واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: ما و موسی
قسمت اول را اینجا ببینیددر اين ميان كساني ميتوانند كارآمد و موفق باشند كه به امكانات و ابزار لازمي مسلح باشند؛ از جمله مهمترين اين ابزار از ديدگاه قرآن در دعاي حضرت موسي(ع) عبارتند از:1- شرح صدر«قال رب اشرح لى صدرى؛ عرض كرد پروردگارا سينه مرا گشاده دار.»با توجه به مقدمه ارائه شده مشخص ميشود كه مسؤوليت تبلیغ و گسترش ارزشها سنگين، مهم، پيچيده است؛ لذا اولين چيزي كه مورد درخواست حضرت موسي(ع) قرار ميگيرد شرح صدر است. شرح صدر به معناي گشادگي سينه كنايه از اين است كه انسان در برابر سختي ها و مشكلات از حوصله و تحمّل بالا برخوردار باشد كه با آن بتواند بر عجله و شتاب زدگي خود مسلط گردد و در برخورد با مسائل و مشكلات پيش رو عاقلانه و متدبرانه عمل كند. اگر مبلغ دینی در مقابل يك پديده اجتماعي و سياسي با عجله و شتاب وارد عمل شود از دور انديشي و عاقبتنگري لازم بر خوردار نخواهد بود چون هيجانات و احساسات روحي و دغدغهها و حساسيت هاي دروني غليان ميكند و جلوي فكر و انديشه او را مسدود ميكند.يك عمل و رفتار اجتماعي در ابتدا بر سه عنصر مهم استوار است كه عبارتند از: 1- تصميم گيري: به معناي گزينش يك راه از ميان دو يا چند راه با توجه به هدف و آينده نگري، توانايي؛ 2- برنامه ريزي: يعني پيش بيني اقدماتي كه به منظور تحقق اهداف بايد در آينده صورت گيرد؛ 3- سازماندهي و هماهنگي عناصر دخيل: يعني گروه بندي و وحدت بخشيدن به عناصر دخيل در عملكردها در مسير رسيدن به هدف؛ در تمام اين مراحل سعه صدر شرط اصلي و عجله و شتاب و اضطراب مانع است. لذا چون در عمل اجتماعي و مواجهه با عموم مردم تفكر بلند و دور انديشي شرط اصلي و مهمي است و عمل براساس انديشه شكل ميگيرد: «قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ»[1] يعني: هر رفتار و عمل هر كس بر اساس شخصيت او شكل ميگيرد.» لذا بايد شرايط را براي استفاده از عقل مهيا نمود، كه يكي از شرايط مهم داشتن روح بزرگ و سعه صدر و تحمل مشكلات است. امام على (ع) ميفرمايد: «آلة الرياسة سعة الصدر؛[2] وسيله رهبرى و مديريت سينه گشاده اسـت» در مسير رسالت انبيا مشكلات فراواني براي آنان پيش ميآمد، انواع تهمتها، آزار و اذيتها، تهديد و ارعابها، اخراج از سرزمين خويش و تا جايي كه جان آنها را نيز تهديد ميكرد،[3] اما خداوند انبياي خود را به سعه صدر، استقامت و آرامش دعوت ميكرد.[4] قرآن كريم به پيامبر اعظم (ص) ميفرمايد: «يا ايها الرسول لا يحزنك »[5] و در آيه ديگر ميفرمايد: صبر پيشه كن چنانكه پيامبران اولوالعزم پيش از تو چنين كردند.[6]پس قرآن كريم ثبات قدم و استواري در راه را براي رسيدن به پيروزي در صبر و سعه صدر معرفي ميكند: «ربنا افرغ علينا صبراً و ثبت اقدامنا و نصرنا علي القوم الكافرين؛[7] پروردگارا صبرى به ما ده و قدمهايمان را استوار ساز و بر گروه كافران پيروزمان كن.» لذا حضرت موسي (ع) در برابر اين مشكلات و سختي از خداوند سعه صدر طلب مينمايد. 2- آماده كردن شرايط «و يسر لى أمرى؛ كار مرا بر من آسان گردان.»حضرت موسي(ع)در فقره قبل به موضوع دروني انسان پرداخت. و در اين فقره از دعاي خود به مقوله كار و فعل خويش نظر دارد و براي آساني و گشايش در كارها از خداوند استمداد ميجويد. حال سؤال اين است كه چه اموري باعث آساني كار ميشود: از جمله امور مهميكه شرايط را براي گشايش در كارها فراهم ميكند ميتوان به علاقه و انگيزه، كسب مقدمات لازم، برنامه ريزي و آينده نگري و توانايي لازم و قدرت بر انجام كار نام برد. از ميان امور ذكر شده مسئله توانايي و قدرت بسيار مهم و با اهميت است. قدرت ابزاري براي تحقق اهداف و تأمين غايات انسان است و بواسطه آن هر شخصي ميتواند به موفقيت و كارآمدي برسد. بنابراين براي يك مبلغ دینی كه بخواهد در سطح جامعه مؤثر واقع شود و به وظيفه خويش عمل كند قدرت و توانايي، بسيار مهم و اساسي است.قرآن كريم به مسئله توانايي و قدرت بر انجام كار توجه ويژهاي نموده است. با دقت در محتواي آيات قرآن، اين نكته نمايان ميشود كه در تمام عناصري كه براي زندگي اجتماعي و دینی بشر لازم است، عنصر قدرت و توانايي شرط است؛[8] و براي اجراي مقاصد دين به قدرت سياسي نياز است قدرت سياسي مشروعي كه از جانب فرمانروا و حاكم حقيقي يعني خداوند متعال گرفته شده باشد. بر اين اساس حضرت شعيب(ع) شرط اصلاح طلبي و رسالت خويش را استطاعت و توانايي ذكر ميكند؛ قرآن كريم در اين باره ميفرمايد: «إِنْ أُرِيدُ إِلاَّ الإِصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلاَّ بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ؛[9] من جز اصلاح تا آنجا كه توانايى دارم نمى خواهم، و توفيق من جز به خدا نيست، بر او توكل كردم و به سوى او بازگشت.» از اين بيان حضرت شعيب(ع) مشخص ميشود كه كارآمدي و موفقيت در رسالت به مسئله توانايي و قدرت وابسته است.بنابراين خواسته حضرت موسي (ع) در اين قسمت، چيزي است كه باعث آساني و گشايش در كارها ميشود و مهمترين عامل قدرت و توانايي است لذا معناي آيه چنين ميشود خداوند قدرت بر انجام كارم (رسالت) را عنايت كن. ينابراين از امكانات و ابزار لازم براي كارآمدي یک مبلغ موفق دینی مسئله توانايي و قدرت بر انجام كار است و كه بواسطه توانايي و قدرت متناسب با آن كار صلاحيت لازم را براي عهدهداري آن مسؤوليت را ميتوان كسب كرد. نوشته سید مهدی موسویمنابع:1. اسراء، آيه: 84.2. تفسير نمونه، ج13، ص188.3. براي نمونه، ر.ك:اعراف، آيات 60، 61، 66، 67، 81، 82؛ حج، آيه: 6؛ يوسف، آيه: 77، مائده، آيه: 41؛ يونس، آيه: 65.4. براي نمونه: احقاف، آيه: 35؛ شوري، آيه: 15.5. انعام، آيه: 125؛ مائده، آيه: 41.6. احقاف، آيه: 35.7. بقره، آيه: 250.8. «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ »؛ بقره، آيه 285؛ «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً» طلاق، آيه: 7.9. هود، آيه: 88.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 399]