تور لحظه آخری
امروز : پنجشنبه ، 8 شهریور 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):هيچ كس جز با اطاعت خدا خوشبخت نمى‏شود و جز با معصيت خدا بدبخت نمى‏گردد.
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1813116402




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

چگونه سخن بگوییم؟


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
چگونه سخن بگوییم؟
چگونه سخن بگوییم؟ نويسنده:جواد محدثیمنبع:مجله پرسمان سخن گفتن، كلید ارتباط با دیگران است . با مردم چگونه «رابطه كلامی‏» بر قرار كنیم؟ آغاز سخنان چگونه باشد كه جذاب باشد؟ لحن گفتار، چه تاثیری بر مخاطب ما می‏گذارد؟ كلام، در چه صورت بر دل‏ها می‏نشیند و مقبول طبع قرار می‏گیرد؟ اصلا درباره چه چیز هایی باید سخن گفت و از چه گفتاری و چگونه گفتاری باید پرهیز كرد؟ چه روشی بر محبت و محبوبیت می‏افزاید و چه شیوه‏ای ایجاد تنفر می‏كند؟ اینها همه، سؤال هایی است كه به «ادب و آداب گفتار» مربوط می‏شود و شیوه‏های كامیابی در كلام را باید آموخت، تا از طریق رابطه گفتاری، هم دانسته‏ها و خواسته‏های خویش را بهتر بیان كرد، هم بر دیگران تاثیر مثبت گذاشت و هم كلام را پل ارتباطی با دیگران ساخت . برخی «پرحرف‏» اند .«حرافی‏» ، گاهی هم سر از «وراجی‏» در می‏آورد . اگر از پرحرفی دیگران خسته می‏شوید، لابد دیگران هم از پرچانگی شما دچار خستگی می‏شوند وبه ستوه می‏آیند . پس، باید از تكرار ملال آور و پرحرفی آزار دهنده پرهیز كرد و ظرفیت طرف و اشتیاقش را برای شنیدن در نظر گرفت . برخی «بد دهان‏» اند .بد حرف زدن، زشت گویی، تندی در گفتار، هتاكی و بی حرمتی، از آفات كلام به شمار می‏آید . بسیاری از دوستی‏های دیرین و روابط صمیمی، گاهی به خاطر كلامی نسنجیده و اهانت‏آمیز و تحقیر كننده یا دل آزار، بر هم می‏خورد . اگر جواب «های‏» ، «هوی‏» است، جواب سخن مؤدبانه هم پاسخ احترام‏آمیز است . حضرت علی (علیه السلام) فرموده است: «اجملوا فی الخطاب تسمعوا جمیل الخطاب‏» (1) زیبا سخن بگویید و خطاب كنید، تا جواب زیبا هم بشنوید . گروهی «دهن لق‏» اند .قدرت رازداری و حفظ اسرار، نشانه كمال است . آنان كه هیچ حرفی را نمی‏توانند نگاه دارند و حتی آنچه را نیز كه سفارش شده «به كسی نگویید» ، در اولین فرصت «لو» می‏دهند، قابل اعتماد نیستند و از «محرم راز» بودن درمی‏آیند و وجهه خودشان را از دست می‏دهند . خیلی «حرف‏های مگو» وجود دارد كه باید در صندوق سینه محبوس باشد و به بیرون درز نكند، چه رازهای شخصی، چه امور مربوط به حیثیت و آبروی دیگران، چه اسناد طبقه بندی شده، چه اسرار محرمانه یك نظام و تشكیلات، چه پرونده‏های قضایی و .. . . پس، باید تمرین كرد كه هر حرف را نزد . تازه، بعضی از حرف‏ها هم بی اساس و شایعه است و بازگو كردن آنها، نوعی دامن زدن به شایعات دروغ است واین گناه به شمار می‏رود و به آلوده شدن فضای جامعه می‏انجامد . باز هم كلامی از حضرت امیر (علیه السلام) كه فرموده: «لا تحدث الناس بكل ما تسمع‏» (2) هر چه را می‏شنوی، برای مردم بازگو مكن . بعضی «خام گفتار» اند .حرف هم مثل غذا، باید بپزد، دم بكشد، وقتی پخته شد «عرضه‏» گردد . پختگی سخن به آن است كه در ورای آن، اندیشه و درنگ و مصلحت اندیشی و عاقبت نگری باشد . وقتی حرفی نسنجیده از دهان بیرون پرید، دیگر نمی‏توان عوارض و عواقب و پیامدهای آن را جمع كرد . مزن بی تامل به گفتار، دم نكو گو، اگر دیر گویی چه غم؟ خیلی‏ها پشیمان می‏شوند كه فلان سخن را چرا گفتند، یا با فلانی چرا آنگونه حرف زدند . آرزو می‏كنند كه كاش كمی فكر كرده بودند . ولی، این «حسرت بعدی‏» ، هرگز جای آن «اندیشه قبلی‏» را نمی‏گیرد . در حالی كه با لحظه‏ای تدبر، می‏توان جلوی بسیاری از پشیمانی‏ها را گرفت . پس، «اول اندیشه، و آنگهی گفتار» را از یاد نبریم . تیر سخنت، به آب شلیك مكن بیهوده و بی حساب، شلیك مكن حرف و عمل تو، چون سلاح است و خشاب هشدار كه بی خشاب، شلیك مكن برخی «دشوارگوی‏» اند .اگر قلمبه گویی، سخت گفتاری، پیچیده سخن گفتن و سنگین حرف زدن، سبب شود كه گوینده با شنونده نتواند «رابطه‏» برقرار كند، از این سخن گویی چه سود؟ تازه، بعضی‏ها به این شیوه می‏بالند! راحت و روان حرف زدن، یك هنر است، به خصوص آنجا كه مخاطبان عام و عوام اند، یا كودكان، یا كم سوادان پای كلام به گوش نشسته‏اند . پس، باید تمرین كرد كه روان و آسان حرف زد، سخنرانی كرد، تدریس نمود، سؤال كرد، جواب سؤال داد، خاطره گفت و مقاله نوشت . یعنی این سهولت در گفتار، در كار معلم و نویسنده و خطیب و واعظ و پرسشگر و جوابگو، یك «هنر» به حساب می‏آید . البته با تمرین هم می‏توان به این مرحله رسید، مثل هنرمند شدن و مهارت در هر رشته و حرفه دیگر . كسانی «موقع نشناس‏» اند . مگر هر حرف را، در هر جا، با هر گروه و در هر شرایط باید گفت؟ شناخت این نكته و رمز و راز كه در كجا و با كه، چه سخنی و با چه لحنی و به چه مقدار باید گفت، چیزی است كه در علوم ادبی به آن «بلاغت‏» گفته می‏شود، یعنی مراعات مقتضای حال! مثلا در مجلس عزا و ختم، شوخی كردن، یا در محفل جشن، سفره دل و غم و غصه را باز كردن، یا با كسی كه كم حوصله است‏به جر و بحث نشستن، یا نزد دانای فرزانه‏ای، پرحرفی كردن و توضیح واضحات دادن، یا با آدم ناشناس و غریبه، اسرار را در میان گذاشتن و ... همه اینها البته هر كدام به نوعی نشانه «موقع نشناسی‏» است و این، یعنی پاشیدن بذر در زمین شوره زار، یا آب دادن به درخت‏خشكیده . باز هم كلام امام علی (علیه السلام): «لا تتكلمن اذا لم تجد للكلام موقعا» (3) اگر زمینه و جای سخن نیافتی، حرف مزن . گروهی «خجالتی‏» اند .شرم و حیا نسبت‏به كارهای زشت و گناه، بسیار مقدس و خوب است . اما در مورد كارهای شایسته و حرف‏های خوب و سؤال‏های مفید وپاسخ‏های لازم و اعتراض‏های تكلیفی، نه تنها خوب نیست، بلكه عامل عقب ماندن و مانع خیر و سبب محرومیت است . ریشه این خجالت، یا تربیت‏خانوادگی و نوع تربیت است، یا احساس حقارت و كمبود است، یا ترس از ریخته شدن آبروست، یا نداشتن تمرین قبلی است، یا هر عامل دیگر . باید این مشكل را به نحوی حل كرد . داشتن اعتماد به نفس و دل به دریا زدن و سد را شكستن، موفقیت‏های بعدی را در پی دارد . سختی در همان «نوبت اول‏» است . پس، باید تمرین كرد . هر چند سخت است، ولی با اقدام، آن هراس درونی فرو می‏ریزد و تمرین، سبب می‏شود كه مثلا حرف زدن در جمع یا سؤال در كلاس یا خواندن متنی در یك مراسم یا كنفرانس دادن در حضور دیگران و ... برای انسان عادی شود . آنچه گذشت، نكاتی چند درباره «كلام‏» بود . یقینا اینها همه مطالب نیست . نه همه مشكلات مطرح شد، نه همه راه حل‏ها . خوب است كتابهایی كه در زمینه «فن خطابه‏» و «آیین سخنرانی‏» و «روش سخنوری‏» و ... نگاشته شده است، بیشتر و دقیق‏تر مطالعه شود، چرا كه در آنها رهنمودهای عملی بیشتری برای موفقیت در این زمینه وجود دارد . حرف زدن، این كار به ظاهر ساده كه همگان با آن سر و كار داریم، آن هم از صبح تا شب، در خانه و بیرون، با آشنا و ناآشنا، برای خود فوت و فن خاص دارد . آموختنش هم لازم و مفید نیست . بی جهت نیست كه غربی‏ها درباره «آیین سخنرانی‏» كتاب می‏نویسند و شرقی‏ها در زمینه «فن خطابه‏» دست‏به تالیف می‏زنند . از این روش سود بجوییم تا كلام، پل ارتباطی ما و دیگران شود . پی‏نوشت‏ها: 1 . غررالحكم (چاپ دانشگاه)، ج‏2، ص 266 . 2 . همان، ج 6، ص 281 . 3 . همان، ج 6، ص 264 .
#اجتماعی#





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2033]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


اجتماع و خانواده

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن