واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: احمد وحيدي وزير دفاع جمهوري اسلامي ايران روز دوشنبه در سفري دو روزه به جمهوري آذربايجان، علاوه بر ديدار و مذاكره با وزير دفاع، وزير صنايع دفاعي جمهوري آذربايجان، ديدارهايي نيز با رييس جمهوري و وزير امور خارجه اين كشور داشت و در مورد مسائل امنيت منطقهاي و روابط دفاعي با مقامات اين كشور مذاكراتي را انجام داد. براي نخستين بار از ابتداي مناسبات تهران – باكو، سفر وزير دفاع جمهوري اسلامي ايران در پاييز 1383 صورت گرفت و در تابستان 1384 براي اولين بار وزير دفاع جمهوري آذربايجان ديداري رسمي از تهران داشت و در اين سفر موافقتنامه همكاري هاي نظامي بين دو كشور از سوي وزراي دفاع به امضا رسيد. اين اولين سند همكاري هاي نظامي بود كه از شروع روابط دو كشور امضا گرديد. جمهوري آذربايجان و ايران تا به حال سه قرارداد امنيتي امضا كرده اند و يك قرارداد نظامي نيز ميان دو كشور قبلا به امضا رسيده است. ** ديپلماسي در حوزه دفاع ------------------------------- ديپلماسي يكي از ابزارهايي است كه مي تواند به مناسبات كشورها چهارچوب ببخشد و هدايت و راهبري آن را در مسيري هماهنگ قرار دهد. در اين ميان شكل مناسبات هر كشور در هر حوزه اي توسط نهادهاي مسوول آن حوزه هدايت مي شود و در اين راستا حوزه مناسبان دفاعي و امنيتي از جمله حوزه هايي است كه زير عنوان «ديپلماسي دفاعي» شكل گرفته است. در چنين چارچوبي جمهوري اسلامي ايران بعنوان يك بازيگر فعال منطقه اي در حوزه آسياي مركزي و قفقاز، به اهميت نوع ديپلماسي خود به دليل شكل بندي ژئوپلتيك جنگ در منطقه واقف بوده و تلاش كرده است تا در روندهاي منطقه اي به صورت فعالانه شركت كند. ** جمهوري اسلامي ايران؛ از دكترين دفاعي تا ديپلماسي دفاعي ------------------------------------------------------------------------- دكترين صنعت دفاعي جمهوري اسلامي ايران توليد ابزار دفاعي، «بازدارندگي فعال» و «دفاع مبتكرانه و موثر» است. در اين جهت توان دفاعي در اتحاد دفاعي با جهان اسلام و در خدمت به صلح و امنيت پايدار منطقه به كار گرفته مي شود. تجربه 32 ساله انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي نيز نشان داده است كه جمهوري اسلامي ايران نه تنها تهديد و رقيبي براي هيچ كشوري در منطقه محسوب نمي شود، بلكه خود را همدل، همراه و داراي منافع بلند مدت مشترك با همسايگان خود مي بيند. از اين زاويه، كشورهاي منطقه قادر به تامين ثبات و امنيت پايدار منطقه هستند، اما نه از طريق توسعه نظامي گري، بلكه اين امر نيازمند «نقشي فراگير و ثبات ساز» است، بهترين شيوه در تحقق ثبات، امنيت و آرامش ناظر بر همكاري كشورهاي منطقه از طريق «همگرايي امنيتي» و «همكاري هاي اقتصادي» است. از زاويه اين دكترين، ايران كشورهاي منطقه را در مقابل خود نمي بيند، بلكه آنها را در يك مجموعه واحد مورد توجه قرار مي دهد. بنابر اين، ديپلماسي دفاعي به عنوان نقطه اتصال دكترين دفاعي جمهوري اسلامي ايران و همكاري هاي منطقه مي تواند نقشي فعال در ايجاد همگرايي منطقه اي ايفا نمايد. ** ايران و ديپلماسي دفاعي در جمهوري آذربايجان -------------------------------------------------------- جمهوري اسلامي ايران و جمهوري آذربايجان از سال هاي متمادي با توجه به بسترهاي مشترك فرهنگي، ارزشي و اقتصادي روابط و مناسبات گسترده و روبه افزايشي داشتند. در اين روابط مسائل دفاعي و امنيتي به دليل ماهيت تعاملات منطقه اي از اهميت بسياري برخوردار است. شاخص هاي اين تعاملات را مي توان؛ بحران قره باغ و اختلافات مرزي جمهوري آذربايجان و ارمنستان، توسعه مناسبات دفاعي، مساله درياي خزر و جلوگيري از نظامي شدن اين دريا، حضور ايالات متحده و رژيم صهيونيستي در جمهوري آذربايجان و تحركات آنها در حوزه نظامي و امنيتي ، موضوع ايستگاه راداري قبله كه در اختيار روسيه است و غيره دانست. ** حل و فصل منازعه قره باغ --------------------------------- جمهوري اسلامي ايران در سال هاي گذشته براي حل و فصل منازعه قره باغ ميان ارمنستان و جمهوري آذربايجان حسن نيت خود را نشان داده و تلاش هاي بسياري كرده است. به نحوي كه علاوه بر ارايه مدل هاي صلح به هر دو طرف، تلاش هاي پس زمينه اي فرايند پس از آتش بس را نيز به عهده گرفته است. بدين معنا كه جمهوري اسلامي ايران با كمك هاي انسان دوستانه به مردم جمهوري آذربايجان تلاش كرده تا بخشي از آسيب هاي اين جنگ را براي مردم كاهش دهد. در سال هاي اخير، منطقه قفقاز به دليل ماهيت ژئوپلتيك و اخيرا ژئواكونوميك براي قدرت هاي منطقه اي و فرا منطقه اي، در چهار راه تعاملات استراتژيكي قرا گرفته و وقوع جنگ و سپس قرارگيري وضعيت نه صلح و نه جنگ به پيچيدگي هاي اين معادله امنيتي افزوده است. در معادله امنيتي قفقاز جنوبي از يك سو بازيگران منطقه اي همچون جمهوري اسلامي ايران و تركيه تلاش مي كنند به دليل هزينه هاي امنيتي سنگين اين وضعيت براي منطقه، در مسير چارچوب سازي براي صلح حركت كنند در حالي كه قدرت هاي بزرگ نظير آمريكا تلاش مي كنند تا با افزايش عمر پيچيدگي امنيتي به حداكثرسازي منافع خود در اين كشورها اقدام كنند. به بيان ديگر، در حالي كه كشورهاي منطقه اي به سمت حداكثرسازي امنيت حركت مي كنند، قدرت هاي فرا منطقه اي به حداكثر سازي منافع از طريق پيچيده سازي امنيت مي انديشند. ** درياي خزر و نظامي شدن --------------------------------- جمهوري اسلامي ايران درياي خزر را بعنوان درياي صلح و دوستي مي داند و در اين مسير نيز گام برداشته است. درياي خزر با ماهيت ژئوپلتيكي يك درياي آزاد فاصله بسياري دارد. در چنين وضعيتي، نظامي شدن اين دريا به معناي برقراري مناسبات ترس به جاي همكاري هاي صلح جويانه خواهد بود و از ديگر سو، اين روند مي تواند منجر به حضور كشورهاي فرامنطقه اي و به خطر افتادن ثبات كل منطقه شود. در اين راستا، رويكرد به منافع مشترك اقتصادي بعنوان زيربناي توسعه امنيتي، مي تواند زمينه ساز تقويت روابط همه جانبه، تحقق صلح پايدار و تامين منافع حداكثري منطقه گردد و اين امر در گرو همكاري كشورهاي ساحلي درياي خزر در چهارچوب معاهده هاي دستجمعي و همكاري در حوزه ها و تفاهم بر اساس عدالت، انصاف و تشريك مساعي در موضوعات مهم منطقه اي است. بديهي است تحقق اين روند اصلي ترين عامل در جلوگيري از هرگونه رشد نظامي گري در اين حوزه خواهد بود. ** حضور ايالات متحده در جمهوري آذربايجان ------------------------------------------------- هرچند حضور ايالات متحده در جمهوري آذربايجان با پوشش ديپلماسي دفاعي اين كشور و كمك به بسط و گسترش همكاري دفاعي انجام مي پذيرد و همچنين مقامات آذربايجاني بارها بر عدم استفاده از خاك اين كشور بر عليه كشور ثالث تاكيد كرده اند، با اين وجود بسط ديپلماسي دفاعي جمهوري اسلامي ايران و كمك به جمهوري آذربايجان براي بهبود و نوسازي ارتش خود مي تواند تاثيرگذاري اين مناسبات را كاهش دهد. سفر وزير دفاع كشورمان به جمهوري آذربايجان و پيگيري توافقنامه هاي دفاعي و امنيتي، نمونه اي از ديپلماسي جمهوري اسلامي ايران در منطقه است. ** ايستگاه راداري قبله و حضور اطلاعاتي روسيه در منطقه ---------------------------------------------------------------- ايستگاه راداري “قبله” در دوران جنگ سرد و در راستاي مقابله شوروي با تحركات ناتو و برنامههاي نظامي تركيه و پاكستان به عنوان متحدين غرب از سال 1978 تا1984 تاسيس و در 1985 رسما بهره برداري شد. اين ايستگاه با فضاي 210 هكتار در روستاي زاراگان شهر قبله در 320 كيلومتري شمالغرب باكو تاسيس شد و توانايي شناسايي انواع هواپيما و موشكهاي قاره پيما در نيمكره شمالي (تا شعاع 7200 كيلومتري) را دارد. رادار اين ايستگاه از تيپ داريال است كه گفته ميشود در نوع خود در دنيا بينظير است. اين ايستگاه قادر است حتي موشكهايي را كه از زيردرياييهايي در اقيانوس هند شليك ميشود، در 2 تا 3 ثانيه شناسايي و ابعاد، جهت و سرعت آن را احصا نمايد. اين ايستگاه را جمهوري آذربايجان به صورت اجاره در اختيار روسيه قرار داده كه آخرين قرارداد در اين زمينه به مدت 10 ساله در سال 2002 امضا شده است. اين ايستگاه به اين دليل از اهميت بالايي برخوردار شده است كه در مذاكرات دولت هاي ولاديمير پوتين و جورج بوش بعنوان برگ معامله روسيه در برابر سپر دفاع موشكي آمريكا در شرق اروپا قرار گرفت. روسيه تلاش كرد تا با پيشنهاد استفاده از اطلاعات اين ايستگاه، معادله امنيتي خود با آمريكا را در شرق اروپا حل و فصل نمايد. استفاده از چنين ابزار و معامله اي مي توانست تهديد امنيتي براي جمهوري اسلامي ايران تلقي گردد. بنابراين، اقناع جمهوري آذربايجان براي عمل به درك مشترك مناسبات با ايران در چارچوب دكترين دفاعي خود، در چارچوب اين سفر و ديپلماسي دفاعي جمهوري اسلامي ايران قابل پيگيري است. در نهايت آنچه از روندهاي سياسي و امنيتي در منطقه قفقاز جنوبي برمي آيد، به نظر مي رسد جمهوري اسلامي ايران تلاش مي كند از طريق ديپلماسي دفاعي به نوعي درك مشترك دفاعي و امنيتي با همسايه شمالي خود دست يافته و با گسترش منافع امنيتي به قفقاز، زمينه حداكثرسازي امنيتي را فراهم آورد. تحقيق**س.ع**1358
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 443]