واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: من به مناطق کردنشین نرفته بودم، لهجه کردی را، با خانمی که کرد بود تمرین کردم. این خانم دیالوگهای مرا خواند. یک ماه روی لهجه کردی کار کردم. آن قدر غلیظ شده بود که مهرجویی میگفت... پیاز داغ نقشم را زیاد کردم گفت وگو با «فریده سپاه منصور» در شرایطی انجام شد که وی به تازگی، از سفر «مشهد اردهال» برگشته بود. سپاه منصور با بازی در فیلم «آسمان محبوب» (داریوش مهرجویی)، سومین همکاریاش را با این کارگردان تجربه میکند. اتفاقی که تا به حال تنها برای چند بازیگر معدود، هم چون «لیلا حاتمی» و «علی مصفا» رخ داده است. سپاه منصور متولد ۱۳۲۶ تهران و دانش آموخته دانشکده هنرهای دراماتیک تهران است. او تاکنون در فیلمهای زیادی ایفای نقش کرده است که از مطرح ترین آنها میتوان به «مهمان مامان» و «طهران تهران» (داریوش مهرجویی)، قاعده بازی (احمدرضا معتمدی)، گل یخ (کیومرث پوراحمد)، مارمولک (کمال تبریزی) و... اشاره کرد. نقش آفرینی او در فیلمهای «کتاب قانون» و «آسمان محبوب»، بهانه ای شد که به سراغش برویم و از او درباره جزئیات ایفای نقشش در این دو فیلم بپرسیم. بعد از فیلمهای «مهمان مامان» و «طهران، تهران» برای سومین بار است که در فیلمی از داریوش مهرجویی بازی میکنید. خودتان نسبت به این اتفاق چه احساسی دارید؟با مهرجویی قدرت بهتری، برای ارائه نقش پیدا میکنم. سبک کارش این طوری است. احساس میکنم میشکفم. مهرجویی در برخی سکانسها به شیوه دوربین روی دست کار میکند. مثل این است که در این لحظات زندگی در فیلمش جریان دارد. در فیلم «مهمان مامان» برخیها میگفتند که شما برای آشنا شدن با لهجه کردی، به کردستان رفتهید، ماجرا چه بود؟من به مناطق کردنشین نرفته بودم، لهجه کردی را، با خانمی که کرد بود تمرین کردم. این خانم دیالوگهای مرا خواند. یک ماه روی لهجه کردی کار کردم. آن قدر غلیظ شده بود که مهرجویی میگفت «غلظتش را کم کن». آخرسر فکر میکردم دارم تهرانی حرف میزنم و لهجه ام، ربطی به کردی ندارد. چون دو ماه و نیم با این لهجه درگیر بودم، این لهجه روی من مانده بود. هرجا میرفتم خرید یک خانمی میآمد جلو و میگفت: «قربانت برم که تو هم همشهری خودمی.» بی آن که متوجه شوم، هنوز داشتم با لهجه کردی حرف میزدم. از شرایط ساخت فیلم جدید مهرجویی بگویید.چند روزی میشود که از «مشهد اردهال» برگشته ام. آن قدر هوای آن جا سرد بود که احساس میکنم منجمد شده ام. یک هفته ای طول میکشد یخهایم باز شود. مشهد اردهال ده کیلومتری کاشان است. سرمای آن جا، با سرمای تهران فرق داشت و سرمای کویر بود. الان هرکسی که برای پیشنهاد کار زنگ میزند، عذرخواهی میکنم. شما هم که زنگ زدید، دلم هری ریخت پایین. چون خسته شدم اما خستگی بازی در این فیلم لذت بخش بود.در «آسمان محبوب» با علی مصفا، مانی حقیقی و لیلا حاتمی همبازی بودم. همان طور که میدانید، فضای داستان فیلم «آسمان محبوب» روستایی است. درباره پزشکی است که میفهمد بیمار است و به یک روستا پناه میبرد. وقتی از سرکار مهرجویی برمیگردم، ده بیست روزی باید صبر کنم تا حال و هوای فیلم از سرم بیرون رود. خودتان کدام یک از فیلمهای مهرجویی را بیشتر دوست دارید؟ فیلمهای «درخت گلابی»، «پستچی»، «میکس» و «بمانی» را خیلی دوست دارم. مهرجویی فیلمهای خوب زیاد دارد. آثار ایشان مجموعه ای است که نمیتوانم بگویم این فیلمان بهتر بود یا آن فیلم دیگر. من از قدیم، همیشه با فیلمهای مهرجویی ارتباط برقرار میکردم. همیشه حس میکردم یک قسمتی از من، در فیلمهایش هست. حس میکنم تماشاگرانی که سبک سینمای مهرجویی را دوست دارند هم این دلیل را دارند. چون خودشان را در فیلم میبینند. مسائل فیلمهای مهرجویی جدا از جامعه و ذهنی نیست. علاوه بر این که خواص و اهل فن فیلمهایش را دوست دارند، عوام هم با کارهایش ارتباط برقرار میکنند. این ویژگی خاص سینمای مهرجویی است. برویم سراغ فیلم «کتاب قانون»، انگیزهتان از پذیرفتن نقش این «مادرشوهر سخت گیر» فیلم چه بود؟ از سالها قبل خودم با این جور پیرزنها، خیلی مسئله داشتم. زمانی که نوجوان بودم به علت مریضی تیمم میکردم. یک عده از همین زنان متعصب مرا مسخره میکردند و میگفتند نمازت قبول نیست. پس از پنجاه سال که از آن زمان میگذرد، هنوز تصویر دست انداختنهایشان را در ذهن دارم. وقتی این نقش به من واگذار شد، خوشحال شدم. گفتم حالا میتوانم حرف دلم را با این نقش به آنها بزنم. برخورد تندی که یک عده کوته فکر با من در گذشته داشتند، در نحوه ارائه نقشم تاثیر زیادی داشت. فکر میکنید کارهایی که این مادرشوهر میکرد از روی بدجنسی اش بود؟ نه، این زن بدجنس نیست. یک سری عقیدههایی دارد که روی آنها پافشاری میکند. فکر میکند دارد دستورات خدا را اجرا میکند. از آن دسته آدمهایی است که فکر میکند فقط کار خودش درست است و کار بقیه غلط. این جور آدمها اشتباهات خودشان را نمیبینند. وقتی سر غذاخوردن غیبت میکند، نمیفهمد دارد کار زشتی انجام میدهد. وقتی به او میگویند عروست دارد به تو توهین میکند، فکر میکند حق با آنها است. به همین سبب در راستای عقایدش با عروسش برخورد میکند. چقدر از خلاقیت خودتان برای درآوردن نقش استفاده کردید؟ اولش که فیلم نامه را خواندم، دیدم شخصیت زن خیلی جدی است. خودم یک مقدار پیازداغش را زیاد کردم. در نتیجه نقش مادرشوهر مقداری طنزآمیز شد. البته از محدوده فیلم نامه بیرون نرفتم. نقش این مادرشوهر پیر را باید اغراق آمیز بازی میکردم تا اعمالش به چشم بیاید. این زن آدم متعصبی است. بازیگر با شیوه بازی خود به کارگردانش ایده میدهد. من خصوصیات این زن را درشت نمایی کردم. مازیار میری هم مخالفتی نکرد. به نظر شما در نیمه دوم داستان، «ژولیت» میخواهد رفتار بد مادرشوهرش را تلافی کند؟نه. او نمیخواهد انتقام بگیرد. میخواهد بگوید مسلمانی درست یعنی این. در دنیای امروز، خیلی خوب است که آدمها صاحب عقیده باشند. اما کسی حق ندارد عقیده اش را به دیگری تحمیل کند. اطرافیان پیرزن چون نان خور او هستند، به حرفش گوش میکنند. تنها دختر جوان خانواده (نگار جواهریان) است که آگاهی و سواد بیشتری دارد و رفتار زنان سنتی داخل خانه را، نقد میکند. او پلی بین عروس و اعضای متعصب خانواده میزند. همبازی بودن با پرویز پرستویی چه ویژگیهایی داشت؟ پیش از این در فیلم «مارمولک»، با پرویز پرستویی همبازی بودم. بازیهای او را خیلی دوست دارم. فکر میکنم بعد از این همه تجربه، هنوز هم با نقش صادقانه برخورد میکند و برخوردش غیرمسئولانه نیست. انگار اولین بار است که دارد بازی میکند. برخوردتان با بازیگر لبنانی یعنی «دارین حمسه» چطور بود؟مشکلی نداشتم. پرویز پرستویی و مازیار میری با این بازیگر لبنانی، خیلی سر و کله میزدند. او خیلی کم زبان فارسی میفهمید. جملهها را به زبان فرانسوی برایش ترجمه میکردند. خودش ترجمه فارسی را گوش میکرد و همانها را میگفت. اگر به فرانسوی ترجمه نمیکردند، نمیفهمید دارد چه میگوید. به عنوان بازیگر فیلم «کتاب قانون» فکر میکنید علت توقیف دوساله این فیلم چه بود؟هنوز هم نمیدانم علت توقیفش چه بوده است. شنیده ام اعتراض کرده اند که چرا در این فیلم یک خارجی میخواهد به ایرانیها درس مذهب یاد بدهد. این برداشت اشتباه است. «ژولیت» یک تازه مسلمان است. ما دیده ایم دانشجویانی را که پزشکی میخوانند و در ترمهای اول وسواس زیادی دارند. مدام به بقیه میگویند این چیزها را نخورید که برای سلامتیتان ضرر دارد. بعد خودشان که پزشک میشوند همه چیز از یادشان میرود. خودشان همه چیز میخورند. برای این زن لبنانی که تازه مسلمان شده بود، همه چیز تازگی داشت. شاید خودش هم پس از چند سال تبدیل به همان اعضای خانواده بشود. چرا در بیشتر فیلمهای ایرانی، مادرشوهرها را این قدر خشن و منفی نشان میدهند؟من خودم هنوز مادرشوهر نشده ام. مسئله این فیلم دعوای مادرشوهر و عروس نیست. مسئله فراموش کردن «اصل مذهب» است. به ما گفته اند که اسلام دین آسانی است. خداوند برای همه چیز راه حل گذاشته است. مثلا اگر آب برای شما ضرر داشته باشد، میتوانید تیمم کنید. به نظر شما حرف اصلی «مازیار میری» در فیلم «کتاب قانون» چیست؟ همان پیامی است که دکتر شریعتی در یکی از کتابهایش به آن اشاره میکند. او میگوید تعصب غلط و نابه جای برخی متعصبین باعث دوری جوانان از دین شده است. فیلم «کتاب قانون» هم به مضرات «جزم اندیشی مذهبی» میپردازد. به نظر من خوش اخلاق ترین معلمها، باید معلمهای دینی و پرورشی باشند. آنها باید مظهر مذهب باشند. اما در مدارس همیشه این طور نیست. آن هم در برابر بچههایی که این روزها با ابزار مدرن سر و کار دارند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 437]