واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: معرفی کتابی در علم رجالطرائف المقال في معرفة طبقات الرجال(قسمت دوم)
قسمت اول این نوشتار را در اینجا ببینید. فهرست اجمالی کتاب طرائف المقال في معرفت طبقات الرجالاين كتاب، مشتمل بر مقدمه محقّق، مقدمه مؤلّف، بابهاي دهگانه و خاتمه است. مقدمه مؤلّف در تعريف علم رجال و درايه، بيان رموز كتاب و بررسي ويژگيهاي آن است. متن كتاب در بيان طبقات رجال حديث است كه مشتمل بر 31 طبقهاند، به اين ترتيب كه مؤلّف در طبقه اوّل، رجال زمان حيات خود را معرّفي كرده و سپس به ترتيب، رجال طبقههاي بعدي تا طبقه سيويكم (كه شامل صحابيان رسول خداست) را ذكر كرده است. اين مجموعه در باب اوّل كتاب آمده است.در نُه باب ديگر، عناوين زير مورد بحث واقع شدهاند(1)باب دوم و سوم، در القاب رجال؛باب چهارم، ذكر اسامي، القاب، كنيه و حالات معصومان(عليهم السلام)؛باب پنجم، مذاهب و فرقههاي بعد از پيامبر(صلي الله عليه وآله)؛باب ششم، اقسام حديث نزد متأخران؛باب هفتم، اسباب مدح و ذم؛باب هشتم، سبب اختلاف مذاهب؛باب نهم، بيان دوازده فايده رجالي؛باب دهم، بيان حالات مفصّل بعضي از صحابيان و بزرگان علم رجال. در فصلهاي بعدي به مباحث رجالي و كلامي ديگر در فرق مختلف و احوال بعضي علما و اصحاب پرداختهاند و در پايان شرح حالي از پدر و معاصران و بزرگان رجال و حديث نوشتهاند. در آثار كتابشناسي و تراجم در ذكر مؤلفات آيةالله سيد عاي اصغر جاپلقي از آن نام برده شده است. آيةالله مرعشي نجفي درباره اين كتاب عظيم مينويسد:«و قسم من كتب الرجال قد ألّف علي طريق طبقات الرجال، و من أحسن ما وفقت عليه في هذا المضمارها هو كتاب«طرائف المقال في معرفة طبقات الرجال» للعلّامة الفقيه الاصولي الرجالي الاديب الآية الحجة الحاج السيد علي أصغر بن العلامة الآية الحاج السيد محمد شفيع الجابلقي قدّس سرّهما. و لعمري أنّه خير ما اُلّف في الطبقات، قد سعي المؤلف جدّه و إجتهد في ترتيبه و تنسيقه علي خير نمط و اسلوب، و النسخة الأصليه الّتي هي بخطّه الشريف موجودة عندنا في المكتبة العامة الموقوفة بقم. و كنت كثير الولع و الشّوق في نشره...»(2) آيةالله ابوطالب تجليل در مورد اين كتاب ميفرمايد: «زماني كه حقير مشغول نوشتن «معجم الثقات» بودم كتب رجال را كه بررسي ميكردم، در ميان كتب رجالي به يك كتاب خطي برخورد كردم كه تاليفش تمام نبود، يعني مرتب نوشته نشده بود. معلوم بود اين كتاب مقدمه تاليف است. اين پيشنويس كتابي بود به نام طرائف المقال في معرفة طبقات الرجال. مؤلف آن سيد علي اكبر[سید علي اصغر] بن محمد شفيع موسوي است كه معاصر با شيخ انصاري(رض) بوده است. اين كتاب كه با خط بسيار ريز نوشته شده بود، همان طبقات رجال است كه كتاب بسيار نفيسي ميباشد. همان كاري را كه مرحوم علامه بروجردي كرده است، ايشان نيز انجام داده است؛ با اين فرق كه ايشان طبقات را از خود شروع كرده و به رسول خدا صلي اللهعليهوآله رسانده است. بدين معنا كه در طبقهبندي آن طبقه اول خود نويسنده و طبقه دوم استاد وي است و تا رسيده به اصحاب رسول صلي اللهعليهوآله كه طبقه سيام ميشده است. ولي مرحوم آيةالله بروجردي به عكس شروع كرده است. طبقه اول اصحاب رسول الله صلي اللهعليهوآله به ترتيب امده تا به شيخ الطايفه رسيده است. از شيخ الطايفه به اين طرف هم طبقه، طبقه حساب كرده است. خودش در طبقه سيودوم واقع ميشد. اين طبقات فايدهاش اين است كه توسط آن احاديث معلوله را حساب ميكردند. هنگامي كه سندي را ميخواندند، ايشان ميفرمود سند غلط است اگرچه همگي ثقه باشند. اصطلاح ايشان هم «معلول» بود.»(3) و برخی در باره این کتاب می نویسند:«طرائف المقال في معرفة طبقات الرجال: وي در كتاب خود براي اولين بار، روش محقق اردبيلي در جامع الرواة را پي گرفت و آن را شكوفا كرد. راويان احاديث را به سلسله درآورد و طبقهبندي كرد. ابتدا اساتيد خود را در طبقه اول قرار داد و اساتيد اساتيدش را در طبقه دوم و همينطور تا دوران غيبت صغري، عصر ائمه (علیهم السلام) و عصر پيامبر پيش رفت و همه راويان را در سي و دو طبقه رديف كرد؛ چنانكه شيخ طوسي و معاصرانش را در طبقه دوازدهم قرار داد.» منابع:1. برآستان خوبان(شرح حال عما و فرزانگان الیگودرز و ازنا) سید مهدی موسوی، ص2552. ظرائف المقال، علامه مرعشی نجفی مقدمه طرائف المقال.3. نقد و نظر، شماره اول، زمستان 1373، مصاحبه با آيةالله ابوطالب تجليل.سیدمهدی موسوی، گروه حوزه علمیه تبیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 214]