واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: جنجال هنري 3هزار متري
درست بعد از 30سال، اولين جشنواره هنرهاي تجسمي به مناسبت پيروزي انقلاب اسلامي برپا شد. اتفاقي كه به اعتقاد اكثر هنرمندان تجسمي خيلي دير به وقوع پيوسته اما نه آنقدر كه مسئولان از برگزاري آن منصرف شوند. اين درحالي است كه سالهاي متمادي هنرهاي ديگر به بهانه ايام دهه فجر فرصتي براي عرض اندام پيدا كردند و هنرمندان حوزههاي موسيقي، تئاتر و فيلم از انزوا بيرون آمدند؛ فرصتي كه هنوز هم اجازه بروز تواناييهاي هنرمندان اين عرصهها را فراهم ميكند، به طوري كه هنرمندان ايراني توانستهاند باهمطرازان خارجي خود رقابت كنند. در اين ميان اگرچه قضاوت درباره فستيوال هنرهاي تجسمي فجر از هماكنون زود است، اما از بررسي همين كارگاه آموزشي 3كيلومتري ميتوان حس كرد كه اولين جشنواره هنرهاي تجسمي فجر تا چهاندازه با شوروهيجان خواهد بود. نخستين جشنواره ملي هنرهاي تجسمي فجر، كارش را با چند كارگاه آموزشي آغاز كرد و به پايان خواهد برد. درست در روز افتتاحيه، كارگاه آموزشي نقاشي با حضور 60 نقاش شروع ميشود كه اين هنرمندان به 6گروه 10 نفره تقسيم ميشوند و هر گروه بهمدت 5 روز در موزه هنرهاي معاصر تهران به خلق آثار هنري ميپردازند. اما كارگاه آموزشي ديگري كه به شكل نقاشي خياباني برگزار ميشود، يكي از بزرگترين كارگاههاي نقاشي خياباني در نوع خود خواهد بود. اساتيد نقاشي و نقاشان جوانتري كه اكثراً دانشجو خواهند بود، كار خود را از بيرون موزه هنرهاي معاصر آغاز ميكنند و خيابان كارگر را به سمت شمال تا خيابان دكتر فاطمي ادامه ميدهند. اين مسير سپس خيابان حجاب را به سمت بلوار كشاورز طي ميكند و به 2 شاخه تقسيم ميشود. يك بخش از هنرمندان در داخل پارك لاله نقاشي ميكشند و بخش دوم، وارد كارگر شمالي ميشوند و بالاخره در مقابل موزه هنرهاي معاصر تهران به كار خود پايان ميدهند، مسيري كه دقيقاً 3كيلومتر محاسبه شده است. در حال حاضر 400 هنرمند و دانشجوي نقاشي براي شركت در اين بخش ثبت نام كردهاند و قرار است هزار هنرمند به سرپرستي 30 نفر از استادان نقاشي تمام مسير ياد شده را در 2روز آغازين اسفندماه روي بوم نقاشي كنند. در حال حاضر 400 هنرمند و دانشجوي نقاشي براي شركت در اين بخش ثبت نام كردهاند و قرار است هزار هنرمند به سرپرستي 30 نفر از استادان نقاشي تمام مسير ياد شده را در 2روز آغازين اسفندماه روي بوم نقاشي كنند. اما نكته قابل توجه آنكه به گفته غلامعلي طاهري، دبير اين كارگاه آموزشي ، به همه هنرمندان شركتكننده در اين كارگاه دستمزد داده خواهد شد!
به هرحال اگرچه اين كارگاه آموزشي به مناسبت سيامين سال پيروزي انقلاب اسلامي برگزار ميشود اما هنرمندان در به تصوير كشيدن موضوعات مورد علاقه خود آزاد نيستند و درصورت تمايل به شركت در اين برنامه، بايد يكي از 30موضوعي را كه از قبل مشخص شده، انتخاب كنند؛ درعوض، نحوه اجراي اين موضوعات به دو شكل خواهد بود. طاهري در اين باره ميگويد: «يك شكل اجراي ايدهها اين است كه استادان، موضوع را انتخاب و هنرمنداني را كه ميخواهند با آنها كار كنند، به دبيرخانه معرفي ميكنند. شكل دوم كار به اين صورت است كه هنرمندان، ايدههايشان را بهصورت اتود به دبيرخانه اعلام و بعد از تاييد استادان، زير نظر آنها شروع به كار ميكنند.» اگرچه بهنظر ميرسد يك رويداد هنري همانند جشنواره هنرهاي تجسمي فجر، به حركت و پويايي هنرمندان و حتي جرياني هنرمندانه منجر ميشود ولي درخصوص اين كارگاه آموزشي بخصوص بايد گفت كه اما و اگرهايي وجود دارد كه نه خوب ارزيابي ميشوند و نه بد؛ در واقع، در اين خصوص نظراتي وجود دارد كه بايد شنيده و گفته شود تا تجربيات آتي، با برترين كيفيت ممكن پشت سر گذاشته شود. امير ادهم ضرغام، يكي از استاداني است كه سرپرستي هنرمندان و دانشجويان را برعهده خواهد داشت و درخصوص اين كارگاه ميگويد: «فكر نميكنم اين كارگاه آموزشي با چنين ابعاد و متراژ گستردهاي به يك اتفاق آرتيستيك تبديل شود چون هنري شدن رويدادهايي از اين قبيل به روحيه و درون هنرمندان بستگي دارد. بهعبارت ديگر هر دانشجويي به راحتي ميتواند وارد اين كارگاهها شود اما اين باعث نميشود كه او بتواند اثري منحصر به فرد خلق كند؛ حتي اگر زير نظر استادان برجسته كار كند.»فكر نميكنم اين كارگاه آموزشي با چنين ابعاد و متراژ گستردهاي به يك اتفاق آرتيستيك تبديل شود چون هنري شدن رويدادهايي از اين قبيل به روحيه و درون هنرمندان بستگي دارد.اين اتفاق شايد به اين دليل باشد كه استادان، تنها ميتوانند دانشجويان را از نظر تكنيكي كنترل كنند ولي نميتوانند به روح و درون هنرمندان نفوذ كرده و در آنان انگيزه ايجاد كنند؛ «درست مثل لبخندي كه يك نمود بيروني دارد ولي از درون انسان سرچشمه ميگيرد. شايد آثار خلق شده از نظر ظاهري زيبا باشند اما مسلماً روحي را كه اثر بايد داشته باشد، نخواهند داشت چون هنرمندان بهطور مستقيم در آفرينش اثر، دخالت ندارند.»اما اين مسئله وقتي پيچيدهتر ميشود كه هدف برگزاري اين كارگاه آموزشي، در تقابل با نظرات هنرمندان و استادان مدعو قرار ميگيرد. از سويي طاهري عقيده دارد در همه جاي دنيا برگزاري كارگاه آموزشي ها و نقاشيهاي طولاني خياباني از طرف هنرمندان با استقبال فراوان مواجه ميشود و اين برنامهها جنبه آرتيستيك دارند –و به اين ترتيب در ايران هم همين كاربرد را خواهند داشت- و از سوي ديگر، استاداني كه قرار است طرحهاي خودشان را روي بوم بياورند يا بر اتود دانشجويان نظارت كنند، معتقدند اين كارگاه آموزشي ها صرفاً براي ايجاد شور و نشاط در ميان هنرمندان جوان مناسب است.
ضرغام در ادامه سخنانش ميگويد: «خلق يك پرده طولاني نقاشي در خيابان، زيباست اما مسلماً آرتيستيك نيست؛ ولي در عين حال اين كارگاه آموزشي ها با اهميت نيز هستند چون ميتوانند شور و جرقههاي هنري ايجاد كنند و افراد مختلف، پس از آن از نظر روحي و تكنيكي به مرحلهاي برسند كه هدف اصلي كارگاه آموزشي برآورده شود.»از سوي ديگر، سيد محمد فدوي عقيده دارد اگرچه جامعه هنري كشور نبايد انتظار خلق شاهكار را از قِبَل اين رويداد داشته باشد ولي با اين همه بهطور قطعي هم نبايد احتمال آرتيستيك بودن اين كارگاهها را غيرممكن دانست؛ «كمترين تاثير مثبت برگزاري كارگاههاي آموزشي، به رخ كشاندن تواناييهاي هنرها و هنرمندان تجسمي و آشنا كردن عموم مردم با نقاشي است. بهطور كلي اين كارگاه آموزشي ميتواند جنجال هنري خوبي را صورت دهد ولي نبايد در آن، بهدنبال اين باشيم كه رقابتي علمي، تخصصي و هنري رخ دهد.» مورد ديگري كه در حاشيه برگزاري كارگاه آموزشي 3 هزار متري مطرح ميشود، مسئله موضوعات داده شده به هنرمندان و استادان است. اگرچه اين كارگاه آموزشي به مناسبت پيروزي انقلاب اسلامي برگزار ميشود و بهطور طبيعي نقاشيها بايد با اين حال و هوا كشيده شوند ولي بحث تكراري موضوع مداري كارگاه آموزشي يا آزاد بودن آن پابرجاست. خلق يك پرده طولاني نقاشي در خيابان، زيباست اما مسلماً آرتيستيك نيست؛ ولي در عين حال اين كارگاه آموزشي ها با اهميت نيز هستند چون ميتوانند شور و جرقههاي هنري ايجاد كنند و افراد مختلف، پس از آن از نظر روحي و تكنيكي به مرحلهاي برسند كه هدف اصلي كارگاه آموزشي برآورده شود.»ضرغام، عقيده دارد نكته مهم در برگزاري اين كارگاه، ارائه توانايي هنرمندان است؛ «حتي اگر موضوع، آزاد هم ميبود باز هم هدف مجريان جشنواره برآورده ميشد چراكه حضور هنرمندان تجسمي و نقاشيهايشان، درواقع دستاورد آموزشي و علمي دانشگاههاي كشور و نظام جمهوري اسلامي را نشان ميدهد؛ هرچند كه تعيين موضوع براي اين كارگاه آموزشي نيز مسئلهاي غريب به حساب نميآيد؛ تنها نكته مهم آن است كه هنرمندان همواره متوجه باشند بايد اثري زيبا خلق كنند كه مخاطب از آن لذت ببرد.»فدوي نيز معتقد است: «از آنجا كه همه كشورهاي دنيا براي چنين برنامههايي موضوعات بخصوصي را مشخص ميكنند، تعيين موضوعاتي كه پيرامون انقلاب اسلامي باشد، آنهم در جشنواره فجر كاري غيرحرفهاي نيست.» او ميگويد: «البته موضوع آزاد در كنار همه جشنوارهها وجود دارد. با اين همه مهمتر از موضوعات، مسئله كيفيت و چگونگي برگزاري كارگاهها مطرح است و بايد انرژي بيشتري درخصوص آن صرف شود.»همچنين بهنظر ميرسد استقبال خوب هنرمندان و ثبتنام آنها نشان دهنده آن است كه هنرمندان با محتواي كارگاه آموزشي مشكلي ندارند و نفس نقاشي برايشان با اهميتتر است.در هر صورت طبيعي است كارگاه آموزشي گستردهاي كه 3هزار متر طول دارد و بايد ظرف 2روز تمام شود، نميتواند از تمام جنبهها كامل و بينقص باشد. فقط بايد منتظر اتمام جشنواره بود و به سؤالات مهمي پاسخ داد؛ سؤالاتي مثل تفاوت جشنواره هنرهاي تجسمي فجر با انواع دوسالانهها و نمايشگاههاي ملي و بينالمللي و اينكه، آيا با در نظرگرفتن شرايط موجود ميتوان- و بايد- اين جشنواره را بهصورت بينالمللي برگزار كرد ؟
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]