محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1853262878
دو روی سکه هستهای در سال 1389
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سیاست > دیپلماسی - جلال برزگر رویدادها و وقایع مربوط به موضوع فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران در سال 1389 خصوصاً در ابعاد بین‌المللی آن موجب شد دو وجه مستتر در این موضوع میان ایران و غرب بیش از پیش خود را نمایان و آشکار سازند، یک وجه ماجرا قرار داشتن تقابل هستهای ایران و غرب و در رأس آن آمریکا در متن و بطن یک تقابل 30 ساله است که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی میان ایران و آمریکا کلید خورده است و از آن روز تاکنون آمریکا و متحدانش یکسره در مدار تقابل با ایران حرکت کرده و از تحریم سیاسی و اقتصادی تا تحمیل جنگ تحمیلی و حمایت از نیروهای اپوزیسیون ایران را در دستور کار داشته‌اند. از این منظر پرونده هستهای نیز موضوع و بهانه و شگردی برای اعمال فشار بیشتر به ایران و تنگ‌کردن حلقه محاصره و تحریم و تلاش برای اجماع‌سازی بین‌المللی علیه ایران بوده است. از همان نخستین ماه‌های سال 89 زمزمه‌ها و مقدمات ازسرگیری مذاکرات ایران و گروه 1+5 در محافل و مجامع بین‌المللی به گوش می‌رسید و سرانجام در آذر و دی ماه این سال ایران و گروه 1+5 به ترتیب در ژنو و استانبول پای میز مذاکره قرار گرفتند. با وجود اینکه طرفین در سال قبل اغلب راه‌های مورد نظر خویش برای تأثیر بر یکدیگر را طی کرده بودند، با توجه به ناموفق‌بودن غرب در توقف فعالیتهای هستهای و اینکه حتی تحریم‌ها نیز نتوانستند تأثیر چندانی بر ثبات و فعالیت ایران داشته باشند، جمع وسیعی از کارشناسان و ناظرین بر این باور بودند که چراغ سبز گروه کشورهای 1+5 برای مذاکره نه از روی حسن نیت که محمل‌سازی برای نمایش بی‌نتیجه بودن مذاکره با ایران و لذا تقویت روند اجماع‌سازی بیشتر بین‌المللی و تنگ‌کردن حلقه تحریم‌ها و اعمال فشار بر ایران است. این گمانه نه تنها بیراه نبود بلکه عملکرد گروه 1+5 در طول مذاکرات ژنو و استانبول و آنچه در نگاه و منظر اول از این مذاکرات به ظاهر بی‌نتیجه به‌دست آمد و پس از آن، نشان داد غربی‌ها کماکان به فکر اعمال فشار و یارگیری‌های سیاسی در عرصه جهانی علیه ایران هستند اما مقاومت و ایستادگی ایرانیان و اجماع در دفاع و صیانت از حقوق هستهای کشور نزد جریان‌های مختلف داخلی، موجب شد طرف مقابل در هر دور مذاکره با ایرانی هسته‌ای‌تر که در چارچوب مقررات بین‌المللی و معاهده منع گسترش N.P.T در برابر آنها ایستاده، مواجه باشد. این روند در سال 89 نیز ادامه داشت و ایران هم از دستاوردهای جدید هستهای خویش مثل تولید کیک زرد پرده‌برداری کرد و هم میزبان نمایندگان کشورهای مختلف شد و درهای تأسیسات هستهای حساسی چون اراک ونطنز را روی آنها گشود، در عین حالی که علاوه بر پذیرش و تحمل دوربین‌های آژانس اتمی، در اصفهان برای بازرسان آژانس محل اقامت دائم فراهم ساخت. اما وجه دوم و مستتر در موضوع هستهای که در سال 89 بیش از پیش نمایان گشت، آن بود که موضوع هستهای سکه‌ای تنها با یک رو نیست، روی دیگر سکه و وجه دیگر آن این است که این موضوع به ظاهر ملتهب خود باعث نزدیکی طرفین و درک متقابل از خواسته‌ها و روزنه‌ای است برای ورود به مسائل شاید مهمتر و اساسی‌تر مابین طرفین، یعنی آنچه برای هرکدام از بازیگران تهدید به نظر می‌رسد خود فرصتی است برای مرور و رسیدگی به دیگر پرونده‌های موجود ذیل خود. بدین‌معنا موضوع هستهای به مرور زمان و با کاسته شدن از توان و ظرفیت خود، ظرفیت نزدیک‌شدن به یکدیگر برای حل مسائل دیگر را فراهم آورده است. این روند در سال 1389 اگرچه به نتایج قطعی نرسید ولی وارد فاز جدی خود شد و حالا راه و طریقی تازه پیش‌روی طرفین، علاوه بر محور و راه‌های تقابلی گذشته باز شده است. اگرچه صدور بیانیه تهران با همکاری سه کشور ایران، ترکیه و برزیل در اردیبهشت سال 89 که ابتکاری تازه برای مبادله اورانیوم را پیشنهاد داشت، با قطعنامه تحریمی 1929 شورای امنیت از طرف غرب پاسخ داده شد اما همان ابتکار و بیانیه زمینه ورود دو کشور تازه یعنی ترکیه و برزیل به معادلات مهم منطقه‌ای و جهانی را موجب شد، پیرو آن ابتکار عملاً زمینه دو دور مذاکره ایران و گروه 1+5 در ژنو و استانبول نیز فراهم آمد. مذاکراتی که تأثیر و اهمیت آنها روشن‌تر شدن مسیر مذاکره و همکاری گسترده‌تر است، مسیری که در کنار مسیر قدیمی تقابلی عملاً به‌وجود آمده و بنابر اقتضای واقعیات در حال تحمیل خود به مسیر و روش‌های قبلی است. پس اهمیت سال 89 از آن روست که نشان داد سکه موضوع هستهای تنها یک رو ندارد و احتمال اینکه این سکه همیشه به روال گذشته بر زمین بنشیند، صددرصد نیست و نخواهد بود. در این سال بیشتر از قبل ایران و غرب در میدان وسیع تقابل، تعامل را نیز کندوکاو و جستجو کرده و از مسیرهای مختلف آن را آزمودند. مسیرهایی که ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای آنها را پیشنهاد کرده و گشود و اعلام کرد که بحث هستهای تنها یکی از مواردی است که حاضر است در قالب تعامل و همکاری برای کنترل و مهار گسترش تسلیحات هستهای درباره آن گفتوگو کند آن هم در قالب بسته‌ای که شامل دیگر مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی نیز می‌شود. اگرچه گروه 1+5 اغلب اعلام می‌کرد مایل است تنها درخصوص موضوع هستهای بحث کند اما عملاً در جریان مذاکرات دستورکار گفتوگو درباره مسائل دیگر منطقه‌ای و جهانی را پذیرفت به طوری که در جریان مذاکرات ژنو،موضوع همکاری برای مقابله با دزدی‌های دریایی از سوی طرف انگلیسی مطرح و درباره آن رایزنی شد یا دیگر مواردی که جستجوی راهکار برای همکاری درباره آنها نتیجه اعلامی مذاکرات ژنو 3بود. جستجوی موارد همکاری برای تعامل عملاً دستورکار مذاکرات بعدی در استانبول را تشکیل داد هرچند در موضوعاتی چنین حساس و مهم و چندجانبه احتمال رسیدن به نتیجه فوری چندان متصور نیست و نشست استانبول هم نتیجه اعلامی مشخصی در این‌باره نداشت تا بار دیگر یادآوری شود سکه موضوع هستهای کماکان دو رو دارد و اگر تعاملی برای همکاری حاصل نیاید، هستهای می‌تواند کماکان یک نقطه کور و زمینه‌ساز دور طولانی و کشدار مقابله و زمینه برای اعمال فشار غرب و مقاومت مدبرانه ایران باشد. جالب اینکه در چنین شرایطی که اعمال فشارها از طریق هستهای کم‌اثر می‌شود، ظرفیت‌سازی برای اعمال فشار از طرف غرب هرازچندگاهی با کمک از گزارش‌ها و گفته‌های دوپهلوی مدیرکل آژانس اتمی صورت می‌گیرد و اگر این گفته‌ها که انحراف در برنامه ایران دیده نشده و اطمینان نداریم که ایران همه چیز را گفته باشد، کافی نباشد، اغلب موضوعاتی دیگر چون مسائل صلح خاورمیانه یا حقوق بشر و درگیری‌ها و مسائل بعد از انتخابات به عنوان سوخت موتور مقابله، مورد استفاده غرب قرار می‌گیرد تا دوباره مدتی گذشته و شاید در موضوع حساسیت‌برانگیز هستهای ظرفیتی فراهم آید که البته این ظرفیت‌سازی‌ها پس از گزارش‌های متعدد آژانس و پیدا نشدن موارد جدی حالا به یکسری مطالعات یا درواقع مطالبات ادعایی و غیرقابل‌اثبات کشورهای غربی و آمریکا محدود شده است. از بیانیه تهران تا مذاکرات استانبولسال 1389 به لحاظ دیپلماسی هستهای در میان دو پرانتز و نقطه عطف بیانیه تهران و مذاکرات استانبول قرار می‌گیرد، اگرچه سفر اروپایی علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه که در این سال از امیرآباد و کرسی ریاست سازمان انرژی اتمی به باغ ملی و مسند وزارت امور خارجه رسید و مذاکرات صالحی با مقامات اروپایی و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که گفته شد سفر و مذاکرات پرمحتوا اما کم‌خبری بوده و همچنین گزارش ومصاحبه اخیر آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اواخر سال و پس از مذاکرات استانبول رخ دادند، اما در نمای کلی وقایع هستهای عمده سال، بین صدور بیانیه تهران توسط ایران، ترکیه و برزیل و پایان مذاکرات استانبول قرار می‌گیرد. هم در جریان بیانیه تهران، غرب و آمریکا به همراهی و همگامی خود با متحدین‌شان و همچنین ترکیه و برزیل پشت پا زدند و هم آنها در استانبول به قول و توافق قبلی خود در جریان مذاکرات ژنو برای مذاکره به منظور دستیابی به روش‌هایی برای همکاری و تعامل، پایبندی و تقید نشان ندادند. در این سال ایران نخستین نیروگاه اتمی خود در بوشهر را به آستانه بهره‌برداری رساند و حتی سوخت هستهای وارد قلب راکتور بوشهر شد و با نظارت کامل بازرسان آژانس حالا نیروگاه بوشهر در آستانه تولید برق قرار گرفته است. در عین حال با ادامه غنی‌سازی در ایران پس از ناتمام‌ماندن سرنوشت بیانیه تهران، بازرسان آژانس توانایی ایران برای تولید سوخت با غنای 20 درصد که مورد نیاز راکتور پزشکی تهران است را تأیید کردند. البته ایران تا امروز پرونده مبادله را باز نگه نداشته و علی‌رغم توان تولید سوخت 20درصد، هنوز آماده مبادله آن و تهیه سوخت 20درصدی از بیرون است. در این سال البته و در کنار همه تحولات فنی و البته سیاسی و مذاکراتی، منابع غربی به طراحی و اجرای یک پروژه پیچیده تروریستی تحت عنوان فرستادن کرم رایانه‌ای اکستاس نت به ایران اعتراف کردند؛ بنابر اعلام محافل غربی آمریکا و اسرائیل تولیدکنندگان این کرم بوده‌اند که این خود مصداق اعمال روش‌های تروریستی دولتی است. اگرچه مقام‌های ایران گفته‌اند مقابله لازم با این کرم غربی صورت گرفته است ولی به هر حال اقدامات تروریستی غرب در سال 89 علیه ایران و فعالیتهای صلحآمیز هسته‌ای‌اش آشکار بود چه از نوع سایبری آن و چه از نوع ترور دانشمندان هستهای، اگرچه منابع غربی مستقیم ترور همزمان دو دانشمند هستهای در تهران که منجر به شهادت دکتر شهریاری شد را نپذیرفتند اما وجود نام دکتر شهریاری و دکتر عباسی در لیست دانشمندان و مسئولان مورد تحریم ایران در قطعنامه تحریمی نشان از آن داشت که قطعنامه‌نویسان گرای واضح و مشخصی برای تروریست‌ها فراهم کرده و در واقع دست آنها در دست یکدیگر است. حتی ترور شهید بزرگوار شهریاری هم در سال 89 نتوانست روند فعالیت‌ها و در عین حال آمادگی و حاضر بودن ایران در سر میز مذاکرات آن هم با دست پر و پیشنهادهای متنوع و گسترده منطقه‌ای و جهانی را تحت‌الشعاع قرار دهد، برعکس سعید جلیلی مذاکره‌کننده ارشد ایران در سر میز مذاکره با خطابه‌ای مفصل درباره شهادت دکتر شهریاری، طرف‌های غربی را وادار ساخت این عمل را محکوم و نسبت به دستور کار پیشنهادی ایران برای مذاکرات دقیق تر شوند. ترور دانشمندان هستهای و فرزندان علمی ملت و کشته‌ستانی هدفمند از بطن مردم در آستانه مذاکرات ژنو صورت گرفت، آن هم به قصد تأثیر بر اراده ملت مقاوم و البته مدبر ایران اما از این اقدام شوم و پلید جز کم شدن یک دانشمند متعهد از ایران طرف دیگری برای دشمنان بسته نشد و برعکس اتحاد و استحکام داخلی حول محور هستهای بیشتر شده و در عرصه بین‌المللی نیز برخی محافل و کشورها به موضع‌گیری علیه آن پرداختند که البته موضع بعضی صادقانه‌تر از شماری از قدرت‌های جهانی بود اما صادقانه یا غیر آن هیچ‌کس در دنیا نتوانست این عمل زشت و غیرانسانی را تأیید کرده و پای آن بایستد. جان‌مایه مباحث در سال 89بی‌نتیجه ماندن اعمال فشارهای غرب به فعالیتهای هستهای ایران از یکسو و آمادگی ایران برای تعامل و همکاری و گفتوگو، جستجوی راهکار دیپلماتیک و مذاکراتی را برای غربی‌ها به عنوان یک گزینه جدی مطرح ساخته است، از این رو با هماهنگی که میان آمریکا و اعضای غربی 1+5 صورت گرفت، دو کشور دوست ایران یعنی ترکیه و برزیل مأموریت یافتند برای مبادله و تأمین سوخت 20درصدی برای ایران و راکتور تهران که تولیدات دارویی دارد،وارد مذاکره شوند. ایران، برزیل و ترکیه به نتیجه رسیده و با وساطت ترکیه بنا شد سوخت با غنای کم ایران در ترکیه امانت قرار گیرد تا سوخت 20درصدی از طرف غرب برسد اما غربی‌ها از آنچه حاصل آمد راضی نبوده و پای آن نایستاده و موجب تعجب عمومی خصوصاً نزد دولت‌های ترکیه و برزیل شدند. پس از کش و قوس چندماهه ایران همچون چند سال اخیر شرط ادامه مذاکرات با 1+5 را گسترده و بسیط بودن دستور مذاکرات اعلام کرد. طرف غربی با توجه به گرفتاری‌های متعدد که در منطقه دارد، عملاً از این موضوع استقبال کرد، هرچند بحث هستهای را موضوع اصلی اعلام می‌کرد. گردهمایی نمایندگان ایران و گروه 1+5 در ژنو و دو روز مذاکره فشرده یک دستاورد مهم داشت و آن ادامه گفت‌وگوها در دور بعدی با دستور جستجوی موارد و راهکارها برای تعامل و همکاری بود... سعید جلیلی و کاترین اشتون البته جداگانه به میان خبرنگاران آمدند و کنفرانس مشترک برگزار نکردند، اشتون بر ادامه مذاکره درباره موضوع هستهای تأکید کرد اما بنابر آنچه در جلسه گذشته بود، گفتوگو برای دستیابی به تعامل و همکاری در جلسه ژنو مورد توافق همه حاضرین قرار گرفته بود. اگر مذاکرات بعدی در استانبول بر همین مبنا پیش رفته بود، قطعاً به نتایجی در زمینه‌های منطقه‌ای و یا حتی هستهای رسیده بود اما این مهم که مورد نیاز و البته توافق غربی‌ها هم هست، برای رسیدن به مرحله اجرایی نیازمند طی کردن فراز و فرود و به قولی پخته‌شدن بیشتر است، حالا غربی‌ها به راه و روش و فرمول مذاکره و کار با ایران رسیده‌اند اما هنوز آمادگی کامل اجرا و اعمال آن را ندارند و کماکان به روش‌های سنتی اعمال فشار و تحریم و غیره نیز نیم‌نگاهی دارند. اما بنابر تجربه قابل انتظار است که در آینده سمت و سوی مذاکرات و تعاملات به همین سمتی بیاید که در سال 89 پایه‌های آن گذارده و گام‌هایی هرچند ابتدایی اما مهم در مسیر آن برداشته شد. به هر حال مجموع این وقایع و رصد آنها به روشنی نشان از آن دارد که سکه هستهای کماکان از دو رو یا دو ظرفیت برخوردار است، یکی یک تقابل 30 ساله و بهانه و محملی برای اعمال فشار هرچه بیشتر به ایران و دیگر کمک‌کردن به طرفین برای نزدیک شدن و تأثیرگذاری بر مسائل دیگر و مورد علاقه آنها. ظرفیت دوم البته از پس مقاومت ملی ایرانیان و اجماع بر سر صیانت از دستاوردهای صلحآمیز هستهای فراهم آمده است، غربی‌ها در سال 89 دیده و برخی رسانه‌ها و محافل سیاسی آنها نیز اذعان کردند که موضوع هستهای اتفاقاً می‌تواند موجب درک بیشتر طرفین از یکدیگر شود - که چنین هم شد - و این فرصتی است که ایران و غرب برای بررسی و حل و فصل و تعامل و همکاری در خیلی از زمینه‌های مهمتر از یک بحث و موضوع، از آن برخوردار هستند. به نظر می‌آید پس از گردش چند ساله ماجرا به یک سبک و سیاق تقابلی و سنتی، در سال 1389 پایه‌ها و پلان کلی و نقشه راه آزاد شدن ظرفیت دوم مستتر در ماجرای هستهای ترسیم شده است، به نظر می‌رسد سرانجام پرونده هستهای نیز در این جهت رقم خواهد خورد؛ چرا که تجربه نشان داده است تقابل و فشار در زمینه هستهای کمترین دستاورد را برای غرب در بر داشته است، از این رو رفته‌رفته غربی‌ها هم در حال درک واقعیات و تطبیق خود با آنها هستند که این البته نیازمند ایجاد ظرفیت‌های درونی هم هست و این ظرفیت‌ها با به بن‌بست رسیدن و بی‌نتیجه ماندن ظرفیت‌های سنتی، بیشتر شکوفا خواهند شد. همان‌طور که در سال 89 شاهد آغاز این حرکت به صورت جدی بودیم و به نظر می‌رسد آغازین سال‌های دهه 90 شمسی زمان رسیدن به نتایج عینی در این زمینه خواهد بود. حتی اگر استفاده از ظرفیت سنتی ماجرا هیچ‌گاه از دستور کار طرف‌های غربی خارج نشود اما واقعیات و ظرفیت‌های تازه‌تر و موجود قطعاً وزن و تأثیر خود را خواهند داشت. /30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 703]
-
گوناگون
پربازدیدترینها