واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی:
از میان انواع غذاهایی که روزانه به مصرف انسان می رسد، شیر و فرآورده های آن به دلیل تنوعی که دارند در میان گروه های سنی مختلف جایگاه ویژه ای دارد. شیر یکی از مناسب ترین مواد غذایی است که علاوه بر انواع پروتیین ها، چربی ها (که نسبت به سایر چربی ها و روغن ها قابلیت هضم بالاتری دارد)، املاح مورد نیاز بدن به خصوص فسفر و کلسیم (که در تشکیل و استحکام استخوان مفید است)، انواع ویتامین ها و نیز تمامی اسیدهای آمینه ضروری (که بدن قادر به ساخت آنها نیست) را داراست. شیر منبع غنی از کلسیم است و نقش عمده کلسیم در تشکیل استخوان و دندان ها است. فرآورده های شیر به خاطر مقدار کلسیم کافی، آسانی هضم و ارزانی از بهترین منابع کلسیم است. شیر بدون چربی و شیری که چربی آن گرفته شده از نظر کلسیم بر شیر کامل ارجحیت دارد. زیرا وقتی که چربی شیر که مقدار جزیی کلسیم دارد گرفته شود به جای آن شیر کلسیم دار جانشین می شود که پرارزش تر است. اگرچه کلسیم از غذاهای دیگر نیز علاوه بر شیر تامین می شود، اما شیر کماکان عمده ترین منبع تامین کلسیم بدن است. مصرف شیر در بعضی افراد، نفخ یا اسهال ایجاد می کند به خصوص در مصرف شیر با معده خالی این حالت بیشتر ایجاد می شود. توصیه کارشناسان به این گونه افراد این است که شیر را همراه با خوراکی های دیگر میل کنند. مصرف شیر را با مقدار کم شروع کنند و مصرف آن را به طور تدریجی افزایش دهند. در این صورت، به مصرف شیر عادت می کنند و مشکلی نخواهند داشت. از آنجا که شیر عناصر لازم را در حد تعادل داراست، محیط بسیار مناسبی برای فعالیت انواع میکرو ارگانیسم های عامل فساد اعم از باکتری ها، مخمرها و قارچ هاست و به سادگی در معرض انواع آلودگی ها قرار می گیرد. بنابراین کنترل بهداشت در تمامی مراحل از لحظه دوشیدن تا رسیدن به کارخانه و نیز فرآیند تولید امری اجتناب ناپذیر است. ▪ شیر سالم: دارای طعمی مطبوع – خوشمزه و کمی شیرین بوده و رنگ آن سفید مایل به زرد است. ● انواع آلودگی شیر ▪ آلودگی اولیه: حالتی است که دام مبتلا به بیماری هایی مثل سل، سیاه زخم، تب مالت یا سالمو نلاست. ▪ آلودگی ثانویه: حالتی است که شیر به دلیل عدم رعایت اصول بهداشتی در زمان دوشیدن، حمل یا نگهداری آن آلوده به عوامل بیماری زایی مثل عوامل حصبه، وبا، اسهال و... می شود. که این آلودگی ممکن است به ظروف، شرایط غیربهداشتی در زمان دوشیدن شیر، شرایط نامناسب حمل و نگهداری یا بیماری افرادی که از زمان دوشیدن شیر تا زمان مصرف با شیر در تماس هستند، مرتبط باشد. جلوگیری از آلودگی میکروبی شیر از زمان تولید تا زمان مصرف اجتناب ناپذیر است. بنابراین رعایت نکات ذیل می تواند شیر سالمی را به دست مصرف کننده برساند: افرادی که شیر می دوشند باید از سلامت کامل برخوردار بوده و کارت معاینه پزشکی برای آنان صادر شده باشد. قبل از دوشیدن شیر، پستان دام را با آب گرم و صابون شستشو دهند. شیر و فرآورده های آن را باید در تمام مراحل دوشیدن، حمل و نگهداری در ظروف مجاز، تمیز و سرپوشیده نگهداری کرد. دام ها باید به صورت مرتب توسط مسوول دامپزشکی معاینه و علیه بیماری های دامی واکسینه شوند. ظروف مورد استفاده برای حمل و نگهداری شیر در پایان کار با آب و مایع ظرفشویی شسته و آبکشی شوند. عوامل بیماری زای احتمالی موجود در شیر باید حذف شود. ضدعفونی دام، ابزار و وسایلی که برای دوشیدن به کار می رود، نظافت و ضدعفونی ظروف و تانکرهایی که برای حمل شیر تا کارخانه استفاده می شود و در نهایت رعایت کلیه موازین بهداشتی تجهیزات و دستگاه های مورد استفاده در کارخانه بسیار ضروری است. با این حال شیری که حتی تحت شرایط کنترل شده، دوشیده شود باز هم تعدادی باکتری دارد، زیرا مجاری و حفره های شیری دارای آلودگی هستند. همچنین گرما در گسترش آلودگی شیر موثر است، بنابراین لازم است علاوه بر رعایت کلیه موارد مذکور از حرارت کمتر از پنج درجه سانتی گراد برای حمل شیر تا کارخانه استفاده شود. معمولا شیری که به کارخانه می رسد، تحت چند فرآیند قرار می گیرد که مهم ترین آنها به شرح زیر است: ▪ روش پاستوریزاسیون: در این روش توسط دستگاه های مربوطه، شیر را به مدت نیم ساعت در حرارت ۶۳ درجه سانتی گراد یا مدت ۱۵ دقیقه در حرارت ۷۱ تا ۷۲ درجه گرم کرده و سپس بلافاصله سرد می کنند. در عمل پاستوریزاسیون تمام عوامل و میکروب های بیماری زا از جمله تب مالت، سالمونلا، سیاه زخم، سل و... از بین می روند اما برخی از میکروب های غیربیماری زا در آن باقی می ماند. که در صورت مناسب بودن شرایط برای آنها (دمای بالای چهار درجه و زمان بیشتر از ۴۸ ساعت) این میکروب ها شروع به رشد کرده و باعث فساد شیر و ترش شدن آن می شوند. بنابراین شیر پاستوریزه فقط در یخچال و آن هم به مدت تقریبی ۴۸ ساعت قدرت ماندگاری دارد. ▪ روش استریلیزاسیون: در این روش شیر را پس از صاف و یکنواخت کردن به مدت کمتر از یک دقیقه در دمای ۱۰۵ درجه سانتی گراد می جوشانند و سپس در شرایط کاملا استریل بسته بندی می کنند. در این روش کلیه عوامل و میکروب های بیماری زا و غیربیماری زا از بین می روند. از این رو ماندگاری این نوع شیر از شیر پاستوریزه بسیار بیشتر است و بسته به شرایط نگهداری و کیفیت بسته بندی تا دو الی ۵/۲ ماه قابل نگهداری هستند. روزنامه شرق پایگاه اینترنتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 361]