسب پرستیژ اجتماعی، به دست آوردن امتیازات و پاداش های مادی و اقتصادی، کسب قدرت و نفوذ ضروری بدانند آیا مطابق با اصل اهداف حقیقی حرکت کرده اند؟ در چنین وضعیتی است که مدرک گرایی در جامعه شیوع پیدا می کند و افراد تنها به مقوله اخذ مدرک به عنوان یک هدف توجه می کنند و در واقع گرفتن مدرک بالاتر به هدف تبدیل می شود.
در کشور با کسانی در سیستم های سیاسی و اداری روبه رو هستیم که هم سمت و مقام دارند و هم در حال طی کردن تحصیلات عالی هستند. در اینجا این سؤال پیش می آید که این افراد چگونه فرصت خواهند کرد هر دو کار، یعنی کار اجرایی و کار علمی را همزمان و توأمان انجام دهند؟ در چنین شرایطی اگر چنین افرادی مطالب علمی شان را خودشان تولید نکنند، آیا از منابع ملی سوءاستفاده نکرده اند؟ در چنین شرایطی است که در جامعه با خیل افرادی مواجه می شویم که برای ارتقای شغلی به سمت خرید مدرک جعلی می روند.
متأسفانه در جامعه ما توجه به این موارد بشدت کم شده است. این هم به نظرم تنها به این علت است که ارزش علم را کسانی از بین برده اند که به دنبال رسیدن به قدرت یا سیاست هستند و نظام آموزشی کشور را از کیفیت به سمت کمیت برده اند. با این حال باید پذیرفت که وقتی مردم می بینند افراد براحتی و بدون اینکه زحمت درس خواندن به خود بدهند، می توانند مدرک تحصیلی بخرند، واضح است که به سمت خرید مدرک پیش بروند.
*استاد دانشگاه
** روزنامه ایران
08/02/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]