محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1803334785
بايگاني عمليات بيت المقدس ، فتح ماندگار
واضح آرشیو وب فارسی:حيات: بايگاني عمليات بيت المقدس ، فتح ماندگار
تهران - حيات
عمليات بيت المقدس در تاريخ 10/2/1361 حدود يك ماه بعد از عمليات فتح المبين با رمز "ياعلي بن ابي طالب(ع)" شروع شد.
به گزارش حيات، اين عمليات درحالي آغاز شد كه قسمت وسيعي از خاك ميهن عزيزمان از جمله شهر بندري و استراتژيك خرمشهر كه از همان اوايل شروع جنگ به تصرف دشمن درآمد در اشغال دشمن بعثي بود. اشغال مناطق مهم خوزستان مي توانست براي هر كشوري به عنوان يك امتياز مثبت براي فشارآوردن به طرف مقابل، چه در جبهه جنگ و چه در مراكز بين المللي باشد. بدين سبب پس از يك ماه جمع آوري اطلاعات از شرايط دشمن، طرح عمليات بيت المقدس براي آزادي مناطق و تاسيسات مهم از جمله شهر خرمشهر آماده شد.
منطقه عمليات
منطقه عملياتي خوزستان با عرض بيش از 300 كيلومتر به سه بخش تقسيم مي گردد: جبهه شمالي كه در غرب دزفول و شوش قرار داشت و در عمليات فتح المبين (كربلاي 2) آزاد شد، جبهه مياني كه شامل منطقه نبرد در سوسنگرد و بستان مي شد و در عمليات موفق طريق القدس (كربلاي 1) آزاد شد و سومين منطقه تحت عنوان جبهه جنوبي شامل غرب اهواز و شمال خرمشهر بود كه علي رغم توجه جهت آزادسازي آن، در اشغال عراق باقي مانده بود.
عمليات نصر در 15/10/59 و عمليات توكل در 20/10/59 توسط نيروهاي ايراني در اين راستا صورت پذيرفت.
طرح آب اندازي كه توسط سازمان آب و برق خوزستان و زيرنظر نيروهاي مسلح در دو منطقه كرخه كور (جنوب حميديه سوسنگرد) و جنوب غربي اهواز به اجرا درآمد، در طراحي عمليات بيت المقدس مورد توجه و استفاده قرار گرفت. اين طرح موجب شد تا عراق در مواضع نامناسب متوقف شده و خطر سقوط و تهديد اهواز از محور سوسنگرد برطرف گردد. در منطقه جنوب غربي اهواز اين طرح هرچند به سود نيروهاي ايراني اجرا شد، ولي عراق نيز از آن استفاده كرده و موقعيت خود را در مقابل حملات احتمالي ايران مستحكم كرد.
طراحي عمليات بيت المقدس تحت عنوان سلسله عمليات كربلا (مرحله 3) بلافاصله بعد از عمليات فتح المبين آغاز شد.
تدبير كلي اين بود: قبل از اين كه متجاوز از ضربه نبرد فتح المبين به خود آيد، نيروهاي ايران سومين منطقه استراتژيك را آزاد نمايند و در اصطلاح نظامي، نوعي استفاده از موفقيت نبرد فتح المبين به عمل آيد.
اهداف عمليات
آزادسازي خاك جمهوري اسلامي ايران از اشغال دشمن و بازپس گيري مناطق استراتژيك و شهرهاي مهم مانند: حميديه، خرمشهر، هويزه، جوفير و حسينيه و نورد از اشغال متجاوزين عراقي از اهداف اين عمليات بود.
عراق با تداوم اشغال خرمشهر مي كوشيد آخرين و مهم ترين اهرم فشار خود را براي واداشتن ايران به شركت از موضع ضعف در مذاكرات صلح، حفظ كند.
متقابلا آزادسازي اين شهر مي توانست نماد تحميل اراده جمهوري اسلامي ايران بر متجاوز و اثبات برتري اش در جنگ باشد.
با توجه به اهميت اين منطقه در تعيين سرنوشت جنگ، عمليات بيت المقدس را سپاه پاسداران و ارتش طراحي و اجرا كردند. اين عمليات تركيبي از عمليات اصلي و پشتيباني بود.
عمليات پشتيباني را يك قرارگاه به نام فجر، مركب از يگان هاي سپاه پاسداران و ارتش – كه از عمليات فتح المبين در منطقه مانده بود – در فكه انجام داد و ضمن عقب راندن دشمن به سمت مرز، حدود 2000 نفر اسير گرفت.
اهداف اساسي از عمليات بيت المقدس تداوم رزم برعليه دشمن، تهديد بصره، كاهش توان رزمي دشمن، آزادسازي خرمشهر و خارج نمودن اهواز از برد توپخانه بود. البته ملاحظات سياسي در رابطه با بي ثبات نشان دادن رژيم صدام، وادارنمودن عراق به پذيرش شرايط ايران براي پايان جنگ، كاهش فشار مشكلات مهاجرين جنگي در داخل كشور و ايجاد زمينه براي فعاليت هاي كشاورزي در مناطق حاصلخيز خوزستان نيز مورد توجه بوده است.
وضعيت دشمن
فرماندهي سپاه سوم ارتش عراق تدابير پدافندي ويژه اي در اين منطقه به مورد اجراءگذاشته بود؛ نحوه آرايش نيروهاي دشمن با توجه به موقعيت زمين، به صورت مثلثي فرضي بود، مثلثي كه ضلع شرقي آن، به طول حدود 100 كيلومتر در امتداد رودخانه كارونف از خرمشهر تا آبادي مليحان، واقع در 20 كيلومتري جنوب غربي اهواز قرار داشت؛ ضلع شمالي آن حدود 60 كيلومتر از مليحان در امتداد كرانه جنوبي رودخانه كرخه كور، هويزه، رودخانه نيسان تا هورالعظيم كشيده شده بود و ضلع بزرگ اين مثلث نيز، خط مرزي دو كشور؛ از محل تلاقي رودخانه نيسان با هورالعظيم تا پاسگاه ژاندارمري "حدود" در كرانه نهر خين، به طول 150 كيلومتر بود.
تدبير پدافندي دشمن در ضلع شمالي مثلث كه شامل شرق هورالعظيم، ساحل رودخانه هاي نيسان و كرخه و ادامه خط دفاعي در حوالي آبادي مليحان و به طرف جنوب تا پادگان حميد مي شد، چنين بود: ايجاد استحكامات فشرده، بهره برداري از موانع هورالعظيم و مناطق آب گرفتگي، تهيه قدرت آتش متراكم و انبوه و پيش بيني احتياط هاي قوي براي انهدام رخنه هاي احتمالي؛ با استقرار دست كم دو لشكر تقويت شده 5 مكانيزه و 6 زرهي در دشت جفير.
اساسا، تدبير پدافندي دشمن در اين منطقه مبتني بر اين باور بود كه سمت اصلي تهاجم نيروهاي ايراني از جاده اهواز – خرمشهر خواهد بود، زيرا – برپايه روش هاي كلاسيك – وجود اين جاده به عنوان عقبه مطمئن، بهترين راه كار شناخته مي شد. بنابراين، دشمن علاوه بر استقرار دو لشكر تقويت شده 5 مكانيزه و 6 زرهي، در دشت جفير واقع در منطقه جنوب غربي اهواز و جاده استراتژيك اهواز به خرمشهر، استحكامات و مواضع بسياري را با بهره برداري از موانع طبيعي ايجاد كرده بود.
بايد به اين واقعيت مهم اشاره كرد كه تدبير پدافندي فرماندهي ارتش عراق در ضلع شرقي منطقه، در امتداد رودخانه كارون – با توجه به ناآگاهي دشمن از سمت اصلي تك نيروهاي خودي – بسيار ضعيف بود و تنها در برخي از نقاط، مواضعي را به وجود آورده و با اتكا به يگان هاي سبك تاميني و پوششي، به احتياط هاي متحرك و غيرمتحرك بسنده كرده بود.
لشكر 3 زرهي سپاه سوم ارتش عراق با استقرار در سه محل جداگانه در غرب جاده اهواز – خرمشهر، وظيفه دفاع را به عهده داشت.
فاصله نيروهاي تاميني و پوششي دشمن از ساحل غربي رودخانه كارون سبب شد كه نيروهاي خودي با تدبير عمليات عبور از رودخانه، نيروهاي دشمن را غافل گير كنند.
در ضلع جنوبي (منطقه خرمشهر) دشمن با نيرويي به استعداد 17 گردان در دو سمت شرقي و شمالي شهر اشغالي خرمشهر آرايش گرفته بود تا هرگونه عمليات عبور از رودخانه در تك جبهه اي به داخل خرمشهر و يا ورود به اين شهر از سمت شمال را مهار كند. ايجاد استحكامات در خرمشهر با تخريب ساختمان ها براي جلوگيري از فراهم شدن زمينه مناسب جهت وقوع جنگ شهري و نبرد تن به تن، بخش ديگري از تلاش دشمن به منظور حفظ خرمشهر بود.
استعداد سپاه سوم ارتش عراق در اين منطقه تا پيش از آغاز عمليات الي بيت المقدس چنين بود:
-لشكر 6 زرهي از جنوب رودخانه كرخه تا شهر اشغالي هويزه
- لشكر 5 مكانيزه از غرب اهواز تا روستاي سيد عبود
- لشكر 11 پياده از سيد عبود تا خرمشهر (تيپ هاي 22، 48 و 44 از لشكر 11 پياده، و نيز تيپ 33 نيرو مخصوص مامور حفاظت از خرمشهر بودند.)
-لشكر 3 زرهي در شمال خرمشهر
-تيپ مستقل 10 زرهي، يگان در احتياط نزديك سپاه سوم، در شرق بصره مستقر بود برابر اسناد قرارگاه مركزي كربلا در برآورد كلي، استعداد دشمن به شرح زير تخمين زده مي شد
مراحل اجرا
پيچيدگي و دشواري عمليات، ضرورت مرحله بندي آن را ايجاب مي كرد؛ لذا براي اجراي عمليات مراحل زير در نظر گرفته شد:
1- تهاجم قرارگاه عملياتي قدس به خاكريز اول دشمن – براي درگيركردن دشمن – همزمان با عبور قرارگاه هاي عملياتي نصر و فتح از رودخانه و پيشروي تا جاده اهواز – خرمشهر به منظور تامين سرپل
2- پس از تامين سرپل، قرارگاه هاي فتح و نصر مي بايست با ادامه پيشروي، مرز را تامين و خرمشهر را آزاد مي كردند
3- ادامه تك براي تامين ساحل شرقي اروند رود و پدافند در اين منطقه
نظر به دشواري هاي عمليات عبور از رودخانه كه براي نخستين بار در جنگ انجام مي گرفت، و عدم درك دشمن از توانايي ايران براي اجراي اين عمليات، احتمال غافل گيري دشمن در تاكتيك عمليات و در نتيجه، احتمال پيروزي نيروهاي خود را افزايش مي داد ، ضمن اين كه نيروهاي خودي با اتكا به اين تاكتيكف "جناح دشمن" را مورد حمله قرار مي دادند كه اين اقدام بر آسيب پذيري دشمن مي افزود.
در عين حال، با توجه به عمليات عبور از رودخانه، "پذيرش خطر" براي تصميم گيري لازم بود زيرا در صورت آمادگي دشمن و تهاجم آنها به نيروهاي خودي، خسارت هايي كه به خودي وارد مي شد بيشتر به يك مصيبت قابل تشبيه بود تا چيز ديگر.
برابر "طرح عملياتي كربلاي 3" نيروي هوايي و هوانيروز ارتش پشتيباني عمليات را برعهده داشتند. نقش نيروهاي شجاع و فداكار مهندسي رزمي جهادسازندگي نيز جهت احداث استحكامات تامن موردنياز رزمندگان، بسيار مهم بود.
مرحله اول – ليله الاسراي كارون
سرعت عمل نيروها براي كسب آمادگي لازم و فراهم سازي مقدمات اجراي عمليات الي بيت المقدس، همچنان از ضروريات كار به شمار مي رفت، زيرا با توجه به افزايش جابه جايي ها و نقل و انتقالات نيروهاي خودي در غرب رودخانه كارون و استقرار آنها در ساحل اين رودخانه، احتمال هوشياري دشمن وجود داشت. به همين دليل، برخي پيشنهاد مي كردند كه پيش از آغاز عمليات، نيروهاي خودي در ساحل رودخانه كارون به سرپل گيري اقدام كنند.
بدين ترتيب، پس از اقدامات و تلاش هايي كه در كمتر از يك ماه انجام شد، در ساعت 24 شامگاه پنج شنبه 9 ارديبهشت 1361، عمليات الي بيت المقدس با رمز "ياعلي بن ابي طالب(ع)" آغاز شد.
نخستين خبر درگيري با دشمن، 55 دقيقه بعد از نيمه شب، از سوي قرارگاه فرعي نصر- 2 (تيپ 27 محمدرسول الله(ص) و تيپ 2 لشكر 21 حمزه ارتش) در محور جاده اهواز به خرمشهر در شمال ايستگاه حسينيه، به قرارگاه مركزي كربلا رسيد و تا سه ساعت پس از آن، به تدريج تمام يگان هاي خودي با دشمن درگير شدند.
در همان ساعت اوليه عمليات غلام حسين افشردي (مشهور به حسن باقري) فرمانده سپاهي قرارگاه عملياتي نصر با محسن رضايي تماس مي گيرد و از وضعيت دشواري كه براي نيروهاي قرارگاه فرعي نصر – يك (تيپ 1 لشكر 21 حمزه ارتش و تيپ 7 ولي عصر (ع) سپاه) خصوصا تيپ 7 پيش آمده، او را مطلع مي سازد.
به طور كلي مي توان گفت مرحله اول عمليات الي بيت المقدس از آن مراحل دشوار و نفس گير بوده است كه در محور شمالي منطقه نبرد، نيروهاي خودي، در ابتداي امر توفيق چنداني را كسب نكردند به طوري كه در محور قرارگاه عملياتي قدس تنها قدس 4 موفق به عبور از مواضع دشمن و تصرف سرپل در جنوب كرخه كور شد.
يگان هاي قرارگاه عملياتي فتح عليرغم رسيدن به جاده اهواز – خرمشهر موفق به الحاق با قرارگاه عملياتي نصر نشدند.
در حد قرارگاه عملياتي نصر با وجود پيشروي قرارگاه فرعي نصر 2، (تيپ 27 محمد رسول الله (ص) و (تيپ 2 لشكر 21 ارتش) به دليل ناهماهنگي در پيشروي و نرسيدن يگان هاي مجاور، درگيري به روز كشيده شد.
از آنجا كه عقب نشيني نيروهاي قرارگاه عملياتي نصر به خصوص قرارگاه فرعي نصر2 (تيپ 27 محمد رسول الله(ص كل منطقه متصرفه را با خطر جدي روبرو مي كرد به همين جهت اين نيروها در حالي كه از چپ و راست با جناحين باز و فاقد پوشش مورد هجوم سنگين واحدهاي زرهي دشمن بودند، مردانه ايستادگي كردند و طي يك هفته جنگ نابرابر از 10 تا 16 ارديبهشت ماه پاتك هاي تيپ مستقل 10 زرهي دشمن را پاسخ گفته و آنها را مجبور به عقب نشيني كردند.
در دفع پاتك هاي زرهي دشمن نيروهاي قرارگاه فرعي نصر2، به ويژه رزمندگان بسيجي و عمدتا نوجوان گردان سلمان فارسي از تيپ 27 كه فرماندهي آنان را حسين قجه اي عهده دار بود نقش محوري و تعيين كننده داشتند كه عاقبت با شهادت حسين قجه اي خط خودي بر روي جاده اهواز – خرمشهر در محور شمال ايستگاه حسينيه تثبيت شد.
شهيد غلام حسين افشردي (حسن باقري) فرمانده قرارگاه عملياتي نصر درخصوص واكنش سپاه سوم ارتش عراق در قبال تصرف جاده اهواز – خرمشهر توسط نيروهاي ايراني مي گويد:
"... اهميت جاده اهواز – خرمشهر براي ارتش عراق به قدري زياد بود كه در طول چند ماهي كه اين جاده در اشغال آنها قرار داشت، در كنار جاده خاكريزي درست كرده بودند كه دو متر از سطح جاده بالاتر بود و دشمن سنگرهايي را بر روي اين جاده احداث كرد كه مانند دژهاي اطراف پادگان هاي نظامي بود و تعداد زيادي سنگر تانك بر روي اين دژ به چشم مي خورد.
سرفرماندهي ارتش عراق با توجه به اين كه در غرب كارون نيروهاي كمي در اختيار داشت، ضد حمله هاي زيادي انجام مي داد براي اينكه به هر قيمت ممكن بتواند دوباره اين جاده را به دست بگيرد؛ زيرا هركس كه اين جاده راتصرف مي كرد، طرف مقابل به علت كفي بودن زمين و فقدان كوچك ترين مانع طبيعي و مصنوعي در منطقه مجبور بود كه چندين كيلومتر از اين جاده دور بشود تا از تيررس واحدهاي مستقر بر روي جاده در امان باشد. بعد از اين كه ما توانستيم جاده را تثبيت كنيم، واحدهاي دشمن عراق تا مسافت زيادي ناچار شدند از جاده عقب بكشند و از ما فاصله بگيرند."
سرهنگ ستاد "نصار الدليمي" فرمانده هنگ 5 مكانيزه از تيپ 22 زرهي ارتش عراق كه پس از شكست تهاجم رژيم صدام به كويت و خيزش سراسري مردم عراق عليه رژيم بعث، در جريان قيام "شعبان المبارك (اسفند 69 – مارس 1991) به صف قيام كنندگان پيوست، در كتاب خاطرات خود، درباره مرحله اول عمليات الي بيت المقدس مي گويد:
".. در خلال عمليات "الطاهري" (الي بيت المقدس) – 30 آوريل 1982 (10 ارديبهشت 1361) – پس از اين كه نيروهاي ايراني با عبور از رود كارون، خود را به منطقه غرب كارون رساندند، در همان ساعات اوليه حمله، واحدهاي خط مقدم لشكر 3 زرهي عراق را منهدم كرده، خود را به جاده اهواز – خرمشهر رساندند. فرماندهي كل با صدور فرماني، لشكر 9 زرهي را مامور كرد تا راه را بر قواي ايراني سد كرده، آنها را مجبور به عقب نشيني كند.
سرلشكر ستاد "طالع الدوري تكريتي"، فرمانده لشكر 9 براي اجراي فرمان به سرعت خود را آماده كرد تا به زعم خود، با يك هجوم گسترده، نيرويي ايراني را تارومار كرده، بر منزلت و ارج و قرب خود نزد صدام بيفزايد.
وي در اقدامي غيرمعقول، پيش از توجيه فرماندهان تيپ هاي تابع لشكر 9، فرمان آغاز حمله را شب هنگام به هر سه تيپ زرهي 17 تموز (بهترين واحد تانك ارتش عراق مجهز به تانك هاي تي 72)، 24 مكانيزه و 8 مكانيزه صادر كرد و خودش مستقيما هدايت عمليات ضد حمله را به عهده گرفت. او كه خود را در آستانه پيروزي مي ديد، وضعيت و موقعيت تيپ ها را لحظه به لحظه جويا شده، دستورهاي لازم را صادر مي كرد. شتاب بيش از حد براي شروع عمليات، به هيچ يك از فرماندهان تيپ ها فرصت نداد تا واحدهاي خود را نسبت به ضروري ترين موارد عمليات دفع نيروهاي از جاده اهواز – خرمشهر توجيه كنند. بنابراين، آنها تقريبا با چشم بسته به سوي اهدافي كه طالع الدوري برايشان مشخص كرده بود، پيش مي رفتند.
اندك زماني پس از حركت تيپ هاي لشكر 9 به سوي اهداف، سرهنگ ستاد "صابرالدوري" – فرمانده تيپ 8 مكانيزه – و يكي از دوستان نزديك طالع الدوري با شور و نشاط به طالع خبر مي دهد كه تيپ او طبق نقشه و بدون درگيري، بر روي جاده "اهواز – خرمشهر" مستقر شده است.
در همين حين، فرماندهان دو تيپ ديگر كه اين مكالمات را مي شنيدند، از اين خبر حسابي جا خوردند؛ چون آنها اصلا خبر نداشتند كه تيپ هشتم قبل از آنان به هدف رسيده است.
طالع الدوري، فرمانده لشكر 9 كه اوضاع را بدين گونه مي بيند، شتابزده موقعيت دو تيپ ديگر لشكر تحت امر خود (تيپ 17 زرهي و 24 مكانيزه) را سوال مي كند. فرماندهان آن دو تيپ كه واحدهاي خود را به شدت با نيروهاي ايران درگير مي بينند، به طالع الدوري اطلاع مي دهند كه دشمن به سختي در برابر آنها مقاومت مي كند و تيپ هشتم هم به هدف نرسيده است.
طالع، با شنيدن اين خبر متوجه مي شود كه هر سه تيپ، موقعيت هاي اصلي خود را گم كرده اند. چيزي نمي گذرد كه نيروهاي ايراني به سوي هر سه تيپ حمله كننده لشكر 9 هجوم مي آورند و شكست سختي كه هرگز طالع تصورش را هم نمي كرد، برآنان وارد مي آورند.
طي اين ضد حمله فضاحت بار، فرمانده تيپ 24 مكانيزه لشكر 9 و تعداد ديگري از افسران ستادي اين تيپ كشته شده، تعداد بسيار زيادي از نيروها هم به دست ايراني ها اسير مي شوند.
اين شكست ها، ناشي از غرور و خودخواهي بيجاي سرلشكر طالع الدوري بود كه حاضر نشد براي توجيه عمليات فرصت كوتاهي در اختيار فرماندهان تيپ ها بگذارد."
در همين برهه به استناد نامه سري و فوري فرماندهي كل نيروهاي مسلح عراق، ارتش عراق به شماره 355 مورخ 10 مي 1982، به تيپ 19 نيرو مخصوص، به دليل قهرماني و رشادتي كه اين يگان در طول نبردهاي 30 آوريل 82 (10 ارديبهشت 1361) از خود نشان داد، "نشان رافدين درجه دو" و به فرمانده اين تيپ يعني سرهنگ ستاد "عصمت صابرعمر" مدال شجاعت اعطا مي شود." تيپ 19 نيرو مخصوص، در روز اول عمليات، درگيري بسيار شديدي با رزمندگان قرارگاه فرعي نصر – دو داشت، به گونه اي كه شمار زيادي از كماندوهاي اين تيپ، كشته و زخمي شدند. هرچند بلافاصله نيروهاي تازه نفس در اختيار تيپ 19 قرار گرفت.
گردآورنده:جواد شادانلو
پايان پيام
يکشنبه 29 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: حيات]
[مشاهده در: www.hayat.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2125]
-
گوناگون
پربازدیدترینها