تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833368660
انواع اسراف از دیدگاه قرآن
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: انواع اسراف از دیدگاه قرآن
از جمله مفاهیمی كه در قرآن مورد تاكید بسیار قرار گرفته موضوع اسراف است. در نگرش قرآنی، میتوان به ناهنجاری بودن آن بی هیچ تردید و گمانی حكم كرد. اما از آن جایی كه ابعاد آن، چنان كه باید و شاید روشن و تبیین نشده و همه جوانب آن با رویكرد تحلیلی مورد بررسی قرار نگرفته، در این نوشتار تلاش شده است تا به این موضوع در ابعاد مختلف آن پرداخته شود كه البته به جهت مهم بودن مسایل اجتماعی و شناسایی اصول و موارد هنجاری از ضدهنجاری به جنبه اجتماعی آن بیشتر پرداخته شده است. مفهوم اسرافكاربرد عرفی این واژه در معنای اقتصادی آن موجب شده است كه به ابعاد و جوانب دیگر مسئله اسراف، كمتر پرداخته شده و یا به طور كلی نادیده گرفته شود. در حالی كه در نگاه قرآنی و نیز كاربردهای واژه نشان می‌دهد كه دامنه مفهومی آن نه تنها ابعاد اقتصادی و هنجاری و اخلاقی، بلكه حوزه اعتقادات را نیز شامل می‌شود. بنابراین در حوزه‌های كلامی و اعتقادی و جامعه شناسی و روان شناسی و اصول اخلاقی و تربیتی و اقتصادی میتوان از اسراف سخن گفت و به بررسی موارد و نیز علل و عوامل آن پرداخت.واژه اسراف كه بیش از 23 بار در آیات متعدد قرآن در اشكال مختلف به كار گرفته، به معنای هرگونه كوتاهی و زیاده‌روی و تجاوز از حد اعتدال و گرایش به سوی افراط و حتی تفریط است.1 از این رو تنها به معنای افراط و تفریط نیست و اختصاصی به كوتاهی و یا زیاده‌روی ندارد. هر چند بیشتر در معنای زیاده‌روی و افراط به كار می‌رود ولی این موجب نمی‌شود كه از اطلاق آن دست برداریم و تنها به معنی خروج از اعتدال به سمت و سوی زیاده‌روی بگیریم در حالی كه این واژه در بردارنده هرگونه خروجی به سوی كم یا زیاده است. كمینه و یا بیشینه در هر امری را میتوان اسراف دانست.اسراف در حوزه اخلاق فردی و اجتماعی به این معناست كه شخص صفاتی را در خود پدید آورد كه وی را از حالت اعتدال و میانه‌روی بیرون برد. برخی از صفات مانند تكبر و بخل و مانند آن را میتوان از مصادیق بارز اسراف در حوزه اخلاق معرفی كرد.در كاربردهای قرآن، اسراف اختصاص به امری خاص مانند امور اقتصادی ندارد بلكه چنان كه گفته شد این واژه در آیات قرآنی به معنای هرگونه خروج از اعتدال و میانه‌روی در مسائل بینشی، منشی و كنشی به كار رفته است.از این جهت گاه با مسئله قوام(حد وسط و اعتدال) هم، معنا می‌گردد و خروج و تجاوز از حد وسط و میانه، اسراف نامیده می‌شود.(فرقان، آیه 67) و گاه با مسئله فساد ارتباط مستقیمی پیدا می‌كند(شعراء، آیه 151 و 152)؛ زیرا هرگونه امری كه بر هم زننده تعادل در امور باشد به معنای اسراف خواهد بود و فساد نیز یكی از این حالات خروج و بر هم زننده است.به نظر می‌رسد كه در كاربردهای قرآنی، واژه اسراف ارتباط تنگاتنگ با مفاهیمی چون كفر و ظلم و فسق و مانند آن دارد. ارتباط اسراف و تبذیر
چنان كه تبذیر با اسراف از این جهت نوعی ارتباط مفهومی پیدا می‌كند؛ زیرا تبذیر به معنای ریخت و پاش دانه و بذر در شرایط نامناسب و به روشی نادرست است كه این خود نوعی خروج از میانه و اعتدال و عدالت است.2 به هر حال در كاربردهای قرآنی اسراف مفهومی فراگیر است كه دربردارنده هرگونه خروج از اعتدال است. در این راستا انحراف و خروج از حق و عدالت در امور اعتقادی و اخلاقی و اجتماعی و اقتصادی و مانند آن می‌تواند به عنوان امری اسرافی مورد سرزنش قرار گیرد و از آن بازداشته شود. به نظر می‌رسد كه تفاوتی در این معنا نیست كه تجاوز و خروج از اعتدال در كارهای مباح باشد یا كارهای غیر مباح؛ به این معنا كه حتی اگر كسی در امور مباح مانند خوردن و آشامیدن از حد و اندازه بگذرد به عنوان مسرف شناخته می‌شود و می‌بایست از انجام آن خودداری ورزد و خود را به میانه و اعتدال نزدیك سازد. انواع اسرافچنان كه بیان شد از كاربرد واژه اسراف در آیات قرآن میتوان به این نتیجه رسید كه این واژه در حوزه مسایل مختلفی به كار رفته و هدف از آن در همه موارد بیان خروج از اعتدال و حد میانه در مسایل و امور بوده است. در این جا به برخی از موارد اشاره شده در آیات قرآن درباره اسراف می‌پردازیم. اسراف اعتقادیشرك به خدا و بت پرستی و یا كفر به خدا و عدم اعتقاد و باور به توحید به عنوان مصادیقی از اسراف مورد اشاره و سرزنش قرار گرفته است.(طه، آیه 124 و 127) از نظر قرآن، این گونه نگرش به هستی و جهان‌‌بینی، امری نادرست و به دور از اعتدال و حقانیت است. پیامد چنین نگاهی در دنیا و آخرت گرفتاریهای متعدد و نابینایی و عدم درك درست مسایل دیگر است. كسی كه ناتوان از درك هستی و نقش خداوندگاری است، در مسایل روزانه خویش نیز نمی‌تواند تحلیل درستی از مسایل داشته باشد و در نتیجه آن رفتار و كنش‌ها و واكنش‌هایش وی را از رسیدن به مقصد دور می‌سازد و همواره با دست خویش خود را گرفتار اموری می‌كند. كه جز بدبختی حاصلی نخواهد داشت. در نگاه قرآنی و نیز كاربردهای واژه نشان می‌دهد كه دامنه مفهومی آن نه تنها ابعاد اقتصادی و هنجاری و اخلاقی، بلكه حوزه اعتقادات را نیز شامل می‌شود. بنابراین در حوزه‌های كلامی و اعتقادی و جامعه شناسی و روان شناسی و اصول اخلاقی و تربیتی و اقتصادی میتوان از اسراف سخن گفت و به بررسی موارد و نیز علل و عوامل آن پرداخت.به عنوان نمونه كسی كه خدا و نقش او را در مدیریت و اداره دنیا و به درستی درنیابد با پدید آمدن كوچكترین مشكلی، به اندوه دچار می‌شود و یا هرگاه مالی را از دست دهد اندوهگین می‌شود. این گونه است كه عدم درك و تحلیل درست از هستی و بینش نادرست نسبت به خدا و جایگاه او موجب می‌شود كه در امور دنیوی و گرفتاریهای آن خود را ببازد و بر مشكلات خویش بیافزاید. افزون بر آن كه در آخرت نیز می‌بایست پاسخگوی رفتار و اعمال و عقیده خویش باشد و به عذاب‌های دردناك گرفتار شود. اسراف اخلاقی
اسراف اخلاقی به معنای گرایش به مادیات و قطع علاقه از خداوند است. آیات قرآن بسیاری از صفات انسانی را كه موجب می‌شود او به گناه دست زند، به عنوان امری اسرافی مورد بررسی و تحلیل قرار داده و از آن بازداشته است.اسراف در حوزه اخلاق فردی و اجتماعی به این معناست كه شخص صفاتی را در خود پدید آورد كه وی را از حالت اعتدال و میانه‌روی بیرون برد. برخی از صفات مانند تكبر و بخل و مانند آن را میتوان از مصادیق بارز اسراف در حوزه اخلاق معرفی كرد.در حوزه عمل اجتماعی نیز وقتی سخن از اسراف به میان می‌آید مراد از آن رفتارهای ناشایستی است كه از فرد سر می‌زند. به عنوان نمونه استكبارورزی كه در نابهنجاری‌های زشت اجتماعی و بازتاب صفت زشت اخلاقی تكبر است از جمله نمونه‌های خروج از اعتدال و تجاوز از حد و حدود است. انحراف جنسی(اعراف، آیه 80 و 81 و ذاریات آیه 32 و 34) و انجام اعمال زشت خودكامگی، استكبار، استثمار و خونریزی و ستم و هرگونه فساد و تباهی اجتماعی از مصادیق بارز اسراف به شمار می‌رود.3 تاكید بر میانه‌روی در همه امور از آن جایی كه آثار اجتماعی اسراف در حوزه هنجاری بسیار زیاد و تاثیرگذار است، خداوند از مومنان می‌خواهد كه همواره اعتدال و میانه‌روی در امور را سرلوحه خویش قرار دهند و با اسراف خویش موجبات تباهی و فساد در جامعه و زمین را فراهم نیاورند.(شعراء، آیه 152)بی گمان اسراف در همه حوزه‌ها آثار زیانباری به جای خواهد گذاشت كه از جمله آنها میتوان به دوری از محبت خدا(اعراف آیه، 31 و انعام، آیه141) و نیز سستی و ضعف در رسیدن به موفقیت در حوزه‌های مختلف زندگی اشاره كرد.(آل عمران، آیه 147) چنان كه اسراف در حوزه اقتصادی موجب اتلاف منابع ثروت می‌شود و رفاه فردی و عمومی جامعه را با خطر مواجه می‌سازد. به هر حال قرآن، اسراف را به عنوان یك رویكرد ضد هنجاری شناسایی و مورد تحلیل قرار می‌دهد و با اشاره به ابعاد مختلف و مصادیق و موارد گوناگون و آثار زیانبار آن در دنیا و آخرت، از مومنان می‌خواهد كه خود را از آن رهایی بخشند و با دوری از شهوت پرستی(اعراف، آیه 81) و پرهیز از روحیه ناسپاسی و كفران نعمت(اسراء، آیه 26) تكبر و خودكامگی و استعمار و سیطره جویی(یونس، آیه 31 و دخان، آیه 44 و نمل، آیه 34) و عُجب و خودبینی (یونس آیه 12) خود را از آن برهاند. هدهدی – گروه دین و اندیشه تبیانپی‌نوشت‌ها:1- لسان العرب؛ ابن منظور؛ ج6 ص 243/ مجمع البیان؛ طبرسی؛ ج5 ص192/ والتحقیق؛ ج5 ص110. 2- التحقیق، ج1، ص 238 .3- تفسیر نمونه، آیت الله مكارم شیرازی و مفسران؛ ج 15، ص 307 .
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 420]
-
گوناگون
پربازدیدترینها