واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: متهم ردیف اول
کارشناسان امور تربیتی همواره بر این باورند که در رفتارهای نیک و بد انسانها، سه عامل زیر نقش آفرینی می کنند:1.اراده و تصمیم شخص2.محیط3.وراثتبا مرور آیات قرآن در می یابیم که تنها عامل مسلط و سرنوشت ساز در عملکرد آدمی، اراده فرد مکلف است و عوامل محیط و وراثتی تنها نقش زمینه ای و اثر بخشی دارند، به عبارت دیگر، اراده عامل مسلط است و محیط و وراثت عامل موثر.در قرآن می خوانیم:مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَیهَا وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ(فصلت/46)کسی که عمل صالحی انجام دهد، سودش برای خود اوست؛ و هر کس بدی کند، به خویشتن بدی کرده است؛ و پروردگارت هرگز به بندگان ستم نمیکند!هر چه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنیآری! ریشهى حوادث تلخ و شیرین را در عملكرد خود جستجو كنید و نه چیز دیگر:«مَن عمل صالحا فلنفسه و من اساء فعلیها» 1. به خدا نسبت ندهید؛ چنانكه قرآن مىفرماید: همین كه انسان را پروردگارش آزمایش و اكرام نماید، گوید: پروردگارم مرا گرامى داشته و در شرایط دیگر گوید: پروردگارم مرا خوار كرد. «ربّ اكرمن... ربّ اهانن»؛ امّا قرآن پاسخ مىدهد: چنین نیست بلكه خوارى شما به خاطر آن است كه به یتیم و مسكین رسیدگى نكردید. «كلا بل لا تكرمون الیتیم»12. به مردم نسبت ندهید. چنانكه در قیامت مستضعفان به مستكبران مىگویند: «لولا انتم لكنا مؤمنین»2 شما مقصّرید، اگر شما نبودید، ما ایمان مىآوردیم.3. به نیاكان منسوب نسازید. هنگامى كه به منحرفان گفته مىشود از آنچه خداوند نازل كرده پیروى كنید گویند: «نتّبع ما وجدنا علیه اباءنا»3 ما از آنچه پدرانمان را بر آن یافتهایم پیروى مىكنیم.4. به انبیا نسبت ندهید. چنانكه كفّار انبیا را مقصّر مىدانستند و به آنان مىگفتند: «انّا تطیّرنا بكم»4 ما وجود شما را شوم مىدانیم و تمام بدبختىهاى ما از سوى شماست.کسی که عمل صالحی انجام دهد، سودش برای خود اوست؛ و هر کس بدی کند، به خویشتن بدی کرده است؛ و پروردگارت هرگز به بندگان ستم نمیکند!5. به والدین(عامل وراثتی) منسوب ندانید. چرا كه قرآن انسان را داراى اختیار دانسته و حدودى را براى اطاعت از والدین مقرّر كرده و مىفرماید: «وان جاهداك لتشرك بى ما لیس لك به علم فلاتطعهما»5 اگر پدر و مادرت تلاش كردند كه بدون علم به سراغ غیر خدا روى، هرگز از آنان اطاعت مكن.6. به معبودها نسبت ندهید. چنانكه قرآن مىفرماید: «لا ینفعكم شیئاً و لا یضرّكم»6 این بتها هیچ سود و زیانى به شما نمىرسانند.7. به جنسیّت و مرد و زن بودن نسبت ندهید. زیرا قرآن مىفرماید: «مَن عمل صالحاً»7 یعنى اصل عمل است، از هر كس كه صورت پذیرد. 8. به شیطان نسبت ندهید. چنانكه شیطان مىگوید: مرا مقصّر ندانید و ملامت نكنید، بلكه خودتان را سرزنش كنید، «دعوتكم فاستجبتم»8 این شما هستید كه دعوت مرا با آزادى و آگاهى پذیرفتید.9. به رفیق نسبت ندهید. چنانكه در قیامت منحرفان رو به یكدیگر كرده و مىگویند: شما بودید كه با سوگند و قدرت (به عنوان خیر و صلاح) به سراغ ما مىآمدید، ولى آنان پاسخ مىدهند: «بل لم تكونوا مؤمنین»9 بلكه خود شما اهل ایمان نبودید.10. به محیط نسبت ندهید. همان گونه كه زن فرعون در محیط طاغوت و ترس و ثروت بود؛ امّا جذب هیچ یك نشد. «امرئة فرعون»10، فرشتگان نیز به هنگام قبض روح بعضى كه محیط را مقصّر مىدانند مىگویند: «ألم تك ارض اللّه واسعة»11 آیا زمین خداوند بزرگ نبود، چرا هجرت نكردید و در استضعاف باقى ماندید؟آری! بى توجّهى و كم فكرى خود را درمان کنید؛ «لو كنّا نسمع او نعقل» اگر به نداى انبیا گوش مىدادیم یا تعقل مىكردیم بدبخت نمىشدیم! فرآوری از تفسیر نور: شکوری_کارشناس گروه دین و اندیشه تبیان 1) فجر، 15 - 20.2) سبأ، 31.3) لقمان، 21.4) یس، 18.5) لقمان، 15.6) انبیاء، 66.7) فصلت، 46.8) ابراهیم، 22.9) صافّات، 28.10) تحریم، 11.11) نساء، 97.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 257]