واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آشنايي با غني سازي اورانيم(2)اورانيم طبيعي شامل سه ايزوتوپ مي باشد. از آنجاييکه مقدار سومين ايزوتوپ آن به نام اورانيم- 234 بسيار ناچيز است. معمولاً آن را مخلوطي از دو ايزوتوپ نام مي برند. فقط 72/0 درصد از اورانيم طبيعي مي تواند تحت واکنش شکافت قرار گيرد. اين فرآيندي است که راکتورهاي هسته اي از آن توليد انرژي مي کند. اين ايزوتوپ، اورانيم- 235 مي باشد و بقيه آن ايزوتوپ اورا نيم- 238 به ميزان 28/99 است. فرآيند غني سازي به طور معمول، اورانيم- 235 موجود در اورانيم طبيعي را 5 تا 6 برابر افزايش مي دهد، (البته اين افزايش مي تواند تا بالاي 90 درصد براي مقاصد ديگري ادامه يابد).غني سازي طي فرآيندهاي فيزيکي، معمولاً مبتني بر تفاوت کوچکي است که در جرم اتم هاي اورانيم- 238 و اورانيم- 235 وجود دارد. امروزه فرآيند غني سازي تجاري ملزم است که از اورانيم به صورت گاز استفاده کند. لذا ترکيب هگزا فلوتور اورانيم براي اين منظور بسيار مناسب است. اين ماده در 56 درجه سانتي گراد تحت فشار معمولي به صورت گاز است، اما اين ماده به آساني تحت فشار در سيلندرهاي فولادي به صورت مايع يا جامد در مي آيد. براي دستيابي به اورانيم- 235 با غلظت يا غناي 5/4- 5/3 درصد مقدار زيادي از اورانيم - 238 بايد از اين مخلوط خارج شود (براي حصول به 5/3 درصد اورانيم- 235، حدود 80 درصد اورانيم- 238 بايد خارج شود)
اکثر راکتورهاي هسته اي قدرت از آب معمولي براي هر دو منظور کندکننده و خنک کننده استفاده مي کنند. حالت بحراني و کار موثر راکتورها زماني حاصل خواهد شد که کند کننده آب معمولي بوده و سوخت هم غني شده باشد.روش هاي مهم غني سازي عبارتند از:- ديفيوژن گازي- سانتريفيوژ- ليزري- شيميايي در قسمت قبل با دو روش اول و روش مغناطيسي آشنا شديم، اما در اين قسمت به دو روش ديگر که ليزري و شيميايي نام دارند مي پردازيم.جداسازي ايزوتوپي با ليزرفرآيندهاي جداسازي ليرزي مدتي نظر و علاقه بسياري را به خود جلب کرده بود. اين روش محاسن اقتصادي قابل اهميتي را نظير مصرف انرژي پايين تر، سرمايه گذاري کمتر و قدرت جداسازي بيشتر (عيار کمتري از اورانيم تهي شده باقيمانده) بخود اختصاص داده بود. متأسفانه هنوز هيچ يک از اين روش هاي ليرزي بطور تجاري مورد استفاده قرار نگرفته است. حتي فرآيند جداسازي ايزوتوپي ليزري آمريکا، عليرغم هزينه هاي چند ميليارد دلاري و تصور اجراي توسعه هاي پيشرفته در سال 1999 متوقف اعلام گرديد.در فرآيندهاي ليزري، از ويژگي هاي فرکانس هاي دقيق پرتو ليرزها بهره گيري مي شود. اين فرکانس ها معادل انرژي هاي تعريف شده هستند. تعامل بين پرتو ليزر و گاز يا بخار يک عنصر يا ماده سبب تحريک يا يونيزه شدن اتم هاي ايزوتوپ مورد نظر در آن مي شود. سپس اين امکان فراهم خواهد شد که مولکول هاي حاوي اين ايزوتوپ ها تحريک شده يا يونيزه شده با استفاده از يک فرآيند فيزيکي ديگر جدا شوند. براي مثال يک ليزر انتخاب شده با انرژي خاص ممکن است، مولکول UF8 گازي حاوي اورا نيم- 235 را به UF8 جامد با شکستن پيوند ششمين اتم فلوئور تبديل کند. اين وضعيت اجازه مي دهد که UF8 از مولکول هايUF8 تغيير نايافته حاوي اتم هاي اورانيم- 238 جدا شوند. لذا بدين ترتيب جدا سازي ايزوتوپي محقق مي گردد.
فرآيندهاي جدا سازي ليزري مي تواند در مورد گازها يا بخارهاي اتمي يا مولکولي مورد استفاده قرار گيرد. روش AVLIS يک فرآيند ليزري اتمي است. فرآيند ليزري مولکولي SLIEX که فقط UF8 را مورد استفاده قرار مي دهد، توسط استراليايي ها ابداع شده است، با همکاري و تحت ليسانس امريکا در حال پيشرفت و توسعه مي باشد. روش ليزر مولکولي نيز يک روش ديگر است. همانطور که ذکر شد تمامي اين روش ها، بر اساس رفتارهاي جذب نور عمل مي کنند که براي هر يک از ايزوتوپ ها اختصاصي است.غني سازي شيميايياصول غني سازي شيميايي مبتني بر اين واقعيت است که در برخي از فرآيندهاي تبادل شيميايي ( مثلUX+Y?UY+X)، ايزوتوپ هاي مختلف اورانيم کشش هاي متفاوتي به پيوند با ماده X يا Y را دارند. اين مکانيسم مي تواند براساس اختلاف هاي کمي که ترجيحاً در حالت هاي اکسيداسيون ايزوتوپ هاي مورد نظر در محيط يا فضاهاي واکنش وجود دارد. اتفاق افتد. براي اجرا يا کاربري آن در صنعت اين واکنش بايد سريع و فاکتور جدا سازي براي آن (واکنش) بايد قابل قبول و همچنين برگشت پذيري واکنش هم بايد بسادگي قابل امکان باشد. يک واحد پايلوت در ژاپن براساس تعادل بين UO2 U در فاز آلي و در حضور يک ماده تبادل يوني ساخته شده است. در اين محيط ترجيحاً اورانيم- 238 در ظرفيت 4 و اورانيم- 235 در ظرفيت 6 قرار مي گيرد. تبادل کننده ايزوتوپي ظاهراً هيچ از جحيتي بين ايزوتوپ ها نمي گذارد اما در عين حال ترجيح کمي مي دهد که ايزوتوپ هاي اورانيم شش ظرفيتي را جذب کند. بنابراين نتيجه کلي اين خواهد شد که افزايش نسبي در غلظت اورانيم- 235 اتفاق خواهد افتاد. از آنجايي که فاکتور غني سازي بسيار کوچک است (001/1 الي 0014/1) مراحل بسيار متعددي لازم است که پشت سر هم قرار گيرند. مجموع اين مراحل بسيار متعدد مي تواند در يک ستون که پيوسته در حال کار است با قابليت خود احيايي واکنش بين عوامل غيرفعال احياگر در مقياس پايلوت توسعه يابد.در فرانسه از تعادل بين U , U استفاده شده است. جدا سازي بين فاز آبي فاز هيدروکلريک اسيد حاوي اورانيم سه ظرفيتي-238 و فاز آلي ترکيبات ارگانوفسفرها حاوي اورانيم تترا کلرايد- 235 صورت مي پذيرد. فاکتورغني سازي در اينجا حدود 025/1 محاسبه شده است. اين فرآيند هم هزاران مرحله پشت سر هم را نياز دارد.ساير روش هاي غني سازي اورانيمروش آيروديناميک که در آن جدا سازي ايزوتوپي براساس توزيع نيروهاي سانتريفيوژي که در جريان عبور گاز اورانيم هگزافلورايد همراه با گاز سبک حامل اتفاق مي افت، مثل روش هليکان در آفريقاي جنوبي که نسبتاً روش هليکان در آفريقاي جنوبي که نسبتاً روش پيشرفته اي محسوب مي شود، و با روش جت در برزيل که تا مدتي پيش در مرحله تحقيق و توسعه بود. روش غني سازي پلاسمايي هم روش ديگري است که خيلي توسعه نيافته است. تهيه کننده: مژده اصولي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1752]