تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1848136982
بانوان بوشهري و سنت نبوي وقف
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
بانوان بوشهري و سنت نبوي وقف نويسنده: حميد اسدپور نگاهي به دو وقف نامه از بانوان بوشهري وقف در استان بوشهر فريدون فرخ فرشته نبود ز مشک و زعنبر سرشته نبود به داد و دهش يافت آن نيکويي تو داد و دهش کن، فريدون تويي «شاهنامهي فردوسي» در بررسي تاريخ وقف در استان بوشهر دو نکته قابل توجه است، نخست اينکه به طور کلي وقف در اين منطقه از قدمت و پيشينهي ديرينه برخوردار نيست و ديگر اينکه بايد بين وضعيت و تاريخچهي وقف و موقوفات در شهر بوشهر و ساير نقاط استان تفاوت و تمايز قائل شد. هر چند پديدهي وقف در شهر بوشهر از قدمت زيادي برخوردار نيست، اما گستردهترين و بيشترين موقوفات در آن واقع شده است. ظهور و گسترش وقف در بندر بوشهر علاوه بر انگيزههاي مذهبي واقفان، دلايل فرهنگي، سياسي و اجتماعي ديگري نيز داشته است که در جاي خود بدان پرداخته خواهد شد، و در اين مجال فرصت بحث دربارهي آن وجود ندارد. هر چند اکنون اسناد و مدارک روشن و صريحي از وجود موقوفات قديمي و کهن در ساير نقاط استان وجود ندارد اما ميتوان اذعان کرد که به ظن قوي اين منطقه در دوران صفويه شاهد رونق و رشد وقف و موقوفات بوده است، زيرا يکي از مشخصههاي دوران صفوي رشد و گسترش وقف و موقوفات است. با اين حال سنت وقف در اين خطه نيز همچون ساير نقاط ايران مورد توجه مؤمنين و علاقهمندان بوده است و مردان و زنان نيک انديش و نيکوکار در جهت سنت نبوي گام برداشته و تلاش کردهاند که از طريق وقف، همنوعان خود را ياري کنند. بررسي سير تحولات نهاد وقف در منطقه از جمله اولويتهاي فرهنگي و پژوهشي استان به شمار ميرود که ميتواند به تبيين و شناخت هر چه بهتر و بيشتر تاريخ و فرهنگ و جايگاه منطقه کمک کند. آنچه در اين نوشتار به آن ميپردازيم تنها بيان نکتهاي از مسائل و موارد مرتبط با موضوع وقف و تحولات آن در منطقه است که خود بخشي از فرهنگ و ميراث تاريخي بوشهر به شمار ميآيد. وقف نامههاي بانوان بوشهري از بين وقف نامههاي موقوفات استان بوشهر در اينجا به ذکر و معرفي دو وقف نامه ميپردازيم که از برخي جهات قابل توجه و تأملاند: نخست اينکه اين وقف نامهها متعلق به زنان است و اين بيانگر حضور زنان در عرصهي سياسي، اجتماعي و اقتصادي منطقه است. دوم اينکه قديمترين و جديدترين وقف نامه در بين وقف نامههاي استان بوشهر، متعلق به زنان است. سوم اينکه يکي از اين وقف نامهها که متعلق به يک صد و پنجاه سال قبل است، از جمله قديمترين وقف نامههاي استان است که از وقف نامههاي آل عصفور و خاندان کازروني نيز بسيار قديميتر است. چهارم اينکه، يکي از اين وقف نامهها در کربلاي معلي تنظيم شه و علماي بزرگ شيعهي آن زمان بر صحت تنظيم آن گواهي دادهاند. اکنون به بررسي دو وقف نامه ميپردازيم: نخستين وقف نامهاي که در اينجا بدان اشاره خواهيم کرد، سندي است متعلق به سال 1270 هجري قمري که در کربلاي معلي تهيه و تنظيم شده و بسياري از علماي شيعهي آن روزگار که در کربلا سکونت داشتهاند آن را تصديق کرده و بر پاي اين وقف نامه مهر و امضاي خود را حک کردهاند. واقف زني شريف و علويه است به نام «حاجيه خديجه»از اهالي بندر کنگان (1) دختر سيد قاسم الحسيني که به زيارت کربلاي حسيني مشرف شده و در آن مکان مقدس و طاهر اموال و املاک خود و عوايد آن را صرف تعزيهي حضرت اباعبدالله الحسين (ع) کرده است. بر اساس اين وقف نامه مقرر شده بود که منابع اعيان موقوفه صرف تعميرات اعيان شود و بعد از تعميرات خانه، بايد جمع آوري شود و يک چهارم آن به عنوان حق الزحمه و حق نظارت به ناظر مربوط اختصاص يابد و سه چهارم ديگر صرف خرج تعزيهي حضرت امام حسين (ع) شود. هم چنين بر اساس اين وقف نامه توليت موقوفات مورد نظر بر عهدهي واقف بوده است، و پس از آن بر عهدهي حاج آقا سيد مير علي اکبر و پس از فوت نامبرده بر عهدهي اولاد او نسل اندر نسل و در صورت انقراض به اولوالارحام سيد مذکور و در صورت انقراض ولوالارحام سيد مذکور توليت و نظارت اين موقوفات به سادات مؤمنين و متدينين از اهالي دشتي واگذار شده است. اکنون به نقل متن وقف نامه مورد نظر ميپردازيم: الحمدلله الواقف علي الضمائر المطلع علي السرائر و الصلواة علي نبينا محمد و آله سيد الاوائل و الاواخر، صلوة دائمة الي يوم تبلي السرائر اما بعد، بر ضمير منير خيريت تخمير صافيهي زاکيهي ارباب شعور و ادراک، ظاهر و هويدا باد که حاضر شد در محضر شرع انور و محفل حکم ازهر عليا جناب عفت و عصمت پناه سلالة السادات النجباء، السيدة الشريفة العلوية الحاجية خديجه المعروفه لوالده ميرزا علي بنت مرحوم مغفور السيد قاسم الحسيني و موفقه به توفيقات سبحاني شده و مؤيده به تأييدات رباني گرديده وقف مؤبد و حبس مخلد نمود جميع و همگي و تمامي يک باب خانهي معينهي معلومهي واقعه در بندر کنگان مع ما يتعلق بها و ينسب اليها شرعا و عرفا و لغة عموما و خصوصا من ابواب و اعتاب المحدود بحدود اربعة، قبله خانهي ملا علي ملا حسين و شرقا خانهي حاجي الاهلي و شمالا الي... المشهورة و جنوبا بيت يهودي و هم چنين وقف صحيح شرعي نمود دو بند نخل خرما که عدد نخيل سي و شش دانه ميباشد که معروف است به خسروي و محدود به حدود اربعه است، قبلة زمين راشد محمد ابول و شرقا الي انبود ابن النجم و فسيل احمد ابن علي شعبان و شمالا زمين خلف قناص و زمين زيرهزار و جنوبا زمين علي خميس و باز وقف نمود ثلث اطوية با زمينهايي که متعلق به آنها ميباشد محدود است شمالا الي المقبرة و جنوبا تا زمين اولاد عبدالکريم و شرقا طريق شارع و قبلة الطريق المعروف به سرناخ و کذلک وقف نمود هانيتين زمينهاي متعلق به وي المشهورة با السدة عبارة عن اربعين من اعني يزرع فيها اربعون من دشتي جو و گندم و محدود است با اين حدود، شمالا زمين کرده کنار و جنوبا زميني که مشهور است بزماني از مال حاجي علي خميس و شرقا الي الجبل و قبلة الطريق معروف به سرناخ و کذلک زميني که معروف است بالمحمدية که قبله او متصل است به انبود ملا علي و مشرقي او راهي که معروف است به سرناخ و شمالي وي زمين الابراهميه و جنوبي او زمين شيخ حجر پس مجموع املاک مزبوره وقف صحيح شرعي نمود که اولا منافع اعيان مرقومه صرف تعميرات اعيان شود در صورت احتياج به تعمير که خراب شود و بعد از تعمير آنچه منافع جمع آوري شود ربع محصول از منافع، حق التعب و نظارت ناظر باشد و سه ربع ديگر طرا و کلا صرف و خرج تعزيه جناب سيد الشهداء اباعبدالله الحسين (ع) شود اما بايد که در تعزيه خانه معلومه که منسوبه به خود واقفه ميباشد صرف شود و نه در تعزيه خانهي جاهاي ديگر [خوانا نيست] و صيغهي وقفيت جاري شد شرايط وقف و قبض و اقباض حاصل شد و در ضمن... داد توليت و نظارت اعيان موقوفه مادام الحيوة با خود واقف معلومه و بعد از خود به سلالة السادات العظام آقا سيد مير علي اکبر خلف و نوباوه آقا سيد عبدالله و بعد از فوت مؤمي اليه با اولاد او نسلا بعد نسل و بطنا بعد بطن و در صورت انقراض با اولي الارحام سيد مسطور و بعد به اولاد اولي الارحام سيد مذکور بود اما بقاعده بعضهم اولي ببعض اي الاقرب فالاقرب اما بشرطي که جميع طبقات مؤمن و متدين باشند و نعوذبالله بعد از انقراض اولاد اين نسل توليت و نظارت در بحيث لا يباع و لا يشتري و لا يوهب و لا يرهن (فمن بدله بعد ما سمعه فانما اثمه علي الذين يبدلونه) (2) و کان ذالک في يوم بيست و دوم ماه رمضان المبارک که در کربلاي معلي في سنهي هزار [و] دويست و هفتاد من الهجرة 1270. 1. صح ما فيه لدي خادم الشريعة المطهره / محمد حسين القزويني الحائري [مهر چهار گوش / ثلث:] «... المذنب محمد...« 2. بسم الله و الحمدلله يشهد بايقاع وقف الوقوفات علي نهج المرقومات المسطور / المزبور و انا الراجي عفو ربه / يسبحاني: ابومحمد عبدالحسين البحراني.[مهر چهار گوش / نستعليق:]«ابن عبدالحسين. محمد«. 3.[.....][.....]رقم فيه لدي /[.....][.....]من[.....]الحائري[مهر بيضي / نستعليق:]«الواثق؟ بالله؟ عبده: عبدالرحمن« 4. ذلک کذلک و انا الاقل / جواد ابن اسدالله الحسيني [...؟] [مهر بيضي / نستعليق:]«جواد الحسيني» 5. يشهد العبد الاقل[...]/ محمد بن عبدالجعفر الحسيني الهاشمي؟[مهر چهار گوش / نستعليق:]«محمد بن عبدالجعفر الحسيني« 6................ الجاني حسين بن محمد 7. يشهد بشهاده / الشهود اقل عبادالله حسن / بن عبدالحسين البحراني[مهر هشت گوش / نستعليق:]«حسن بن عبدالحسين« 8. شهد بذلک علي بن قاسم يزد خواسي؟ [مهر بيضي/ نستعليق:] «عبده علي بن...»همان گونه که در متن وقف نامه آمده است عوايد اين موقوفات ميبايست براي برگزاري تعزيههاي حضرت امام حسين (ع) هزينه شود و اين مطلب خود نشان دهندهي اين است که هنر تعزيه که اکنون در اين استان سير نزولي خود را طي ميکند، در يک قرن پيش از چه اهميت و جايگاهي برخوردار بوده است و البته اختصاص موقوفات جهت تعزيه تنها به استان بوشهر اختصاص ندارد و در اکثر مناطق ايران زمين، شاهد چنين موقوفاتي هستيم. در اينجا بايد اين نکته را يادآوري کرد که تعزيه هنر وقفي است، زيرا هنر تعزيه تنها داراي بعد نمايش و آشکار ساختن يک مصيبت و يا تراژدي نيست، بلکه نوعي ستايش از کساني است که حقارت را نپذيرفتند و نقد جان خود را وقف عدالت و حقيقت کردند. به قول استاد دکتر جابر عناصري تعزيه، شرح ماجراي «وقف خون»دريادلاني است که قبالهي مهر الهي را با خون خود مهر کردند. امروزه جاي هزار افسوس و و دريغ است که نه فقط تعزيه خانهاي از تعزيه خانههاي منطقه به جاي نمانده، بلکه ياد و نام بانيان تعزيه خانهها و واقفان آنها نيز در يادها نمانده است. نگارنده به سهم خود بر روان و روح حاجيه خانم خديجه، واقف روشن ضمير و هنرپرور که املاک و اموال خود را وقف بر پاداري تعزيهي سيد الشهدا (ع) اين هنر وقفي ايران زمين نموده است، طلب مغفرت ميکند. سند دوم که جديدترين سند وقفي استان و در واقع به اطلاع نگارنده آخرين سند وقفي استان است و اتفاقا متعلق به يکي از زنان مؤمن و روشن ضمير منطقه است که در سال 1369 شمسي تنظيم شده است (3) اين وقف نامه مربوط به موقوفهاي است که وقف بقعهي مبارکهي حضرت امام زاده عبدالمهمين بوشهر شده است. ذيلا متن وقف نامه را نقل ميکنيم. نوع سند - وقف واقف: بيبي بزرگ انصاري فرزند آقاجان دارندهي شماره شناسنامهي 1280 / 11469 ساکن بوشهر موقوف عليه: بقعهي مبارکهي حضرت امامزاده عبدالمهيمن واقع در بخش دو بوشهري کوي امامزاده عين موقوفه: شش دانگ يک باب خانه پلاک شمارهي 3780 / 175 به مساحت 25 ر 301 متر مربع در بخش دو بوشهر کوي هلالي، ثبت شده در صفحهي 545 جلد 64 تحت شماره 11343 دفتر املاک بوشهر با جميع متعلقات آن بدون استثناء چيزي که به تصرف موقوف عليه داده شد، حدود و حقوق برابر سند مالکيت مربوطه با انضمام رشتهي سيم کشي برق - انشعاب لوله کشي آب منصوبه و حق الامتياز و اشتراک آنها. در اين سند کاملا روشن نيست که حق توليت و نظارت بر موقوفه متعلق به چه نهادي است اما با توجه به اينکه نمايندهي ادارهي کل اوقاف و امور خيريه استان بوشهر در دفتر خانهي اسناد رسمي حاضر و امضاء کرده است، به نظر ميرسد که توليت و نظارت بر موقوفه از همان ابتدا بر عهدهي ادارهي اوقاف منطقه قرار داده شده است. اين سند در دفتر خانهي شمارهي چهار بوشهر به تاريخ 1 / 6 / 1369 هجري شمسي و تحت شمارهي 94264 در صفحهي 88 دفتر جلد 128 به ثبت رسيده است. علاوه بر وقف نامههايي که در اين نوشتار بدان اشاره شد، وقف نامههاي قديم و جديد ديگري که متعلق به زنان متدين و بزرگوار اين ديار است، وجود دارد که در اين مجال فرصت پرداختن به آنها نيست. اما اکنون و در پايان تنها به ذکر اين نکته اکتفا ميکنيم که يگي ديگر از زناني که موقوفاتي از خود به عنوان صدقهي جاريه در بوشهر باقي نهاده بانو حاجيه خير النساء عطار است که در طي سالهاي 1363، 1360 و 1366 موقوفاتي را وقف نموده و در هر سه مورد موقوف عليه را ادارهي کل اوقاف استان بوشهر قرار داده است. در هر سه وقف نامهي متعلق به بانو حاجيه خير النساء عطار، مسؤوليت نظارت و توليت موقوفات بر عهدهي ايشان است تا مادامي که در قيد حيات هستند و پس از آن به عهدهي اداره کل اوقاف استان واگذار شده است. کاربرد منافع و درآمدهاي ناشي از اين موقوفات به ترتيب به بر پا نمودن مجالس روضه خواني حضرت سيد الشهداء، کمک به محصلين بيبضاعت و اشخاص فقير مسلمان، روضه خواني خاندان آل عبا، تعميرات موقوفه و امور مشابه اختصاص يافته است. در پايان چکيدهاي از متن وقف نامهي اين بانوي ارجمند نقل ميشود: نوع سند: وقفي واقف: بانو حاجيه خير النساء عطار فرزند مرحوم غلامحسين به شماره شناسنانهي 1327 بوشهر - ساکن بوشهر موقوف عليه: ادارهي کل اوقاف و امور خيريه بوشهر به نمايندگي... مورد وقف: شش دانک يک باب خانه به پلاک شمارهي 2826 بخش يک بوشهر کوي شنبدي مورد ثبت در يک جلد سند مالکيت به شمارهي 2338، صفحهي 369، دفتر 23 صادر شده است به انضمام کنتورهاي آب و برق و لوله کشي و سيم کشي و امتيازات آنها بلا استثناء که بر حسب اظهارات واقف و موقوف عليه مورد وقف فعلا به صورت زمين درآمده است. شروط د: مادام الحيات واقف از مورد وقف شخصا مورد استفاده نامبرده خواهد بود اما پس از فوت واقف ادارهي اوقاف عهدهدار آن خواهد بود که از درآمد جهت برپا نمودن مجالس روضه خواني حضرت سيدالشهدا و کمک به محصلين بيبضاعت و اشخاص فقير مسلمان برساند. اين سند در تاريخ 21 / 2 / 1369 برابر با 12 شوال 1404 هجري قمري در دفتر خانهي اسناد رسمي شمارهي يک بوشهر تحت شمارهي 42953 در صفحهي 142، دفتر شمارهي 54 به ثبت رسيده است. به عنوان توضيح 1. بر اساس بررسيها و تحقيقات که اسناد و مدارک مالي و حسابداري ادارهي کل اوقاف استان بوشهر نيز مؤيد آن است، منظور از تعزيه داري و تعزيه در اين استان، همان شبيه گرداني و شبيه خواني است که در ايام سوگواري حضرت امام حسين (ع) و در ماه محرم بر پا ميشود. به عبارت بهتر، تعزيه و تعزيه داري در اين منطقه به معناي شبيه گرداني و شبيه خواني است و با موضوع عزاداري يعني بر پايي مراسم سينه زني و زنجير زني و مجالس عزاداري تفاوت دارد. علاوه بر وقف نامهي حاجيه خديجه خانم که در مقاله بدان پرداخته شده است در ساير وقف نامههاي قديمي و با سابقهي استان بوشهر که در ادارهي کل اوقاف استان نگهداري ميشود به مسألهي تعزيه داري اشاره شده که در تمام موارد منظور واقف برپايي مجالس و مراسم شبيه گرداني و شبيه خواني در ماه محرم است. در برخي از وقف نامهها به عزاداري اشاره شده که منظور از آن برپايي مجالس روضه خواني و مرثيه سرايي و بر پايي مراسم سينه زني و زنجير زني است. از نظر ادارهي کل اوقاف استان بوشهر رويهي جاري آن است که اگر در متن سند وقف نامه عبارت «عزاداري حضرت سيدالشهدا»توسط واقف به کار رفته باشد آنها به برگزاري مجالس روضه خواني و نوحه سرايي و نيز برپايي مجالس زنجير زني و سينه زني اقدام مي کنند اما اگر در متن سند و وقف نامه از عبارت «تعزيه داري»توسط واقف استفاده شده باشد آنها به برگزاري مراسم شبيه گرداني و شبيه خواني ميپردازند، متأسفانه در حال حاضر برگزاري مراسم تعزيه داري يا همان شبيه گرداني رو به کاهش نهاده و کمتر برگزار ميشود. 2. برابر اعلام ادارهي کل اوقاف استان بوشهر هم اکنون متولي موقوفات حاجيه خديجه خانم در شهرستان کنگان فردي از ورثهي ايشان به نام آقاي سيد عبدالله هاشمي است. ايشان علاوه بر آنکه متولي موقوفات حاجيه خديجه خانم ميباشد، متولي حسينيهاي است به نام حسينيهي سيد عبدالله هاشمي که آن هم از موقوفات حاجيه خانم ايجاد شده و اداره ميشود. نکتهي جالب آنکه در شهرستان کنگان مسجد جامع اهل سنت کنگان هم يک بناي موقوفه است که توسط خانمي به نام حاجيه آمنه وقف شده است و از سوي اهل تشيع نيز حاجيه خديجه خانم از خود موقوفاتي به يادگار گذاشته که همين حسينيه يکي از آنها به شمار ميرود. لازم به ذکر است که در شهرستان کنگان که در حدود 250 کيلومتري جنوب شرق بندر بوشهر واقع شده بافت مذهبي جمعيت متشکل از شيعه و سني و اکثريت اهالي، اهل سنت ميباشند. موقوفات حاجيه خديجه خانم داراي درآمدهاي قابل توجهي است که صرف امور خيريه، از جمله ادارهي نگهداري حسينيهي سيد عبدالله هاشمي در کنگان ميشود. برابر اسناد و مدارک موجود بخشي از اراضي موقوفهي حاجيه خديجه خانم به امر کشاورزي اختصاص يافته است. بخش ديگري از اراضي وقفي ايشان به امر آموزش و پرورش اختصاص يافته و به صورت اجارهاي واگذار شده است. درآمد موقوفات حاجيه خديجه خانم در مقايسه با ساير موقوفات قابل توجه است و يکي از موقوفات مهم و در عين حال قديميترين موقوفه (بنابر اظهارات مقامات مربوطه) در استان بوشهر به شمار ميرود. پی نوشت:1- بندر کنگان، يکي از شهرستانهاي جنوبي استان بوشهر است که در 220 کيلومتري جنوب بوشهر قرار دارد. 2- قرآن کريم - سورهي بقره آيهي 181. 3- برگرفته از وقف نامههاي موجود در ادارهي کل اوقاف استان بوشهر و با تشکر از مساعدت آن ادارهي کل و آقايان علي احمدي، حسين خميسي، مصطفي غريبي، و سيد مجتبي حسيني کنگاني و سايرين. منبع:ميراث جاويدانمعرفي سايت مرتبط با اين مقاله تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 355]
-
گوناگون
پربازدیدترینها