محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826615926
ضلع مهمي به نام تماشاگر
واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: ضلع مهمي به نام تماشاگر
تئاتر- آذر مهاجر:
نيما دهقان يك بار ديگر در نمايش «كادنس» مرگ را دستمايه كارش قرار داده و آدمهايي را در برزخي زيبا و منحصر به فرد، به نمايش گذاشته تا مخاطب را نه براي شاد بودن و نه براي خنديدن – مثل ديگر آثارش- بلكه براي انديشيدن با خود همراه كند.
اين بار براي او و طلا معتضدي و البته همه گروه تجربه اين مسئله اهميت داشته كه مخاطب نه با داستان بلكه با خود و اعتقادات و اعمالش درگير شود و لحظه‌اي به فكر فرو رود. اينكه او و همكارانش چقدر به هدف نزديك شده اند، سؤالي است كه به اندازه تعداد تماشاگران نمايش پاسخ دارد اما درباره روند شكل‌گيري كادنس و تجربيات گروه تجربه در اين نمايش سؤالاتي بود كه در اين گفت‌وگو طلا معتضدي و نيما دهقان به نمايندگي از همه گروه به آنها پاسخ دادند:
* اولين نكته اينكه اين نمايش يك كليشه بزرگ داشت و آن هم ترس از مرگ است. چرا به اين فكر نكرديد كه تصوير ديگري از مرگ بدهيد؟
طلا معتضدي: اين طور هم نبوده كه هميشه مرگ را ترسناك ديده باشيم. مثلا وودي آلن متخصص اين است كه تصويري كميك از مرگ بسازد. اينكه بارها مرگ را ترسناك نشان داده‌اند، دليل نمي‌شود ديگر كسي چنين نگاهي به مرگ نداشته باشد. همانقدر كه نگاه ترسناك بودن مرگ دستمالي شده است، نگاه كمدي به آن هم دستمايه كار فيلمسازان و اهالي تئاتر قرار گرفته است. اما ما در شكل‌گيري اين متن يك پروسه را طي كرديم تا به چيزي كه در نمايش مي‌بينيد، رسيديم. از ابتدا قصد اين را نداشتيم كه مرگي ترسناك را بنويسيم و به نمايش بگذاريم.
* چرا از افعال جمع استفاده مي‌كنيد؟ نوشتن هم به‌صورت گروهي انجام شده؟
طلامعتضدي : بله. اين كار با كمك همه گروه شكل گرفت و پيش رفت. شيوه ما اين طور نبود كه من متني را بنويسم و بعد همان متن اجرا شود. نمايشنامه كادنس 19 بار بازنويسي شده است و به 11 داستان متفاوت رسيديم كه در نهايت شد اين كادنسي كه مي‌بينيد. در برخي از داستان‌ها و بازنويسي‌ها نگاه ما كمدي بود. قرار بر اين نبود كه مرگي بنويسيم كه آدمها در برزخ گير افتاده‌اند و از شرايط جديدشان مي‌ترسند؛ حتي مسئله برزخ هم آرام آرام به ذهنمان رسيد و رويش كار كرديم.
* درباره اين روند بگوييد و اينكه چرا از ميان 11 داستاني كه داشتيد اين يكي را انتخاب كرديد؟
طلا معتضدي: از يك سال پيش من و آقاي دهقان تصميم گرفتيم با همكاري هم نمايشي را به صحنه ببريم. تا مدتي فقط درباره ايده هايمان با هم حرف ميزديم و تبادل نظر ميكرديم. براساس نتايج گفت‌وگو‌ها من مي‌نوشتم و باز درباره متن نوشته شده با هم بحث ميكرديم. مثلا يكي از داستان‌هاي اوليه ما داستان آدمهايي بود كه هنوز نمرده بودند فقط در يك خانه به هم رسيده بودند و مرگ همانجا به سراغشان مي‌آمد يا آدمهايي بودند كه براي فرار از مرگ به يك قبرستان رفتند، آدمهايي كه... خلاصه از ميان اين داستان‌ها به فضاي فعلي نمايش رسيديم كه فضاي كاملا روشن و مشخصي ندارد.
برزخي كه قبلا دانته به آن پرداخته و شايد خيلي‌هاي ديگر هم از آن استفاده كرده باشند. در اينجاي كار ديگر مي‌دانستيم داستان ما سه شخصيت دارد كه در چنين فضايي قرار دارند و قرار است تجربه‌هايي در اين فضا داشته باشند. ترس اين شخصيت‌ها هم از محيطي است كه در آن قرار گرفته‌اند. آنها از مرگ نمي‌ترسند چون مرگ را گذرانده‌اند. ترس آنها از محيط است چون برايشان نا آشناست.
اين محيط براي آنها نا آشناست همانقدر كه براي من و نيما دهقان نا آشناست و همانقدر كه براي دانته نا آشنا بوده و همانقدر كه براي هر كسي قبل از تجربه مرگ نا آشناست.
نيما دهقان: اين را هم اضافه كنم ما هيچ تلاشي نكرده‌ايم كه بگوييم اين آدمها مي‌ترسند يا...
* اما عكس العمل‌هاي آنها نشان مي‌دهد كه مي‌ترسند!
نيما دهقان: بله طبيعي است چون اين آدمها براساس اعتقادات و باورهاي خودشان آينده نگري مي‌كنند و اتفاقات بعدي را حدس مي‌زنند. در حالي كه چيزي كه در واقعيت وجود دارد يك فرشته ريز نقش مهربان است كه جز يادآوري كار ديگري نمي‌كند. اين آدمها مي‌ترسند چون مجبورند كه هر روز گناهانشان را يادآوري كنند. ما نه تلاشي براي ترساندن مخاطب داشتيم و نه تلاشي براي خنداندن او. اصل ماجرا اين است كه فضاي نمايش را خود بازيگران مي‌چينند. فرشته هيچ كاري نمي‌كند، نه فضا را تغيير مي‌دهد نه شكنجه‌اي، نه برخوردي، فقط در يادآوري به آدم‌هاي نمايش ما كمك مي‌كند.
* البته نمايش شما رگه‌هاي كمدي هم دارد. اين هم عمدي نبوده است؟
طلا معتضدي: در نوشته‌هاي اوليه من ديالوگ‌هاي كمدي داشتيم اما كارگردان از من خواست اين كار را نكنم. چون ما حتي نمي‌خواستيم كه مخاطب بخندد. همه چيز كاملا جدي نوشته شده و بازيگران هم در اجراي آن تلاشي براي خنداندن مخاطب نمي‌كنند. اما مخاطب مي‌خندد. البته شايد خيلي هم عجيب نباشد چون براي نوشتن كمدي هم كافيست جدي‌ترين اعتقادات افراد را بنويسيم و آن وقت است كه مخاطب به اعتقادات عجيب شخصيت‌ها مي‌خندند. كاراكترهاي ما هم از اعتقادات خودشان مي‌گويند و بعضي از اين اعتقادات براي مخاطب خنده دار است.
* هنگام تمرين هم احساس نمي‌كرديد كارتان دارد مايه‌هاي طنز پيدا مي‌كند؟
طلا معتضدي: نه ما گاهي از خنده‌هاي مخاطب تعجب هم مي‌كنيم.
نيمادهقان: من قاطعانه بگويم كه اصل و عنصر اين نمايش فعال‌سازي تماشاگر بوده است. قرار بر اين نبود كه تماشاگر صرفا تفريح كند، مي‌خواستيم كه تماشاگر در تفكر اين كار مشاركت فعال داشته باشد. هر كدام از مخاطبان ما براساس باور و اعتقادات خودش يكي از بخش‌ها و فضاهاي نمايش را مي‌پسندد، ارتباط برقرار مي‌كند و عكس العمل نشان مي‌دهد. براي ما آنقدر اين مشاركت مخاطب اهميت داشت كه نتيجه گيري نمي‌كنيم.
نمايش در همانجايي تمام ميشود كه از آنجا شروع شده است. در حقيقت كنش اين نمايش در ذهن تماشاگر اتفاق مي‌افتد. شما روي صحنه نمايشي مي‌بينيد كه يك شروع، گره و پايان ساده دارد و هر مخاطبي با بخشي از اين ماجرا همراه ميشود. به همين دليل هم از روز اول اجرا تا به حال نفهميده‌ايم كجاي نمايش خنده دار‌تر است؟ كجاي آن ترسناك‌تر است؟ كجاي نمايش تاثير‌گذار تراست؟
* چرا؟ مگر ميشود؟!
نيمادهقان:بله براي اينكه عكس العمل تماشاگران ما متفاوت بوده و همه با يك حس مشترك از سالن نمايش خارج نشده‌اند. چون تماشاگران ما متفاوتند. در هر صورت مخاطب روح داستان را دريافته و درون خودش به آن پرداخته است. گاهي بعضي‌ها سؤالاتي از ما درباره برزخ و مرگ مي‌پرسند كه معلوم است ذهنشان درگير شده است. شبي بوده كه تماشاگر هيچ عكس العمل مشخصي نداشته و شب ديگر وسط نمايش دست زده‌اند.
* يعني شما تلاش كرديد كه چنين اتفاقي بيفتد؟
نيما دهقان: پيش آمد. طبيعي است كه در برخي قسمت‌ها ارتباط تماشاگر با نمايش قوي‌تر ميشود يا مثلا رنگ سرخ، آبي و زرد بين من و تماشاگر مابازاي مشخص و تعريف شده دارد. شايد اگر اين نمايش در كشوري لائيك اجرا شود، تماشاگران با كاراكتر لائيك نمايش ارتباط برقرار كنند.
* با اين حساب هنگام نوشتن و تمرين نمايش به چه چيزهايي فكر مي‌كرديد كه دليلي براي درگيري مخاطب بشود؟
طلامعتضدي: ديگر دوراني كه نويسنده بايد همه چيز را مي‌نوشت گذشته است. ديگر براي مخاطب امروز نويسنده بزرگي مثل داستايوفسكي بودن هم جذابيت ندارد. وقتي همه چيز را براي مخاطب توضيح ندهيم حفره‌هايي خالي خواهد داشت كه چاره‌اي ندارد جز اينكه اين حفره‌ها را پر كند. اين حفره‌ها ضلع سومي را بين نويسنده و متن تشكيل مي‌دهد كه همان مخاطب و نظر و ديدگاه اوست. وقتي اين مثلث شكل مي‌گيرد نويسنده درگير متن يا نمايش ميشود.
ما از روز اول كارمان به يك مسئله مهم به نام تماشاچي بهعنوان يك ضلع مهم فكر كرديم. به همين دليل برخي جاها را حذف كرديم، بعضي چيزها را گفتيم، در مورد بعضي چيزها هم فقط نشانه داديم. سعي كرديم مخاطب به اين فكر كند كه شايد يك روزي من جايي قرار بگيرم و لازم باشد فقط بنشينم و گذشته‌ام و اعمالم را به ياد بياورم.
آن وقت چه اتفاقي خواهد افتاد؟ به اعتقاد من اين از هر عذابي سخت‌تر است. براي اين متن ما از قرآن و از سوره واقعه هم كمك گرفتيم. مثلا خانمي به من گفت اين مكعب‌ها اعمال اين افراد است كه مدام در حال حمل آنها هستند. برايم جالب بود چون ما در قرآن همچنين تعبيري داريم و در هنگام شكل‌گيري نمايش به ذهنمان نرسيده بود.
نيمادهقان: اين همان تماشاگر فعاليست كه براي ما مهم است.
* ميزانسن‌ها، مكعب‌هايي كه يك وجه روشن دارند و جابه‌جا شدن آنها توسط مخاطب براي اينكه فضاهاي جديد ايجاد شود، در جريان كار گروهي شكل گرفتند؟
نيمادهقان: در جريان تمرين‌ها، بازيگران با كارتن‌هاي خالي كار مي‌كردند چون حفظ كردن جاي مكعب‌ها و جابه‌جا كردن آنها به‌صورت ذهني تقريبا محال بود. اما شكل گيري اين معكب‌ها بر مي‌گردد به كمي قبل‌تر و اعتقادات ما كه مي‌گويند مرده‌ها بخشي در نورند و بخشي در آب. در نمايش 2 متر در 2 متر جنگ ما ياد گرفته بوديم به‌صورت گروهي با ابزار صحنه كار كنيم.
در آن نمايش با خاك كار ميكرديم و در اين نمايش چون تاكيد داشتم آكسان گذاري روي يك نشانه باشد و همان را براي ذهن تماشاگر بسط بدهيم، به مكعب‌هايي رسيديم كه يك سطح نوراني دارند. البته در بدو امر نمايش را با پارچه تصور كرديم كه حكم كفن را داشتند بعد به طراح صحنه گفتم چيزي مي‌خواهم كه براي اولين بار نور صحنه از بالا نتابد بلكه منبع نور در خود صحنه و متحرك باشد. بعد سنگ به ذهنمان رسيد و كم كم به اين مكعب‌ها رسيديم.
مي‌خواستيم مكعب‌ها شيشه‌اي، شفاف و نوراني باشند اما شيشه مشكلاتي در صحنه ايجاد مي‌كرد از آن هم گذشتيم و به اين مكعب‌ها رسيديم. چيدمان ها را طوري در نظر گرفتيم كه نور به شكل معنا داري در صحنه بچرخد.
تاريخ درج: 28 ارديبهشت 1387 ساعت 09:30 تاريخ تاييد: 28 ارديبهشت 1387 ساعت 11:59 تاريخ به روز رساني: 28 ارديبهشت 1387 ساعت 11:59
شنبه 28 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 376]
-
گوناگون
پربازدیدترینها