واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: چرا همه آیات، محکم نیست؟
گاهی پیرامون محکمات و متشابهات قرآن با استناد به آیه 7 سورهی آل عمران سوال میشود که چرا خداوند متعال همهی آیات را از محکمات قرار نداد و چرا آیات متشابه فرستاد تا زمینه برای فتنهانگیزی برخی فراهم شود؟ متن آیهی مبارکه به شرح ذیل است:«هُوَ الَّذی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذینَ فی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْویلِهِ وَ ما یَعْلَمُ تَأْویلَهُ إِلاَّ اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ یَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا وَ ما یَذَّکَّرُ إِلاَّ أُولُوا الْأَلْبابِ» (7 – آل عمران)ترجمه: و او کسی است که کتاب را بر تو نازل کرد، بعضی از آیات آن، آیات محکم است که اصل کتابند، و بعضی دیگر آیات متشابهاند، اما آن کسانی که در دلهایشان انحراف است تنها آیات متشابه را پیروی میکنند تا به این وسیله فتنه به پا کنند و به همین منظور آن آیات را به دلخواه خود تاویل میکنند، در حالی که تاویل آن را نمیدانند مگر خدا و راسخین در علم، میگویند به همه قرآن ایمان داریم که همهاش از ناحیه پروردگار ما است و به جز خردمندان از آن آیات پند نمیگیرند.الف – اگر دقت شود، خداوند در آیهی فوق نفرموده است که چون آیات متشابه وجود دارد، عدهای منحرف میشوند، بلکه فرموده است که منحرفین «فقط» از آیات متشابه قرآن پیروی میکنند تا ایجاد فتنه نمایند.ب – نباید گمان نمود که آیات متشابه، آیاتی است که نباید مورد توجه فرار گیرد، بلکه قرآن کریم یک کتاب یک پارچه است و به همین دلیل فرو فرستادن این کتاب بر پیامبر اکرم (ص) را «انزال» که فروفرستادن یکپارچه است خوانده و «تنزیل» که به فرو فرستادن تدریجی اطلاق میگردد. پس، باید به معنای محکم و متشابه دقت کنیم تا منظور آیه را بهتر درک نماییم.ج – محکم به معنای نفوذ ناپذیر و غیر قابل رخنه است. لذا آیات «محکم» به آیاتی اطلاق میگردد که تشابههای متفاوتی در معنای آن وجود ندارد و خواننده بدون تردید و اشتباه به معنایش پی میبرد. اما متشابه، یعنی معنایش شبیه دارد، خواننده بلافاصله متوجه نمیشود که معنایش کدام است. لذا آیات متشابه، با ارجاع به آیات محکم، تبیین میگردد.«... و منظور از تشابه در آیه مورد بحث، (به دلیل این که، در مقابل محکم قرار گرفته، و نیز به قرینه این که، فرموده بیماردلان تنها آیات متشابه را گرفته، جار و جنجال بپا میکنند، و میخواهند آنها را به دلخواه خود تاویل نمایند" مترجم") این است که آیات متشابه طوری است که مقصود از آن برای فهم شنونده روشن نیست، و چنان نیست که شنونده به مجرد شنیدن آن، مراد از آن را درک کند، بلکه در این که منظور، فلان معنا است یا آن معنای دیگر تردید میکند، و تردیدش بر طرف نمیشود تا آن که به آیات محکم رجوع نموده و به کمک آنها معنای آیات متشابه را مشخص کند، و در نتیجه همان آیات متشابه نیز محکم شود، پس آیات محکم به خودی خود محکم است، و آیات متشابه به وسیله آیات محکم، محکم میشود.» (تفسیر المیزان، ج3، ص 31، مرحوم علامه طباطبایی)فتنه انگیز و آن که در قلبش مرض است، به خاطر آیات متشابه به انحراف کشیده نشده است، بلکه چون به خاطر اطاعت از هوای نفسش منحرف شده است، برای توجیه، فریب و ایجاد انحراف، فقط و فقط از آیات متشابه تبعیت میکند. مثل وهابیها و سلفیها که با استناد به همین آیات متشابه مدعی هستند: خداوند متعال [العیاذ بالله] مثل بشر است، اما بزرگتر و یا خیلی بزرگ. پس او نیز چشم و گوش ... و اجزا دارد
پس برخی از آیات محکم هستند و برخی دیگر نیز به وسیلهی آن محکمات تبیین و محکم میشوند. اما بیمار دلان آیات محکم را رها کرده و فقط از آیات متشابه پیروی میکنند تا ایجاد فتنه کنند. به عنوان مثال: «... مثلا آیه شریفه:" الرَّحْمنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی" آیه متشابه است، چون معلوم نیست منظور از برقرار شدن خدا بر عرش چیست؟ شنونده در اولین لحظه که آن را میشنود در معنایش تردید میکند، ولی وقتی مراجعه به آیه: «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ» میکند میفهمد که قرار گرفتن خدا مانند قرار گرفتن سایر موجودات نیست و منظور از کلمه" استوا برقرار شدن" تسلط بر ملک و احاطه بر خلق است، نه روی تخت نشستن، و بر مکانی تکیه دادن، که کار موجودات جسمانی است، و چنین چیزی از خدای سبحان محال است.» (همان مدرک)همینطور است وقتی میفرماید: خداوند متعال سمیع است، بصیر است، دست او بالای همه دستهاست و ...، اینها همه تشابه دارند. انسان میتواند آنها را با چشم و گوش و دست خود مقایسه نماید، اما وقتی اینها به آیات محکمی چون: «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ» - «الله الصمد» و یا «لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ» ارجاع داده میشود، معلوم میگردد که این تشبیه غلط است و او دارای اجزا و اجرام و حدود و ... نیست.د – فتنه انگیز و آن که در قلبش مرض است، به خاطر آیات متشابه به انحراف کشیده نشده است، بلکه چون به خاطر اطاعت از هوای نفسش منحرف شده است، برای توجیه، فریب و ایجاد انحراف، فقط و فقط از آیات متشابه تبعیت میکند. مثل وهابیها و سلفیها که با استناد به همین آیات متشابه مدعی هستند: خداوند متعال [العیاذ بالله] مثل بشر است، اما بزرگتر و یا خیلی بزرگ. پس او نیز چشم و گوش ... و اجزا دارد.عبدالوهاب رئیس فرقهی وهابیت، روزی در حالی که یکی دو پله از منبرش پایین میآمد گفت: خداوند از عرش به زمین میآید، همین گونه که من از پلهها پایین میآیم(؟!)ھ- فتنه انگیز مریض، در قبال آیات محکم نافرمانی میکند و کفر میورزد، اما از آیات متشابه تبعیت میکند تا با تفسیر به رأی خود، مسلمین را منحرف نماید تنظیم: شکوری - بخش قرآن تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]