واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: عوامل ايجاد شادي در زندگي
اسلام و شادياسلام با توجه به نيازهاي اساسي انسان، شادي و نشاط را تحسين و تاييد كرده است. قرآن، زندگي با نشاط و شادي را نعمت و رحمت خدا تلقي كرده، درباره ي شادي و نشاط مؤمنان در دنيا و آخرت، مي فرمايد: «بگو [در برابر كساني كه بسياري از مواهب زندگي را تحريم ميكردند] اي پيغمبر! چه كسي حرام كرده است زينت و آرايش و زيباييهايي را كه خداوند از درون طبيعت، براي بندگانش بيرون كشيده؟ چه كسي حرام كرده است روزيهاي پاك و مواهب پاك را; بگو: اين مواهب پاك و اين زيباييها، براي مردم با ايمان در همين زندگي دنيا و در زندگاني جاويد آخرت، قرار داده شده است».1اين آيه به خوبي بيانگر اين حقيقت است كه اسلام به بهرهمند شدن از زيباييها و موهبتهاي زندگي، اهميت ميدهد و آن را زيبنده ي دينداران و مؤمنان ميداند. اسلام به بهرهمند شدن از زيباييها و موهبتهاي زندگي، اهميت ميدهد و آن را زيبنده ي دينداران و مؤمنان ميداند.رسول اكرمصلياللهعليهوآله ميفرمايد: «مؤمن، شوخ و شاداب است».2حضرت عليعليهالسلام ميفرمايد: «شادماني، گشايش خاطر ميآورد»3 و «اوقات شادي، غنيمت است»4. امام صادق عليهالسلام ميفرمايد: «هيچ مؤمني نيست كه شوخي در طبع او نباشد»5 و «شوخ طبعي، بخشي از حسن خلق است».6امام رضا عليهالسلام ميفرمايد: «كوشش كنيد اوقات شما چهار زمان باشد؛ وقتي براي عبادت و خلوت با خدا، زماني براي تأمين معاش، ساعتي براي معاشرت با برادران مورد اعتماد و كساني كه شما را به عيبهايتان آگاه ميسازند و در باطن به شما خلوص و صفا دارند و وقتي را هم به تفريحات و لذتهاي خود اختصاص دهيد و از شادي ساعتهاي تفريح، نيروي لازم براي عمل به وظايف وقتهاي ديگر را تأمين كنيد».7 مرز شادي و نشاطبراساس هدف و فرجام زندگي، شادي و نشاط از ديدگاه اسلام، داراي حد و مرز است. محتوا و قالب شادي و نشاط ، نبايد با روح توحيدي و انساني اسلام، در تضاد باشد; زيرا هر پديدهاي كه انسان را از آرمان و هدف اصلي خويش دور سازد، به هيچ وجه، مورد قبول اسلام نخواهد بود. بنابراين، پديدة شادي و عوامل آن، به عنوان يك نياز اساسي و ضروري، تا حدي روا و مجاز است كه مانع نيل انسان به هدف اصلياش نگردد، از اين رو، بسياري از انديشمندان مسلمان معتقدند: از آن جا كه انسان در انجام هر رفتار ارادي، انگيزه و هدفي را پيميگيرد،8 سرور و نشاط به عنوان يك رفتار، از اين قاعده جدا نيست. اگر انگيزه و هدف، در راستاي هدف اصلي زندگي آدمي باشد ، اين پديده ، مفيد و سودمند خواهد بود و اگر انگيزه و هدف باطل ، در آن نهفته و در برابر هدف اساسي زندگي انسان باشد ، اين پديده ، باطل و زيانآور خواهد بود. بنابراين، ميتوان مرز شادي و نشاط را انگيزه و هدف آن دانست.مزاح و شوخي، يكي از عوامل برجستة شادي است؛ اما اگر به سبكسري، بيشرمي و گستاخي بياميزد، «هزل» ناميده ميشود كه در اسلام، منع شده است و اگر به تحقير و بدگويي و ناسزا آميخته گردد، آن را «هجو» ميخوانند و اين نيز در اسلام نهي شده است. يكي از اصحاب از رسول خدا صلياللهعليهوآله پرسيد: «آيا اگر با دوستان خود شوخي كنيم و بخنديم، اشكالي دارد؟ حضرت صلياللهعليهوآله فرمود: اگر سخن ناشايستي در ميان نباشد، اشكالي ندارد».9 اگر شوخي از حد خارج شود و به بيهودگي يا زيادهروي بينجامد، باز از نظر اسلام، عملي ناپسند خواهد بود; همان طور كه اميرمؤمنان، عليعليهالسلام ميفرمايد: «هر كس بسيار شوخي كند، وقار و سنگيني او كم ميشود»10 امام صادق عليهالسلام ميفرمايد: «زياد شوخي كردن، آبرو را ميبرد».11خنده و تبسم - كه از عوامل نشاط و شادي است - بايد صادقانه باشد. خنده از نظر اسلام، آن گاه مؤثر و مفيد است كه به شخصيت ديگران، لطمه وارد نياورد. وقتي احترام مؤمن، برتر از كعبه بر شمرده شده، به خوبي روشن ميشود كه اهانت و تحقير او، چه اندازه نكوهيده است.12قالبهاي نشاط و شادي، خوب است از بهترين قالبها باشند و به همين دليل، در روايات، قهقهه از شيطان تلقي شده13 و تبسم، بهترين خنده دانسته شده است.14 زمان و مكان شادي نيز بايد با آن متناسب باشد; زيرا اگر اين تناسب برقرار نباشد، ناپسند و زشت خواهد بود؛ به طور مثال، مزاح و بذلهگويي در مراسم سوگواري و مكانهاي مقدس، ناپسند است!15با كندوكاوي اجمالي در نظريات و گفتههاي دانشمندان و متون معتبر، ميتوان موارد ذيل را در زمره عوامل نشاط و انبساط دروني برشمرد:1. ايمان.2. داشتن روحيه رضايتمندي و تحمل.3. پرهيز از گناه.4. مبارزه با نگراني.5. تبسم و خنده.6. مزاح و شوخي منطقي.7. استعمال بوي خوش.8. آراستگي ظاهري، در حد متعارف.9. پوشيدن لباسهاي روشن.10. پرهيز از همنشيني با افراد افسرده.11. ورزش و کار و فعاليت بدني.12. داشتن روحية توکل و اميدواري.13. سير و سفر.14. نماز شب.15. تفريح و مشاهده طبيعت، به ويژه فضاهاي سبز.16. تلاوت قرآن.17. تفكر در آفريدههاي خداوند.18. صدقه دادن و كمك به ديگران . پينوشت:1. اعراف، آية 32.2. حراني، تحفالعقول، ص 49.3. آمدي، غررالحكم، ج 2023.4. همان، ح 1084.5. كليني، اصول كافي، ج2، ص 663.6. همان.7. مجلسي، بحارالانوار، ج 75، ص 321.8. اخلاق اسلامي، ص 98 و 99؛ اخلاق الهي، ج 5، ص238.9. كافي، ج2، ص663؛ تحفالعقول، ص 322.10. غررالحكم، ص222.11. كافي، ج2، ص665.12. اخلاق الهي، ص256 – 257.13. كافي، ج 2، ص 664.14. غررالحكم، ص222.15. اخلاق الهي، ج5، ص258 – 259. :لذت ببر ،اين يک دستور است! دروني سازي شادي 12 قدم به سوي شادي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 282]