واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سنتی مهم در کلام علما
به پيوست مقاله گذشته در باره اهميت حفظ قرآن در کلام بزرگان، اين مقاله را نيز مطالعه کنيد.قسمت اول اين نوشتار را در اينجا ببینید. قبل از پرداختن به کلمات بزرگان، به اين روايت زيبا از پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم، دقت کنيد:عدد و درجه های بهشت، عدد آیه های قرآن است، و كسی كه همدم قرآن است چون وارد بهشت شود به او گفته میشود: بالا برو و بخوان، كه برای هر آیه ای درجه ای است، و بدین ترتیب بالاتر از درجه حافظ قرآن درجه ای نیست.(1) ملا فتحالله كاشاني:دو چيز است كه از خصايص قرآن است: يكي آن كه معجزه است، دوم آن كه محفوظ است در صدور، يعني آن را ياد ميگيرند و از ياد ميخوانند، چه كتب سالفه كه معجزه نبودهاند و هيچكس از ياد نميخوانده، بلكه از اوراق كتابت ميخواندهاند. پس اين دو چيز مخصوص است به قرآن و از قتاده نيز مروي است كه «اعطي هذه الامه الحفظ و من كان قبلها لا يقرؤن الكتاب الا نظراً فاذا اطبقوه لم يحفظوا ما فيه الا اليسير[2]». كوتاه سخن اينكه سنت حفظ قرآن از عصر پيامبر صلياللهعليهوآله و به دستور و تأكيد خود آن حضرت كه در روايات زيادي وارد شده در تمام قرون و اعصار ادامه داشته است. حضرت آيتالله العظمي مكارم شيرازي:قرآن به صورت يك مجموعه با همين شكل فعلي در عصر خود پيامبر صلياللهعليهوآله جمعآوري شده بود و مسلمانان سخت به ياد گرفتن و حفظ آن اهميت ميدادند و اصولاً شخصيت افراد در آن عصر تا حد زيادي به اين شناخته ميشد كه تا چه اندازه از آيات قرآن را حفظ كرده بودند... مسأله حفظ قرآن به عنوان يك سنت و يك عبادت بزرگ هميشه در ميان مسلمانان بوده و هست، حتي پس از آن كه قرآن به صورت يك كتاب تكثير شد و در همه جا پخش گرديد و حتي بعد از پيدايش صنعت چاپ كه سبب شد اين كتاب به عنوان پر نسخهترين كتاب در كشورهاي اسلامي و چاپ و نشر گردد، باز مسأله حفظ قرآن به عنوان يك سنت ديرينه و افتخار بزرگ موقعيت خود را حفظ كرد، به طوري كه در هر شهر و ديار هميشه جمعي از حافظان قرآن بوده و هستند.هماكنون در حجاز و بعضي ديگر از كشورهاي اسلامي، مدارسي به عنوان مدرسه تحفيظ القرآن الكريم يا نامهاي ديگر وجود دارد كه برنامه شاگردان آن در درجه اول مسأله حفظ قرآن است. در ملاقاتي كه در سفر مكه با رؤساي اين مدارس در آن شهر مقدس روي داد، معلوم شد گروه بسيار زيادي از پسران و دختران جوان در مكه در اين مدارس نامنويسي كرده و مشغول تحصيل هستند. يكي از مطلعين ميگفت هماكنون در كشور پاكستان در حدود يك ميليون و پانصد هزار نفر حافظ قرآن وجود دارد.يكي از شرايط امتحان ورودي دانشگاه اسلامي الازهر مصر (طبق نقل دايرهالمعارف فريد وجدي) حفظ تمام قرآن است كه از 40 نمره حداقل بايد 20 نمره بگيرند. [3] دكتر سيدمحمدباقر حجتي:...همزمان با رسولخدا صلياللهعليهوآله گروهي از صحابه، آيات قرآني را به خاطر سپردند و به حفاظ و يا قراء مشهور گشتند، و چون رسولخدا صلياللهعليهوآله نيز خود حافظ قرآن بوده است، ميتوانيم آن حضرت را نخستين حافظ قرآن شناخته و بگوييم كه پيامبر اسلام صلياللهعليهوآله در رأس همه حفاظ و قراء قرآن قرار دارد، زيرا با استفاده از نصوص قرآني به اين نتيجه ميرسيم رسولخدا صلياللهعليهوآله براي حفظ و به خاطر سپردن آيات قرآني، سختكوش و بسيار ساعي بوده است. طبرسي ضمن تفسير آيه سنقرئك فلا تنسي[4] مينويسد ما از تو ميخواهيم قرآن را بخواني تا آن را فراموش نكني ... و با وجود اينكه رسول اكرم صلياللهعليهوآله امي بود قرآن را به خوبي حفظ ميكرد. حتي جبرائيل عليهالسلام سوره طولاني را بر پيغمبر صلياللهعليهوآله ميخواند و آن حضرت با يك بار خواندن، آنچنان آيات آن را به خاطر ميسپرد كه هرگز آن را فراموش نميكرد... اهتمام رسولخدا صلياللهعليهوآله به خود آن حضرت محدود نبود بلكه ديگران را نيز به اين امر دعوت و تشويق ميفرمود و اصرار داشت تا صحابه نيز قرآن را به خاطر بسپارند ... باري عنايت و اهتمام پيامبر اسلام صلياللهعليهوآله و ياران او در حفظ و به خاطر سپردن كلام الهي تا آن اندازه دقيق بود كه حتي كم يا زياد كردن يك واو ـ كه احياناً ممكن بود تغييري در معني و مقصود آيه ايجاد نكند ـ مورد مؤاخذه قرار ميگرفت و دقيقاً بررسي ميشد ...وقتي صحابه، آيه يا سورهاي را از پيغمبر صلياللهعليهوآله ميشنيدند، چندين بار به آن حضرت مراجعه ميكردند و در حضور او به قرائت قرآن ميپرداختند تا رسول خدا صلياللهعليهوآله به كيفيت حفظ آنها مطمئن شود ... باري، همزمان با حيات پيغمبر صلياللهعليهوآله مركزي شبيه به كانون تعليم قرائت قرآن و حفظ و تمرين آن به وجود آمد كه آن حضرت بر آن نظارت ميكرد و مردم را به آن تشويق ميفرمود و صحابه نيز سخت در اين راه ميكوشيدند و حتي اكثر اوقات و فرصتهاي زندگي بعضي از آنها به قرائت و حفظ قرآن مصروف ميگشت تا جايي كه هميشه براي ارائه محفوظات قرآني خود، آمادگي دقيق و كافي داشتند[5]. همزمان با حيات پيغمبر صلياللهعليهوآله مركزي شبيه به كانون تعليم قرائت قرآن و حفظ و تمرين آن به وجود آمد كه آن حضرت بر آن نظارت ميكرد و مردم را به آن تشويق ميفرمود و صحابه نيز سخت در اين راه ميكوشيدند و حتي اكثر اوقات و فرصتهاي زندگي بعضي از آنها به قرائت و حفظ قرآن مصروف ميگشت تا جايي كه هميشه براي ارائه محفوظات قرآني خود، آمادگي دقيق و كافي داشتند.پی نوشت ها:1. بحارالانوار، ج 92، ص .222. نفسير منهجالصادقين جلد 7 صفحه 170. در همين زمينه تفسير خسروي نقل نموده است كه : ما حسدتكم اليهود و النصاري علي شئ كحفظ القرآن: يهود و نصاري در چيزي مثل حفظ قرآن بر شما حسادت نورزيدند. تفسير خسروي ج 6 ص 424.3. تفسير نمونه ج 11 ص 17.4. سوره اعلي آيه 6.5. پژوهشي در تاريخ قرآن كريم، ص 236.محمد حسين امين، گروه حوزه علميه تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 440]