واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: کارنامهی درخشان اسلام
«كارنامه اسلام» نوشته عبدالحسین زرینكوب یك فصل درخشان تاریخ انسانی است كه مسلمانان در ایجاد یك فرهنگ تازه جهانی به سبب فتوحات متعدد موفق شدند قلمرو اسلام را در ورای شرق و غرب گسترش دهند.در مقدمهی این کتاب آمده است: "کارنامهی اسلام یک فصل درخشان تاریخ انسانی است. نه فقط از جهت توفیقی که مسلمین در ایجاد یک فرهنگ تازه جهانی یافته اند بلکه نیز به سبب فتوحاتی که آنها را موفق کرد به ایجاد یک دنیای تازه، ورای شرق و غرب: قلمرو اسلام که در واقع نه شرق بود نه غرب.فتح اسلامی البته با جنگ حاصل شد اما نشر اسلام در بین مردم کشورهای فتح شده به زور جنگ نبود؛ خاصه در جاهائی که مردم، از نظر اسلام، اهل کتاب بودند یا در ردیف آن.استاد زرینکوب در بخشی از این کتاب، تحت عنوان "کتابها و کتابخانهها" مینویسد: "در غالب بلاد اسلامی تدریجاً کتابخانهها به وجود آمد. این کتابخانهها متعلق به مساجد یا مدارسی بود که درهاشان به روی طالبان علم گشوده بود. بیت الحکمهی مامون کتابخانهای معتبر داشت مشحون از کتب گوناگون به السنهی مختلف. کتابخانهی عضد الدولهی دیلمی در شیراز چنان عظیم بود که مقدسی میپنداشت هیچ کتابی در انواع علوم تالیف نشده است إلا که نسخهای از آن در آنجا هست. فتح اسلامی البته با جنگ حاصل شد اما نشر اسلام در بین مردم کشورهای فتح شده به زور جنگ نبود؛ خاصه در جاهائی که مردم، از نظر اسلام، اهل کتاب بودند یا در ردیف آنکتب این کتابخانه بر حسب انواع علوم در حجرههای جداگانه قرار داشت. نظیر همین وصف دربارهی کتابخانهی سامانیان هم صادق بود که ابنسینا مدتها در آن به مطالعه و استنساخ کتب اشتغال داشت. کتابخانهی شخصی صاحب بن عباد، وزیر فخرالدولهی دیلمی که میگویند چهارصد شتر برای حمل آنها لازم بود معروف است و قسمتی از آن در غلبهی سلطان محمود غزنوی بر ری تباه شد."ایشان در بخش دیگری از این کتاب که ذیل عنوان "فیزیک و شیمی و فنون صناعت" ادامه میدهد:مسلمین در صنعت، کارهایی انجام دادند که بعدها در دست غربیها کاملتر شد. انواع ساعتهای آبی لاأقل از عهد هارون الرشید نزد مسلمین رواج داشت و تکمیل شد. دستگاه آبکشی "شادوف" را مسلمین تکمیل کردند و صلیبیها آن را به اروپا بردند. آسیای بادی قرنها قبل از آن که در اروپا به وجود آید در ممالک شرق اسلامی معمول بود و "مسعودی" و "اصطخری" در وصف سیستان از آن سخن گفته اند. مخصوصاً تاثیر مساعی کیمیاگران اسلامی هم در توسعه و تکمیل علم شیمی قابل ملاحظه است. کیمیاگران اسلامی در صنعت خویش و فنون مربوط بدان کارهای بالنسبه مهم انجام دادند. البته نه آن اکسیری را که گمان می کردند جوهر عمر و جوانی است کشف کردند نه حجر الفلاسفه را که به پندار آنها از مس طلا می ساخت کشف شدنی یافتند. پیشرو کیمیاگران اسلام "جابر بن حیان" بود - که اروپا بعدها عنوان "پدر شیمی" هم به او داد."مسلمین در صنعت، کارهایی انجام دادند که بعدها در دست غربیها کاملتر شد. انواع ساعتهای آبی لاأقل از عهد هارون الرشید نزد مسلمین رواج داشت و تکمیل شد. دستگاه آبکشی "شادوف" را مسلمین تکمیل کردند و صلیبیها آن را به اروپا بردنددر بخش دیگری از كتاب آمده است كه در تاریخنویسی اولین سرمشقی كه مسلمین پیدا كردند عبارت بود از خداینامهها و كتابهای پهلوی، كه اساس حماسه ملی ایران بهشمار میآید. در جاهلیت، آنچه از نوع تاریخ نزد اعراب رواج داشت انساب قبایل و «ایام» و حروب بود كه با شعر و قصه آمیخته بود و آنچه از اخبار راجع به انبیاء یهود، یا شاهان بابل و مصر و شام به گوششان میخورد نزد آنها به عنوان اساطیر (اساطیرالاولین) تلقی میشد.جغرافیا و جهانگردی، تاریخنویسی، ملل و نحل، عقاید و مذاهب، فلسفه و كلام و حكمت، روش تربیتی اسلامی، اوضاع سیاسی و اجتماعی و اداری، هنرهای زیبا، عرفان اسلامی، ادب اسلامی، اسلام: فرهنگ جامع و اسلام و فرهنگ غرب از جمله بخشهای مختلف كتاب «كارنامه اسلام» است.گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 234]