واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: شناسنامه واقعی خریداریم!
ما در دنیا در شرایط اقلیمى و اجتماعى خاص زندگى مىكنیم و ناچاریم شناسنامهاى به همراه داشته باشیم. مشخصات قبیله، نژاد، قوم و... شناسنامهاى طبیعى است كه در هر نقطهاى حتى در جایى كه اداره آمار نباشد، چنین شناسنامه طبیعى وجود دارد. خداى سبحان در سوره «حجرات» مىفرماید: ما این شناسنامه طبیعى را همراه با آفرینش انسانها خلق كردهایم تا یكدیگر را شناسایى كنید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَ أُنثَى وَ جَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَ قَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا »1ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیرهها و قبیلهها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامیترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است!شناسنامه، خواه آمارى باشد یا طبیعى، كه از اقلیم و نژاد و قوم و خویش نشئت گرفته، بیرون از قلمرو جان ماست. اما اخلاق، شناسنامه حقیقى ماست كه هم در دنیا و هم در قبر، برزخ و قیامت كبرا ما را همراهى مىكند. ما اگر به شناسنامه آمارى اكتفا كنیم، یك «شهروند» و اگر به شناسنامه نژادى و قبیلهاى بسنده كنیم، یك «بیابان نشین» یا «بیابانگرد» مىشویم ولى اگر به شناسنامه اخلاقى روى آوریم «انسان» مىشویم. انسان هر چه بیشتر متخلق به اخلاق حسنه گردد قیمتی تر و به نصاب انسانیت نزدیکتر می شود، به همین جهت، امیرالمؤمنین (علیه السلام) مىفرماید: «اكرم الحسب حسن الخلق»2یعنى، حسب انسان را اخلاق او تعیین مىكند و گرامیترین نژاد، نسب، حسب و شناسنامه، حسن خلق انسان است كه همواره او را همراهى مىكند. این شناسنامه، مانند شناسنامههاى آمارى نیست كه گاهى به همراه انسان هست و گاهى نیست و گاه مهر بطلان مىخورد. و نیز مانند شناسنامههاى اقلیمى نیست كه با كوچ كردن از سرزمینى به سرزمین دیگر، دگرگون شود؛ بلكه همیشه به همراه انسان هست؛ چنانكه امیرالمؤمنین(علیه السلام) مىفرماید: «لا قرین كحسن الخلق»3هیچ قرین و همدمى به اندازه حسن خلق، انسان را همراهى نمىكند و به حال او سودمند نیست. چون حسن خلق در درون جان انسان است و هرگز او را تنها نمىگذارد. اخلاق، شناسنامه حقیقى ماست كه هم در دنیا و هم در قبر، برزخ و قیامت كبرا ما را همراهى مىكند. ما اگر به شناسنامه آمارى اكتفا كنیم، یك «شهروند» و اگر به شناسنامه نژادى و قبیلهاى بسنده كنیم، یك «بیابان نشین» یا «بیابانگرد» مىشویم ولى اگر به شناسنامه اخلاقى روى آوریم «انسان» مىشویم. انسان هر چه بیشتر متخلق به اخلاق حسنه گردد قیمتی تر و به نصاب انسانیت نزدیکتر می شود.معناى حسن خلق حسن خلق به معناى گشادهرویى و خندهرو بودن و ... نیست، گرچه آنها نیز به موقع خود سودمند است. حسن خلق، گاهى دندان بر جگر گذاشتن و مشكل را تحمل كردن است. اگر باطلى به انسان پیشنهاد شود، باید دندان بر جگر نهاده حق را رها نكند و باطل را ترك كند؛ در سخنان على (علیه السلام) آمده است: «نعم الخلق التصبر فی الحق»4: بهترین خلق، صابر و بردبار بودن بر پایگاه حق است. گاهى براى انسان حادثهاى جزئى پیش مىآید و او با صبر، مشكل را حل مىكند. در این جا اگر چه اصل كار حق، و تحمل در برابر باطل، سخت است اما این سختى، قابل تحمل است؛ مثلا اگر انسان بار كمى را به همراه ببرد، كار سختى نیست؛ ولى اگر انسان عادى بخواهد بار سنگینى ببرد سخت است و چون سنگین است، توانفرساست و تحمل مىخواهد به این تحمل «تصبر» مىگویند؛ یعنى انسان باید خیلى صابر باشد تا این بار را به مقصد برساند. این كه گاهى انسان، زود عصبانى مىشود و از حق مىگذرد و به مرز باطل روى مىآورد براى آن است كه تصبر ندارد و نمىتواند این بار را ببرد، و به اصطلاح «بردبار» نیست.5 گرو ه دین و اندیشه تبیان- شکوری1. سوره حجرات، آیه 13. 2. شرح غرر الحكم، ج 2، ص 271. 3. شرح غررالحكم، ج 6، ص 364. 4. نهج البلاغه، نامه 31.5. مبادى اخلاق در قرآن كریم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 261]