محبوبترینها
آیا میشود فیستول را عمل نکرد و به خودی خود خوب میشود؟
مزایای آستر مدول الیاف سرامیکی یا زد بلوک
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1855402532
مفاسد و فوائد مال
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مفاسد و فوائد مال
مال مانند مار است که در آن هم زهر است و هم پاد زهر (تریاق = دافع زهر). مفاسد آن زهر است و فوائد آن پادزهر. هر که آن دو را بشناسد مى تواند از شرّ مال در امان باشد و از خیر آن بهره مند شود. و در بیان این مطلب مى گوئیم : مفاسد مال یا دنیوى است یا دینى و اخروى .مفاسد دنیوى :آن رنج ها و زحمت هائى است که مالداران و ثروتمندان به آنها گرفتارند از ترس و بیم ، و غم و اندوه ، و پریشانى خاطر، و بدحالى ، و رنج در کسب اموال و نگهدارى آن ، و دفع کید بدخواهان و ستمکاران و غیر اینها. و امّا مفاسد دینى آن بر سه گونه است :اول - کشاندن مالدار به معصیت و گناه . زیرا مال از وسائل معاصى و گناهان و نوعى قدرت تحریک آنهاست . پس آدمى وقتى این توانائى را در خود یافت داعى و انگیزه معصیت به حرکت مى آید و به معاصى دست مى یازد و مرتکب انواع فسق و فجور مى شود.و امّا اگر از قدرت بر گناه مأیوس باشد داعى و انگیزه گناه به حرکت نمى آید. زیرا عجز و ناتوانى بین انسان و گناه حایل و مانع مى شود، و از اسباب عصمت از گناه ناتوانى بر آن است . و امّا با وجود قدرت ، اگر مرتکب گناه شود هلاک مى گردد و اگر صبر کند و مرتکب نشود در زحمت و ناراحتى شدید مى افتد. زیرا صبر با وجود قدرت بسیار سخت و دشوار است ، و فتنه و آزمایش در راحتى و فراخى از فتنه و آزمایش در سختى و تنگى بزرگتر است .دوم - کشاندن او به خوش گذرانى و لذت جوئى از نعمت هاى در امور مباح . زیرا غالب آنست که مالدار در لذات و نعمت هاى دنیا فرو مى رود و به آنها عادت مى کند، و خوش گذرانى نزد او مألوف و محبوب مى گردد، به طورى که نمى تواند از لذت ها و نعمت ها بگذرد و یکى به دیگرى مى کشاند. و چون به آنها الفت گرفت و عادت کرد چه بسا که نتواند از حلال به دست آورد پس به مال مشتبه دست مى یازد و در محرّمات فرو مى رود: از خیانت و ظلم و غصب و ریا و دروغ و نفاق و چرب زبانى و دیگر اخلاق هلاک کننده و کارهاى پست ، تا امر دنیا برایش ساز شود و خوش گذرانى و تنعّم میسّر گردد. و بسیار کم اتّفاق افتد که مالدار و ثروتمند به لذت جوئى و خوشگذرانى اُنس و الفت نگیرد، زیرا ثروتمند کجا مى تواند به نان جو و لباس درشت و ترک خوراکهاى لذیذ قناعت و خو کند، که این کار در خور افرادى نادر و انگشت شمار است که صاحب نفس قوى و قدسى باشند مانند سلیمان بن داود علیه السلام و امثال او. مال از آن جهت خوب است که صاحب آن صرف خود کند براى انجام عبادت مانند حج و جهاد و آنچه مایه قوّت یافت بر طاعت است ، مثل خوراک و پوشاک ومسکن . مالدار توانگر اگر هم از آفت اوّل یعنى دست زدن به محرّمات ، ایمن و سالم بماند از آفت دوم یعنى رذائل اخلاقى هرگز در امان نخواهد بود. و نیاز و احتیاج به مردم باعث دشمنى و کینه و حسد و کبر و ریا و دروغ و غیبت و تهمت و سخن چینى و دیگر گناهان دل و زبان مى گردد، و این همه از شومى مال و نیاز به نگاهداشت آن پدید مى آید.
سوم - و آن آفت و مفسده اى است که هیچ مالدارى از آن بر کنار نیست ، و آن این است که پرداختن به مال و حفظ آن انسان را از یاد خداى تعالى باز مى دارد، و هر چه آدمى را از یاد خدا غافل و به خود مشغول دارد همانا خسران و وبال است و از این رو عیسى علیه السلام فرمود: در مال سه آفت است ، یکى آنکه از غیر حلال به دست آید، پرسیدند: اگر از حلال به دست آید؟ فرمود: آفت دیگر دارد که در غیر حقّ آن مصرف شود، گفتند: اگر در حقّش صرف شود؟ فرمود: نگاهدارى و پرداختن به آن آدمى را از خدا باز مى دارد. و این دردى است بسیار صعب و مشکل ، زیرا اصل و ریشه عبادات و روح و حقیقت آن یاد خدا و تفکر در جلال و عظمت اوست ، و این حال دلى مى خواهد فارغ و خالى از چیزهاى دیگر، صاحب ده و املاک صبح و شام در فکر کشمکش با کشاورزان و کارگران و در اندیشه حسابرسى و بیم از خیانت در آن و نزاع با شریکان و درگیرى در آب و زمین و خصومت با مأموران مالیات و غیر اینهاست . و تاجر و بازرگان روز و شب در فکر خیانت شریکان و سود بیشتر آنان و کوتاهیشان در کار و تباهى مال است ، قسمتى از عمر را در بلاد غربت و با اندوه از دورى اهل و عیال و با دغدغه خاطر از کسادى بازار کالائى که همراه اوست مى گذراند. و همچنین است حال گله داران و رمه داران و دیگر مالداران . و از همه اینها دل مشغولتر آن کس است که پول نقد و زر و سیم و جواهر اندوخته دارد، که صاحب آن پیوسته در اندیشه چگونگى حفظ آن و متردّد در نحوه به کار انداختن آن است و در بیم و هراس از اینکه آن را چه پیش آید و در فکر دفع طمع دیگران از آن .خلاصه آنکه افکار و خیالات اهل دنیا را نهایت و پایانى نیست . امّا کسى که تنها به فکر تحصیل روزى به قدر کفاف است و افزون بر آن نمى طلبد از همه این آفات و خیالات پریشان سالم و ایمن است . فوائد مال 1-فواید دنیوی 2- فواید اخرویامّا فوائد دنیوى مال متعلّق به بهره هاى عاجل است مانند خلاصى از ذلّت سؤ ال و پستى فقر و رسیدن به عزّت و آبرو میان مردم ، و بسیارى دوستان و یاران .و امّا فوائد دینى آن بر سه نوع است :اول - آنکه صرف خود کند براى انجام عبادت مانند حج و جهاد و آنچه مایه قوّت یافت بر طاعت است ، مثل خوراک و پوشاک و مسکن .مفسده اى است که هیچ مالدارى از آن بر کنار نیست ، این است که پرداختن به مال و حفظ آن انسان را از یاد خداى تعالى باز مى دارد، و هر چه آدمى را از یاد خدا غافل و به خود مشغول دارد همانا خسران و وبال است.دوم - اینکه به مصرف اشخاص معیّن مى رساند مانند صدقه و احسان و جوانمردى و حفظ آبرو و پرداخت مزد کارگر و خدمتگزار و امثال این ها. امّا انواع صدقه پاداش بى اندازه دارد و ما به فضیلت آن در جاى خود اشاره خواهیم کرد. و امّا
احسان و جوانمردى ، یعنى صرف مال در مهمانى یا هدیه یا کمک به مردم و مانند اینها که بدان وسیله دوستان و یاران به دست مى آید و صفت جود و سخاوت حاصل مى شود. زیرا کسى به صفت جود متّصف نمى شود مگر اینکه راه نیکى و مردانگى و مروّت را برگزیند، و در این شکى نیست که پاداشى بزرگ دارد، و اخبار بسیار درباره هدیه و مهمانى و اطعام رسیده است و فقر و بینوائى در مورد این مصارف شرط نیست . و امّا حفظ آبرو یعنى بذل مال براى دفع سرزنش و عیب گوئى ابلهان و بى خردان و بستن زبان هرزه گویان و غیبت کنندگان و جلوگیرى از شرّ ظالمان و امثال اینها نیز از فوائد دینى مال است .رسول خدا صلى اللّه علیه و آله و سلم فرمود: ما وقى المرء به عرضه فهو له صدقة ؛ آنچه آدمى براى حفظ آبرو خرج کند در حکم صدقه است. و امّا مزد کارگر و خدمتگزار، شکى نیست که در کمک به انجام امور دینى مؤ ثرّ است ، زیرا کارهائى که انسان در زندگى به آنها نیاز دارد بسیار است و اگر همه را خود به عهده گیرد وقت او ضایع مى شود و از ذکر و فکر که برترین مقامات سالکان راه آخرت است باز مى ماند، و کسى که مال ندارد باید همه کارها را خود انجام دهد، حتّى کتابى را که به آن نیاز دارد باید رو نویسى کند، و با فرض انجام این کارها توسط دیگران ضایع کردن وقت در آن موجب زیان و ندامت است .سوم - آنکه آن را به مصرف نامعیّنى که خیر عام در آن است مى رساند، یعنى خیرات جاریه از قبیل ساختن مسجد و مدرسه و پل و کاروانسرا و راهسازى و جارى کردن قناعت و نوشتن قرآن و انتشار کتب علمى و غیر اینها از چیزهائى که وقف مى کند و براى همیشه باقى مى ماند و پیوسته باعث دعاى بندگان شایسته خدا مى شود. رهائى از مفاسد مالهر که بخواهد از مفاسد مال رهایى یابد باید امورى چند را رعایت کند:اول - آنکه مقصود و غرض از مال و سبب آفرینش آن و علّت احتیاج به آن را بداند، تا در طلب بیش از اندازه حاجت بر نیاید.دوم - آنکه راه و جهت در آمد و عایدى خود را مراعات نماید و از حرام و مشتبه پرهیز کند، و از کسب هائى که مکروهند و با مردانگى و آزادگى ناسازگارند، مانند هدایائى که در آنها شائبه رشوه مى رود، و سؤ ال و درخواستى که در آن شکست و ذلّت است ، اجتناب نماید.سوم - آنکه راه خرج و مصرف مال را مراعات کند و در آن میانه روى داشته باشد، نه اسراف کند و نه بخل ورزد. خداى تعالى مى فرماید:«وَالَّذِینَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَلَمْ یَقْتُرُوا وَكَانَ بَیْنَ ذَلِكَ قَوَامًا »1؛ و آنان که چون خرج کنند اسراف نکنند و بخل نورزند و میان این دو معتدل باشند.پیغمبر اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم فرمود: ما عال من اقتصد ؛ هر که میانه روى کند محتاج نشود.چهارم - آنکه آنچه را از حلال کسب مى کند به مصرف حقّش خرج کند و در غیر حقّش صرف نکند، که گناه به دست آوردن از غیر حلال و خرج کردن در غیر حق یکسان است .آنچه آدمى براى حفظ آبرو خرج کند در حکم صدقه است. پنجم - آنکه نیّت خود را در گرفتن و ترک نمودن و انفاق و امساک خالص کند، پس آنچه را به دست مى آورد براى استعانت در جهت هدف آفرینش خود بگیرد، و آنچه را ترک مى کند براى زهد و بى میلى به آن و کوچک شمردن مال و اجتناب از وزر و گرانبارى باشد، که اگر چنین کند وجود مال به او زیانى نمى رساند.نکوهش و ستایش مال چگونه با هم سازگارند.
باید دانست که همچنانکه آیات و اخبار در مذمّت مال رسیده در ستایش آن نیز آیات و اخبارى وارد شده ، و خداوند در مواضعى آن را خیر نامیده است ، مانند:«... إِن تَرَكَ خَیْرًا الْوَصِیَّةُ...»2 ؛ اگر خیر (مالى ) به جاى مى گذارد وصیّت کند.... .و در مقام بر شمردن نعمتها و نیکى هاى خود مى فرماید:«وَیُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَیَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَیَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارًا »3؛ و شما را به اموال و فرزندان یارى مى کند و برایتان بهشت ها و جویبارها پدید مى آورد . و رسول خدا صلى اللّه علیه و آله و سلم فرمود: نعم المال الصالح للرّجل الصالح ؛ چه نیک است مال شایسته براى مرد شایسته. و همه اخبارى که در ثواب و پاداش صدقه و مهمانى و سخاوت و حج و دیگر چیزهایى که وصول به آنها جز به مال ممکن نیست در واقع ستایش مال است .و نحوه جمع و سازش میان آیات و اخبار مدح کننده و ذم کننده مال این است که: مال گاهى وسیله رسیدن به مقصود صحیح یعنى سعادت اخروى است، زیرا وسائل وصول به آن در دنیا سه چیز است : فضائل نفسانى ، و فضائل بدنى ، و فضائل خارجى که وابسته به مال است . و گاهى وسیله رسیدن به مقاصد فاسد است ، که مانع انسان از علم و عمل است . بنابراین مال نسبت به این دو هدف ستوده و نکوهیده است . و آیات و اخبارى که دلالت بر ذمّ آن مى کند بر این صورت که وسیله براى مقاصد فاسد است حمل مى شود، و آنچه دلالت بر مدح آن مى کند بر این صورت که وسیله براى مقاصد صحیح است حمل مى شود. و چون طبع آدمى به پیروى از شهوات ، که راهزن او در سیر به سوى خداست ، مسایل است و مال و ثروت هموار کننده راه شهوات و آلت و وسیله آنهاست ، زائد بر قدر کفایت آن خطرى بزرگ در بردارد، و بدین جهت انبیأ و اولیأ از شرّ آن به خدا پناه مى بردند، تا آنجا که پیامبر ما صلى اللّه علیه و آله و سلم فرمود: اللّهمّ اجعل قوت آل محمّد کفافا ؛ خدایا روزى آل محمّد را به قدر کفاف ده. و گفت : اللّهمّ أحینى مسکینا و أمتنى مسکینا ؛ پروردگارا مرا در زندگى مسکین دار و مسکین بمیران. فرآوری: محمدی_گروه دین و اندیشه تبیان منبع : علم اخلاق اسلامى 2 (ترجمه کتاب جامع السعادات) مترجم : دکتر سید جلال الدین مجتبوى1- سوره فرقان آیه 67. 2- سوره بقره آیه 180. 3- سوره نوح آیه 12.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 209]
-
گوناگون
پربازدیدترینها