واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: ملزومات پیشرفت اسلامی ایرانی
بخش اقتصاد- شکی نیست که هر کشوری برای دست یابی به اهداف بلند خود و دست یابی به پیشرفت احتیاج به یک برنامه مدون و مشخص دارد.سند چشم انداز بیست ساله به همین منظور از طرف مقام معظم رهبری مطرح شد تا با تعیین اهداف مورد نظر کشور برای یک دوره بیست ساله چراغ راه حرکت ما به سمت جلو باشد. قرار بر این است که برنامه های توسعه چهارساله کشور در مسیری بررسی و تدوین شوند که ما را در رسیدن به این مهم یاری کنند. اما شاید حتی مهم تر از سند چشم انداز تدوین الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی باشد؛ چون می تواند مانند چتری همه فعالیت های اجرایی عمرانی کشور را در همه زمینه ها را تحت پوشش خود قرار دهد.دکتر خوشچهره با بیان اینكه الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت به عنوان الگویی كه فرادست و بالاتر از تمام برنامهها قرار گرفته، یك ضرورت تاریخی برای نظام جمهوری اسلامی است، گفت: الگو پیشرفت اسلامی ـ ایرانی وابستگیهای تهدیدزای تعاملات اقتصادی را به خوداتكایی تبدیل میكند. شکی نیست که در تدوین چنین الگو های مهمی، دیدگاه های مکتبی و جهان بینی نقش اساسی ایفا می کنند. به عنوان مثال بر خلاف دیدگاه حاکم اقتصادی که بر عقلانیت صرف تاکید میکند دیدگاه اقتصاد اسلامی عقلانیت تکامل یافته را مدنظر دارد. یعنی همان دیدگاهی که معتقد است عقل و وحی در تصمیم گیری های مختلف انسانها نقش مکمل یکدیگر را ایفا می کنند.بر همین اساس می توان چنین گفت که در الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی باید از عقلانیت تشریعی که از بسترهای بومی ملی واسلامی استخراج شده استفاده کرد تا بدین ترتیب بتوان پیشرفت اقتصادی کشور را بومی سازی کرد. واقعیت آن است که یکی از مشکلات اساسی نظام برنامه ریزی در کشورمان به الگوی توسعه مربوط می شود که در گذشته غیربومی و عمدتا لیبرالیستی و مبتنی بر مکاتب سرمایه داری بوده است. اقتصاد ایران امسال میزبان زمانی تدوین پنجمین برنامه پیشرفت پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی است که تجارب علمی، کاربردی و اجرایی برنامه پیشرفت پنج ساله را هم پشت سر خود دارد.بر اساس این گزارش محمد جواد محقق عضو پژوهشكده اقتصاد ودارائی با بیان اینکه در الگوی بومی پیشرفت مسائل اساسی تا کنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است افزود:این الگو مبتنی بر ظرفیت های داخلی و راهبردهای کلان ایرانی - اسلامی برای پیشرفت است و بر این اساس باید در بررسی لایحه برنامه پنجم مجلس این روح کلان در مصوبات مورد توجه باشد.وی با تأکید بر این که ما می توانیم از الگوها و تجارب غربیها در تدوین الگوی اسلامی _ ایرانی جهت پیشرفت کشور بهره مند شویم اظهار داشت : تجارب غربیها می تواند با گذراندن از فیلتر اسلام و آنچه که خداوند برای ما قرار داده، مورد استفاده قرار بگیرد؛ اما تبعیت محض از آنها امکان پذیر نیست.تدوین برنامه الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی نیازمند اصلاح ساختارهای اساسی از جمله فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی است
این كارشناس اقتصادی با بیان اینکه اهداف اساسی هر كشوری داشتن یك الگوی مناسب پیشرفت است تصریح کرد: در غرب الگوهای توسعه حاکم بر کشورها بسیار شبیه به هم است در حالی که الگوی توسعه در هر کدام از آنها متناسب با توانمندیها ، امکانات، نقاط قوت ، امتیازات جغرافیایی وبومی و... استوی خاطر نشان كرد: الگوی بومی پیشرفت اسلامی ایرانی با شناخت فرصت ها و تهدیدها و ظرفیت های داخلی در کنار استفاده از تجارب تاریخی به برنامه ریزی می پردازد و به دلیل سازگاری با واقعیت های داخلی کشور امکان موفقیت بیشتری را فراهم می آورد. مسئله ای که باید به آن توجه شود استفاده از واژه پیشرفت به معنای توسعه است. دکتر خوش چهره درباره علت اصلی ارائه این الگو توسط مقام معظم رهبری و به کارگیری واژه پیشرفت می گوید: بعضی از اظهارنظرها و تحلیلهای محتوایی كه به مطالب جهت میدهد در این موضوع نقش دارد. بعضی از آن به درك و فراست خود ایشان( مقام معظم رهبری) بر می گردد كه یك نمونهاش به كارگیری واژه پیشرفت است كه در جامعه زیاد متعارف نبود و افراد اندكی مانند بنده در15-10 سال گذشته، زمانی كه توسعه را نفی جدی میكردیم؛ گاهی پیشرفت را هم عنوان می كردیم ولی اینكه ایشان در یك جمع بندی قوی این مطلب را گفتهاند به تشخیص خود ایشان برمیگردد و استفاده مقام معظم رهبری از واژه پیشرفت، ناشی از تحلیلهای تجربی، جایگاهی و آموزههای تجربی و سیاسی ایشان است.اما به راستی آیا تدوین چنین الگویی که همه ابعاد سیاسی اجتماعی فرهنگی و اقتصادی کشور را در بر می گیرد کار ساده ای است؟ محمد حسین فاتحی كارشناس اقتصادی با اشاره به اینكه تدوین طرح الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی کار بسیار دشواری است گفت: تدوین برنامه الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی نیازمند اصلاح ساختارهای اساسی از جمله فرهنگی ، اقتصادی ، اجتماعی است كه بعید به نظر می رسد كه طی یك دوره سه ساله دولت بتواند آن را انجام دهد.این كارشناس اقتصادی، برآیند بهینه و صادقانه همه تئوری های پیشرفت اقتصادی را توجه به میزبان تئوری های اقتصاد و تایید الگوهای بومی و ملی دانست و افزود: الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی باید متناسب با استعدادها و مزیت های كشورباشد و پیشرفت كشور را درون زا و مبتنی برماهیت اقتصادی سرزمین واركان جامعه كند. تجارب غربیها می تواند با گذراندن از فیلتر اسلام و آنچه که خداوند برای ما قرار داده، مورد استفاده قرار بگیرد؛ اما تبعیت محض از آنها امکان پذیر نیست.
برای پاسخ به این سوال اساسی که پیش نیازها و نیازمندی های تدوین چنین الگویی چه هستند توجه شما را به بخشی از فرمایشات مقام معظم رهبری در این زمینه جلب میکنم:رهبر معظم انقلاب اسلامی در تبیین اجزای چهارگانه تعبیر الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت کلمه الگو را نقشه جامع معنا کردند و افزودند: بدون نقشه جامع، همچون برخی مسائل فرهنگی یا اقتصادی 30 سال گذشته، دچار حرکتهای گاه متناقض خواهیم شد.حضرت آیتالله خامنهای در تشریح علت انتخاب کلمه اسلامی نیز بر ضرورت تکیه اهداف، ارزشها و شیوه های این الگو بر معارف و مبانی اسلام اشاره کردند و افزودند: جامعه و حکومت ما، اسلامی است و ما مفتخریم که می توانیم با استفاده از منابع اسلام، الگوی پیشرفت خود را تدوین کنیم.ایشان در تبیین علت انتخاب کلمه ایرانی در تعبیر الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت، به مسائلی نظیر ضرورت در نظر گرفتن شرایط تاریخی - جغرافیایی - فرهنگی - اقتصادی و اجتماعی ایران در این الگو اشاره کردند و افزودند: علاوه بر این مسائل، طراحان این الگو نیز متفکران ایرانی هستند و این الگو در واقع تجلی تلاش اندیشمندان این سرزمین برای ترسیم آینده کشور است.رهبر انقلاب اسلامی همچنین با اشاره به انتخاب کلمه پیشرفت به جای توسعه تأکید کردند: کلمه توسعه، یک اصطلاح متعارف جهانی، با بار معنایی و ارزشی و الزامات خاص خود است که ما با آنها موافق نیستیم، بنابراین از کلمه پیشرفت استفاده شد ضمن اینکه وام نگرفتن از مفاهیم دیگران، در طول انقلاب اسلامی سابقه داشته است.ایشان ترسیم وضع مطلوب و مشخص کردن چگونگی رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب را از ضرورت های روند ترسیم و تدوین الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت خواندند و افزودند: استفاده از دو مفهوم اسلامی و ایرانی، به هیچ وجه به معنای استفاده نکردن از دستاوردهای دیگران و تجارب صحیح آنان نیست و ما در این راه، با چشمان باز و انتخاب گر، از هر علم و معرفت درست استفاده می کنیم.رهبر معظم انقلاب اسلامی توجه به اقتصاد را نیز در الگوی پیشرفت، ضروری خواندند و افزودند: در الگوی پیشرفتی که با همفکری و تلاش نخبگان تدوین خواهد شد، عدالت به عنوان یکی از ارکان اصلی لحاظ شود چرا که در اسلام، عدالت، معیار حق و باطل و ملاک مشروعیت یا عدم مشروعیت حکومتها است.حضرت آیتالله خامنهای به عنوان نکته ضروری دیگر در تدوین الگوی پیشرفت اسلامی-ایرانی به نگاه غیرمادی به اقتصاد اشاره و خاطرنشان کردند: اسلام برای ثروت، اهمیت قائل است و تولید ثروت را مطلوب می داند به شرط اینکه از آن، برای ایجاد فساد و سلطه و اسراف استفاده نشود.ایشان با اشاره به اینکه تدوین الگوی اسلامی -ایرانی پیشرفت ،به علت ماهیت بالا دستی این الگو،در دولتها ومجالس امکان پذیر نیست ،ایجاد مرکزی برای پیگیری این هدف راهبردی را ضروری دانستند و افزودند: البته این کار بسیار مهم و حرکت عظیم نمی تواند محدود به یک مجموعه شود و همکاری همه اندیشمندان و متفکران کشور را می طلبد.رهبر انقلاب اسلامی افزودند: مرکز و ستادی که برای پیگیری این کار تشکیل می شود با حمایت و پشتیبانی از نخبگان و صاحبنظران، مسیر دستیابی به هدف بسیار مهم تدوین الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت را تسهیل خواهد کرد.شکی نیست که معظم له همواره با نگاهی روشنگرانه به تبیین و معرفی امور پرداخته اند و اگر تا کنون منویات ایشان با جدیت بیشتری دنبال شده بود وضعیت کنونی اقتصاد ایران بسیار بهتر از وضعیت موجود بود.تاکید ایشان بر پیگیری جدی و دقیق اهداف سند چشم انداز و هشدارهای جدی ایشان برای مبارزه با فساد اقتصادی نمونه ای از توصیه های ایشان است که با کم توجهی و غفلت روبرو شده است، به طوری که در مورد عدم برخورد با مفسدین اقتصادی تدکراتی هم دادند که نشان از نا رضایتی ایشان از وضع موجود داشت. امید است که با توجه به توصیه های ایشان و تلاشهای نخبگان علمی در این زمینه شاهد تدوین این الگوی مهم و اثر بخشی ان در فردای کشور باشیم. ریحانه حمیدی فرگروه جامعه و ارتباطات
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 438]