واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: "سنپطرزبورگ"؛ تجربهگرايي يک فيلمساز باهوش
مرور کارنامه افخميکارنامه پر فراز و نشيب بهروز افخمي نشان ميدهد که با وجود علاقه به سينماي کلاسيک، اين فيلمساز از تجربه کردن در قالبهاي مختلف سينمايي لذت ميبرد و تاوان اين تجربهگرايي را هم ميپردازد.بهروز افخمي کارگردان 54 ساله سينماي ايران دوران حرفهاي پرفراز و نشيبي پشت سر گذاشته است، او که مانند بسياري از همنسلانش پس از پيروزي انقلاب اسلامي به سينما آمد در اولين تجربه کارگردانياش يکي از مهمترين فيلمهاي تاريخ سينماي ايران را ساخت. افخمي پيشتر و در تلويزيون مجموعه نيمه تمام ناصر تقوايي را به سامان رسانده بود و "عروس" که در اواخر دهه 60 و با توجه به فضاي باز فرهنگي و اجتماعي آن دوره ساخته شد و سال 70 روي پرده رفت آغاز دوراني تازه در فعاليت حرفهاي اين کارگردان شد.افخمي که دلبسته سينماي کلاسيک بود در "عروس" تلاش کرد دغدغههاي اجتماعياش را با فضايي پيوند بزند که براي مخاطب جذاب باشد، او پس از سالها شخصيت زن فيلم را از حاشيه به بطن قصه آورد و نقشي پررنگ در شکلگيري حوادث و حتي فرجام قصه به او داد. "عروس" تصويري از جامعه ايراني در آستانه ورود به دهه 70 و دوران سازندگي هم بود.پس از "عروس" افخمي با "روز فرشته" که درامي ماورايي و طنزآميز بود و نگاهي به فيلم پرفروش و موفق آن روزها "روح" (جري زوکر) داشت نشان داد به سينمايي علاقمند است که با مخاطب ارتباط برقرار ميکند، مفرح و جذاب است و ساختار حرفهاي دارد. "روز فرشته" موفقيت "عروس" را براي کارگردانش تکرار کرد و او در سومين گام فيلمسازي به سراغ فضايي متفاوت با دو تجربه قبلي رفت."روز شيطان" اولين تجربه افخمي در ژانر معمايي پليسي نمونهاي قابل اعتنا از گونهاي است که فيلمسازان ايراني چندان تبحري در آن ندارند، فيلمي زنده که قواعد ژانر در آن رعايت شده و ساختاري حرفهاي دارد. افخمي در اين فيلم هم با بازيگر حرفهاي همکاري کرد و اگرچه فيلم در گيشه موفقيت فيلمهاي قبلي را تکرار نکرد اما نشان داد افخمي تواناييهاي کارگرداني بالايي دارد و ميداند چطور يک قصه را روايت کند، تفاوت ندارد قصه يک ملودرام باشد يا يک درام ماورايي با چاشني طنز.
"عقرب" حاصل تجربهگرايي افخمي در سينماي حرفهاي آن روزها قرار بود يک فيلم اکشن باشد، اما اختلاف او با تهيهکننده باعث شد فيلم با نظر نهايي افخمي به پايان نرسد و به جاي نام کارگردان بر سردر سينماها و در تيتراژ واژه "کار گروهي" ثبت شود. تجربه ناتمام "عقرب" نشان داد تجربهگرايي براي افخمي هميشه خوش يمن نبوده است.ماجرايي که در دهه 60 براي افخمي جوان اتفاق افتاد در اواسط دهه 70 به نوعي ديگر تکرار شد، او که تجربه پايان دادن به پروژه بزرگ "کوچک جنگلي" را داشت در سال 76 فيلم سينمايي "جهان پهلوان تختي" را به پايان رساند. پروژه بزرگي که علي حاتمي سالها آرزوي به پايان رساندن آن را داشت و سرنوشت فرصت اين کار را از او گرفت. افخمي با هوشمندي اين فيلم را به سامان رساند، بدون اين که بخواهد ادامه دهنده مسير حاتمي باشد که در آن تبحري نداشت. "جهان پهلوان تختي" ميتوانست شکستي بزرگ در کارنامه افخمي باشد اما به نقطه عطفي در کارنامه او تبديل شد. درامي پرتعليق و معمايي که در عين بررسي ماجراي مرگ مشکوک قهرمان اسطورهاي راز و رمزهاي جامعه ايراني و برخورد با بزرگان در اين جامعه را بازگو ميکرد.اواخر دهه 70 بهروز افخمي يکي از بهترين فيلمهايش را ساخت، "شوکران" محصول شرايط اجتماعي بود و البته در دورهاي ساخته شد که افخمي مهارت و تسلط يک فيلمساز تمام عيار را به دست آورده در اوج دوران حرفهاي اش بود. فيلمبرداري درخشان، روايت درست و جذاب، بازيهاي يکدست و اشارههاي درست اجتماعي "شوکران" را به اثري کامل تبديل کرده که هنوز و پس از گذشت بيش از يک دهه از ساختش زنده و گرم است. "شوکران" که در زمان اکران عمومي با حاشيههاي مختلف روبرو شد گيشه پررونقي داشت و مورد توجه منتقدان سينمايي هم قرار گرفت.در حالي که گمان ميشد افخمي پس از "شوکران" آن نقطه اوج را ادامه ميدهد در "گاوخوني" به سراغ مسيري کاملا متفاوت رفت، "گاوخوني" در مقابل سينماي قصهگوي "شوکران" قرار ميگرفت و فضايي تجربي داشت. فيلم بسياري از دوستداران سينماي افخمي را درباره سرانجام اين تجربهگراييها نگران کرد اما او و جعفر مدرس صادقي نويسنده رماني که "گاوخوني" اقتباسي نعل به نعل از آن بود راضي از اين تجربه بودند. "گاوخوني" البته توانست منتقدان تازهاي را جذب سينماي افخمي کند.بهروز افخمي کارگردان 54 ساله سينماي ايران دوران حرفهاي پرفراز و نشيبي پشت سر گذاشته است، او که مانند بسياري از همنسلانش پس از پيروزي انقلاب اسلامي به سينما آمد در اولين تجربه کارگردانياش يکي از مهمترين فيلمهاي تاريخ سينماي ايران را ساخت. بهروز افخمي در اين مقطع قصد داشت فيلمي را خارج از ايران کارگرداني کند، تعدادي از سکانسهاي فيلم هم با حضور بهرام رادان در فرانسه فيلمبرداري شد اما فيلم ناتمام ماند و هنوز هم سرنوشت اکران آن مشخص نيست. "فرزند صبح" يکي ديگر از پروژههاي بزرگ اين کارگردان بود، افخمي که بارها درباره علاقهاش به شخصيت حضرت امام خميني (ره) صحبت کرده بود در "فرزند صبح" تصميم گرفت بخشهايي از زندگي رهبر بزرگ انقلاب را به تصوير بکشد. کوششهاي او براي ثبت زندگي يکي از مهمترين شخصيتهاي تاريخ معاصر البته جرياني پرفراز و نشيب و طولاني داشت که هنوز هم به پايان نرسيده است.بهروز افخمي پس از فراغت از فيلمبرداري "فرزند صبح" که زمان زيادي از او و گروه سازنده اين پروژه گرفت در "سن پطرزبورگ" به سراغ قصهاي مفرح و سرگرم کننده رفته و به حال و هواي روزهاي "روز فرشته" بازگشته است. فيلم نشان ميدهد که او هنوز کارگردان مسلط و متبحري است و قصهگويي را خوب ميداند. "سنپطرزبورگ" که با گروهي حرفهاي ساخته شده و داستاني جذاب دارد در اين روزهاي سرد سينماي ايران فروش خوبي داشته و اين نشان ميدهد افخمي سليقه تماشاگر امروز را ميشناسد.افخمي اين سالها کارگردان پرکاري بوده و چند پروژه تلويزيوني را مستقيم و غيرمستقيم مديريت کرده جاي او در سينماي ايران خالي بود و با "سنپطرزبورگ" اين غيبت به پايان رسيده است. افخمي که در اين مدت بارها به تنبلي متهم شده اين روزها پشت دوربين فيلم تازهاش ايستاده، "اين خانه من نيست" به گفته اين کارگردان با معيارها و ضوابط سينماي ايران ساخته ميشود تا در ايران روي پرده برود و اين نشان ميدهد افخمي همچنان دلبسته سينمايي است که در آن رشد کرده، به بلوغ رسيده و بهترين يادگارهايش را در دل آن ثبت کرده است.افخمي که دلبسته سينماي کلاسيک بود در "عروس" تلاش کرد دغدغههاي اجتماعياش را با فضايي پيوند بزند که براي مخاطب جذاب باشد، او پس از سالها شخصيت زن فيلم را از حاشيه به بطن قصه آورد و نقشي پررنگ در شکلگيري حوادث و حتي فرجام قصه به او داد. "عروس" تصويري از جامعه ايراني در آستانه ورود به دهه 70 و دوران سازندگي هم بود.مهرتنظيم براي تبيان : مسعود عجمي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 405]