واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مصحف فاطمه چيست ؟ گاهي علما و دانشمندان اهل سنت ، از مصحف فاطمه سراغ مي گيرند و تصوّر مي کنند که مصحب به معناي قرآن است و دخت گرامي پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) قرآن خاصي داشته که با اين قرآن متفاوت بوده است!
بايد يادآور شويم که واژه « صحف » در قرآن به معناي مطلق کتاب آمده است ، چنان که مي فرمايد : ـ { وَإذَا الصُّحُفُ نُشِرَت } . ( 1 ) « آنگاه که نامه هاي اعمال منتشر گردد . » ـ { إنَّ هذا لَفِي الصُّحُفِ الأولي * صُحُفِ إبراهِيمَ وَ مُوسي } . ( 2 ) « اين ، در صحيفه هاي نخستين ، در کتاب ابراهيم و موسي است . » و همچنين « مصحف » نيز از همين ماده اخذ شده و به معناي دفتر يا کتابِ جلد شده به کار مي رفت و در صدر اسلام حتي پس از درگذشت پيامبر ، « مصحف » نام قرآن نبود بلکه هر کتاب مجلّدي را مصحف مي ناميدند . ابن ابي داود سجستاني در باب گردآوري قرآن ، در مصحفي از محمد بن سيرين نقل مي کند : وقتي پيامبر ( صلّي الله عليه وآله ) درگذشت ، علي ( عليه السلام ) سوگند يادکرد : « عبايي بردوش نکنم مگر اين که قرآن را در مصحفي گردآورم » ؛ ( اقسم عليٌّ علي أن لا يرتدي الردي إلاّ لجمعة حتّي يجمع القرآن في مصحف ) . و نيز ابي العاليه نقل مي کند : « إنَّهم جَمعوا القرآن في مصحف في خلافَة أبي بَکر » . « آنان قرآن را در خلافت ابي بکر در مصحفي جمع کردند . » و نيز از حسين ( عليه السلام ) نقل مي کند : « إنَّ عمر بن الخطاب أمر بجمع القرآن و کان أوّل من جمعه في المصحف » . « عمر بن خطاب فرمان به گردآوري قرآن داد و او اول کسي است که قرآن را در مصحف جمع کرد . » ( 3) اين جمله ها حاکي است که در آن روزگار ، مصحف به معناي دفتر بزرگ و يا کتابي مجلد بوده که اوراق را از پراکنده شدن حفظ مي کرده ، سپس به مرور زمان اختصاص به قرآن يافته است . اتفاقاً روايات پيشوايان ما حاکي است که حتي در زمان آنان ، لفظِ مصحف به معناي کتاب و يا دفتر مکتوب بوده است . امام صادق ( عليه السلام ) فرمود : « من قرأ القرآن في المصحف متع ببصره » . ( 4) « هرکس قرآن را از روي برگ هاي مجلد بخواند ، از چشم خود بهره مي گيرد . » و نيز در حديثي ديگر آمده است : « قراءة القرآن في المصحف تخفّف العذاب عن الوالدين » . ( 5) « خواندن قرآن از روي برگ هاي مجلد ، عذاب را از پدر و مادر کم مي کند . » در آن روزگار ، مصحف به معناي دفتر بزرگ و يا کتابي مجلد بوده که اوراق را از پراکنده شدن حفظ مي کرده ، سپس به مرور زمان اختصاص به قرآن يافته است . مورّخان درباره ترجمه خالد بن معدان مي نويسد : « إنّ خالد بن معدان کان علمه في مصحف له ازار و عري » . ( 6) « خالد بن معدان دانش خود را در دفتري ضبط کرده بود که براي آن دکمه ها و دستگيره داشت . » خالد بن معدان از تابعين بوده و هفتاد صحابي را درک کرده است . و ابن اثير ترجمه آن را در ماده کلاعي آورده است . ( 7) پس تا اينجا روشن شد که تا پايان قرن اول ، لفظ « مصحف » به معناي کتاب مجلد و يا دفترچه جلد شده بود که افراد دانش و آگاهيِ خود را در آن ضبط مي کردند . و اگر بعدها قرآن را مصحف گفته اند ، چون از ذهن ها بيرون آمده و بر برگ ها نوشته شد و به صورت مجلّد درآمد . باتوجه به اين مسأله ، نبايد در شگفت باشيم که دخت گرامي پيامبر داراي مصحفي باشد و دانش و آگاهي هاي خود را که از پدر بزرگوارش برگرفته بود ، در آن بنويسد و براي فرزندان خود ، به صورت بهترين ميراث ، به يادگار بگذارد . خوشبختانه فرزندان فاطمه ( عليها السلام ) حقيقت و واقع اين مصحف را شناسانده و گفته اند : اين مصحف ، جز يک رشته آگاهي هايي که از پدر بزرگوارش شنيده و يا از طريق ديگر به دست آورده ، چيز ديگري نيست . اينک برخي از روايات را مي آوريم : حسن بن علي فرمود : « نزد ما جامعه اي است که در آن حلال و حرام وارد شده و مصحف فاطمه هست در حالي که در آن کلمه اي از قرآن نيست بلکه املاي رسول خدا ( صلّي الله عليه وآله ) و خط علي ( عليه السلام ) است و همگي دراختيار ماست . » باتوجه به اين حديث و نصوص پيشين ، نبايد شک کرد که مصحف فاطمه ارتباطي به قرآن ندارد و آن کتاب مجلدي بوده که در آن حقايق و معارفي که از پيامبر گرامي شنيده شده بود ، ضبط گرديده است .پي نوشت هاــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 ـ تکوير : 102 ـ اعلي : 18 ـ 193 ـ کتاب مصاحف ، نگارش حافظ ابوبکر عبدالله بن ابي داود سجستاني ، ص10 ـ 94 ـ اصول کافي ، ج2 ، ص6135 ـ اصول کافي ، ج2 ، ص6136ـ المصاحف سجستاني ، صص 134 و 1357ـ اللباب في تهذيب الأنساب ، ابن اثير ، ج3 ، صص 62 و 63برگرفته از:در ساحل تقريب، جعفر سبحانيتنظيم: گروه دين و انديشه_شکوري
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 239]