واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: عزت سیاسی در کلام امام حسین(علیهالسلام)

تأثیر حاكمیت سیاسی جامعه بر زندگی شخصی و اجتماعی افراد انكار شدنی نیست. بنابر این حاكمیت سیاسی در اختیار هر گروهی قرار گیرد افكار و اندیشههای آن گروه در جامعه رواج پیدا میكند و به طور غیرمستقیم افراد را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. از این رو به دست آوردن عزت سیاسی یا حفظ و نگهداری آن در اندیشه امام حسین(علیهالسلام) شاخصههایی دارد كه اكنون به بررسی آنها میپردازیم: صبر و مقاومتكار و تلاش در هر زمینهای بدون تحمل مشكلات آن به نتیجه نمیرسد، به ویژه اگر كاری منافع عدهای را تهدید كند مشكلات آن بیشتر خواهد بود. در قلمرو سیاست، به دلیل تضاد منافع افراد و گروهها و جاذبههای قدرت و حكومت، مشكلات بیشتر است؛ در نتیجه به ثمر رساندن كار و آفرینش عزت و افتخار نیازمند صبر و مقاومت است و باید هزینه آن را پرداخت. عدهای به اشتباه تصور میكنند كه چون برای خدا كار میكنند باید مشكلات كار از كانالهای غیرعادی حل شود و نباید برای كار هزینه پرداخت كنند، در حالی كه سیدالشهدا برای بازگرداندن افتخار و عزت اسلام و مسلمانان حاضر شد سنگینترین هزینه را در روز عاشورا بپردازد و پیامدهای آن را كه اسارت خاندان رسالت بود به عنوان هزینه سنگین به دست آوردن عزت بپذیرد. امام حسین(علیهالسلام) در خطابه مشهورش نسبت به دانشمندان اسلامی این شاخصه عزت را چنین بیان میفرماید:«اگر بر مشكلات صبر میكردید و هزینه كار برای خدا را پرداخت میكردید كارهای الهی در اختیار شما قرار میگرفت و اجرای آنها در اختیار شما بود و حل و فصل آنها با شما بود.»(1) وحدت و همبستگیانسان در انجام هر كاری نیازمند به انگیزه است و در كارهای جمعی هر چه انگیزهها به هم نزدیكتر باشد وحدت بیشتری ایجاد خواهد شد و با وجود وحدت هم مشكلات كار كمتر خواهد شد و هم موانع زودتر برطرف میشود. یكی از شاخصههای عزت سیاسی وحدت نیروهاست، به ویژه كه دشمن نیز تمام تلاش خود را به كار خواهد گرفت كه وحدت نیروها را بشكند تا به اهداف خود برسد. امام حسین(علیهالسلام) در یك تحلیل، حاكمیت سیاسی بنیامیه در سركوب نیروهای وفادار به اسلام را معلول تفرقه میداند و در خطابه مشهورش به دانشمندان اسلامی و شخصیتهای سیاسی چنین میفرماید:«مجاری امور باید به دست دانشمندان به احكام الهی باشد كه امین خدا بر حلال و حرام او هستند، ولی شما این جایگاه را از دست دادهاید و این بدین سبب است كه از حق جدا گشتهاید و وحدت شما شكسته شده است.»(2)اگر بر مشكلات صبر میكردید و هزینه كار برای خدا را پرداخت میكردید كارهای الهی در اختیار شما قرار میگرفت و اجرای آنها در اختیار شما بود و حل و فصل آنها با شما بود. عدم دلبستگی به دنیامحبت و دلبستگی به چیزی دو اثر منفی در روح انسان بر جای میگذارد: اول آنكه مانع از آن میشود كه انسان زشتیهای آن چیز را درك كند و دیگر این كه زیباییهای آن را بیشتر از آنچه هست میبیند.وابستگی از هر نوع آن عزت انسان را از بین میبرد و انسان را به ذلت میكشاند. هر چه وابستگی انسان بیشتر باشد ذلت او نیز افزونتر خواهد بود. در عرصه سیاست اولین شرط مبارزه آمادگی برای هزینه كردن جان خود میباشد و كسانی كه در مبارزات سیاسی این آمادگی را ندارند به طور قطع شكست خواهند خورد و عزت خود را از دست خواهند داد. عشق به ماندن در دنیا و زیبا دیدن دنیا بیش از آنچه هست، باعث ذلت انسان در قلمرو سیاست میشود. امام حسین(علیهالسلام) در تحلیلی در خطابه مشهورش خطاب به دانشمندان اسلامی عامل ذلت آنان را عشق به ماندن در دنیا و زیباتر دیدن دنیا میداند. به این كلام توجه كنید:(3)«علت مسلط شدن بنیامیه بر امور جهان اسلام فرار شما از مرگ و شیفته شدن شما به زندگی است كه به طور قطع باید روزی آن را رها كنید.»(4)

تسلیم نشدن در برابر قدرتهااز ویژگیهای مهم سیاست و مسائل سیاسی تغییر سریع شرایط و پیرو آن، دگرگونی پرشتاب موضوعات سیاسی و موضعگیری در برابر آنهاست، به طوری كه گاه در كمتر از یك روز به دلیل دخالت عوامل پیشبینی نشده و غیرقابل كنترل، شرایط تا 180 درجه دگرگون شده، مبارزان سیاسی را با بحران تصمیمگیری روبهرو میكند. در چنین شرایطی بسیاری از مبارزان نیز متناسب با دگرگونی شرایط تغییر موضع داده، آن را درایت و هوشمندی سیاسی قلمداد میكنند بدون اینكه توجه داشته باشند این عقب نشینی از اصول میباشد. یكی از شاخصههای عزت سیاسی در نگاه امام حسین(علیهالسلام) این است كه هر چند شرایط سیاسی علیه انسان تغییر كند، انسان مسلمان باید پایبند به اصول مانده، نشان دهد كه حاضر است هزینه سنگین آن را كه فدا كردن جان باشد نیز بپردازد. در روز عاشورا در آخرین لحظات زندگی كه امام اصحاب، یاران و فرزندان خود را در راه اعتلای اسلام و عزت مسلمانان هزینه كرده بود و مشغول اتمام حجت با آن مردم سیاسی كار بود و تغییر موضع و عقبنشینی آنان از اصول را به آنان گوشزد میكرد، فرمود: «لا والله لا اعطیهم بیدی اعطاء الذلیل»(5)؛ هرگز، سوگند به خدا با ذلت و خواری با آنان ملاقات نخواهم كرد. حضور در همه صحنههامسلمان باید تلاش در عرصه سیاست را برای حاكمیت دین و اجرای احكام آن و گسترش عدالت و از بین بردن مظاهر فساد و ... تكلیف خود بداند و همان طور كه در حوزه عبادات خود را مكلف میداند در این عرصه نیز خود را مكلف بداند و در هر شرایطی متناسب با آنان شرایط موضعگیری كند و تكلیف خود را انجام دهد و این یكی از شاخصههای عزت است.مطالعه زندگی امام حسین(علیهالسلام) از روزی كه نوجوانی بود در عصر خلیفه دوم تا پایان عمر شریفش این مسئله را به خوبی به اثبات میرساند، چنان كه دهها سند تاریخی گویای این مهم است:روزی خلیفه دوم در سخنرانی خود گفت: من سزاوارترین مردم برای حاكمیت بر مسلمانان هستم؟!امام حسین(علیهالسلام) كه در آن دوران نوجوانی بود در برابر سخنرانی خلیفه زبان به اعتراض گشود و سخنرانی او را قطع كرد و به مناظرهای تبدیل شد كه مایه شرمساری خلیفه گشت، كه مشروح آن را باید در منابع تاریخی و حدیثی مطالعه كرد.(6)در نامههای اعترض آمیز امام به معاویه اینگونه موضعگیریها فراوان است.امام حسین(علیهالسلام) یكی از شاخصههای عزت سیاسی را حضور در همه صحنهها میدانست و خود نیز در بحرانیترین شرایط یعنی ظهر عاشورا حاضر نشد از اصول خود عقبنشینی كند و در پاسخ قیس بن اشعث كه از او خواست در برابر حكومت بنیامیه تسلیم شود و صحنه سیاست را ترك كند فرمود: «لا والله ... لا افرّ فرار العبید»(7)؛ هرگز به خدا سوگند ... همانند بردگان نخواهم گریخت. "سید محمد مرتضوی"گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی1ـ تحف العقول، ص 242.2ـ تحف العقول، ص 242.3ـ همان.4ـ همان.5 - نهج الشهادة، ص 184/ بحارالانوار، ج 44، ص 191.6ـ احتجاج طبرسی، ج 2، ص 13.7ـ بحارالانوار، ج 44، ص 191.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 363]