واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: تماشای فیلم وسترنی از کوئنها خالی از لطف نیست. همین که امروزه چراغ سبزی برای ژانر وسترن روشن شده است خودش جای خوشحالی دارد و امیدوارکننده است. باید... چیزی از غرب باقی نمانده است امروزه فیلم «وسترن» آن جاذبه گذشته خود را برای تماشاگران از دست داده است. طبیعت وسترن رنگ باخته است. قهرمانان وسترن امروز، مانند قهرمانان وسترنهای قدیمی نیستند. در وسترنهای جدید حتی اسبها هم جان و مایه اسبهای وسترنهای گذشته را ندارند. احتمالا اگر امروز در دنیای سینما، سینماگران به فکر تولید یک فیلم وسترن نباشند، حتی برای مخاطب هم فرقی نمیكند و دیگر میلی به این موضوع ندارد. بعید است «وسترن» بار دیگر همانند فیلم «باگرگها میرقصد» 1990 ساخت «کوین کاستنر» یا «نابخشوده» 1992 ساخت «کلینت ایستوود»، بازگشت باشکوهی داشته باشد. «نابخشوده» در سال 1992، لقب بهترین فیلم سال را به خود اختصاص داد و این در حالی بود که کسی دیگر امیدی به موفقیت اینگونه سینمایی نداشت. وسترن، از دهه 30 و 40 و 50 که روزگار طلایی خودش را سپری میکرد، در دهه 60 رفته رفته رو به افول رفت. فیلم «این گروه خشن» 1969 ساخت «سام پکینپا» به وضوع میگفت که غرب تمام شده است یا وسترن «زینهای شعلهور» به کارگردانی «مل بروکس» در واقع خط پایان فیلمهای وسترن بودند. در دهه 70 و 80 ژانر وسترن بیش از پیش رو به افول رفت به گونهای که نشانههای زوال و فرسودگی در این ژانر به وضوح دیده میشد. در دو دهه گذشته نیز شاهد ساخت وسترنهایی بودهایم که بیشتر آنها را میتوان ادای دین و نوعی دلتنگی برای یک دوران دانست یا اینکه تمایل و تعمد هالیوود به تولید فیلم وسترن. همه میدانند که وسترن از مد افتاده است و چیزی هم از غرب باقی نمانده است اما نیاز هالیوود و آمریکا به ژانر وسترن تمام شدنی است؟ سفر هالیوود به سینمای وسترن تمام نشدنی است، سفری برای بازگویی تاریخ، هویت و فرهنگ. برای رجعت به تاریخ. در واقع یک یادآوری و یک جستوجوست. اما خبر ساخت یک فیلم وسترن در سال 2010 و آن هم در دورانی بیرونق برای اینگونه سینمایی، حداقل برای علاقهمندان به اینگونه، میتواند خبر خوبی باشد اما در واقع خیلی مهم است که این فیلم وسترن را چه کسی کارگردانی میکند. موضوع این است که حتی یک فیلمساز حرفهای نیز در تولید فیلم وسترن میتواند ناکام بماند. در دهه 80، «مایکل چمینو» با ساخت فیلم پرخرجش «دروازه بهشت» یک شکست بزرگ را رقم زد. اما بهترین گزینه برای تولید یک وسترن جدید که بتواند در حد مطلوبی بر پایه و بنیانهای وسترنهای قدیمیساخته شود، فیلمسازان مستقل و پیشرو سینمای آمریکا یعنی «برادران کوئن» است. «برادران کوئن» پیشتر، استعداد و تواناییهای خود را در ژانرهای مختلف نشان دادهاند و اینک این دو فیلمساز در تازهترین اثر خود به سراغ ژانر وسترن رفتهاند و با بازسازی یک وسترن کلاسیک به نام «شهامت واقعی» ساخت «هنری هاتاوی»، آزمون نویی را تجربه کردهاند و در واقع نشان دادهاند که درک درستی از وسترن دارند. این آزمونی است که بسیاری از کارگردانان برجسته از دست زدن به آن وحشت دارند. فیلم تازه برادران کوئن، «شهامت واقعی» یک وسترن جمع و جور و قابل قبول است. شاهکار نیست و الگوهای تازهای از ژانر را مطرح نمیکند یا بهتر میتوان گفت حرف تازهای را نمیزند (چیزی که از کوئنها همواره انتظار میرود) اما یک وسترن خوباست که حداقل این قابلیت را دارد که ذائقه وسترن را به تماشاگر بازگرداند. یکی از خصایص مهم فیلم «شهامت واقعی» را میتوان در طرح داستانی آن مشاهده کرد که این مورد در قالب خاصی از ژانر وسترن جای دارد. طرح «انتقام جویانه» فیلم که تا حد زیادی توانسته در پیشبرد داستان و سرگرم کردن مخاطب نقش بسزایی داشته باشد. همانطور که طرح «انتقام جویانه» در وسترنهای قدیمیتر همانند «جویندگان» اثر «جانفورد» یا «وینچستر73» اثر «آنتونی مان» در شکلگیری داستان فیلم، جایگاه مثبتی داشته است. در ابتدای فیلم «شهامت واقعی» از زبان یکی از شخصیتهای اصلی فیلم «متی» این جملهها را میشنویم: (هر چیزی در این دنیا قیمتی داره که باید پرداخت بشه و هیچ چیزی مجانی نیست، به غیر از موهبت الهی.) با این توجیه، روایت از سوی «متی» که یک دختر است و به مرزهای جوانی نزدیک شده، بازگو میشود که این به داستان فیلم ابعادی منطقی نیز میبخشد، «متی» در مقطعی از عمر خود این داستان را روایت میکند که هر چیز منطقی پیش پاافتادهای را در ذهن خود به رنگ خیال و رویا و آرمان و حقیقت در میآورد. با پیش رفتن روایت، پی میبریم که پدر «متی» توسط یک فرد به نام «چینی» به قتل رسیده است و «متی» در پی آن است که انتقام قتل پدرش را بگیرد. اما «متی» به تنهایی قادر به این کار نیست. او برای رسیدن به هدف خود به یک قهرمان نیاز دارد، به یک اسطوره. همان قهرمانی که از ناکجاآباد میآید و در انتها به ناکجاآباد میرود، همان قهرمانی که نجات جامعه از بحران به یمن وجود او محقق میشود... و این قهرمان یعنی «روسترکاگبرن» با بازی «جف بریجز»، قهرمانی از گذشته، پیر و خسته اما شخصیتی شکل گرفته است که میتوان آن را جزو الگوهای تیپیکال ژانر وسترن دانست؛ شخصیتی شاخص و انسانی فارغ از هر چیزی که رنگ تعلق به خود بگیرد. او همان فردی است که «متی» میتواند با تکیه بر آن عدالت را اجرا کند. دیگر شخصیتهای فیلم نیز تیپهایی هستند که در طیفی گسترده و آشکار، قطبهای مثبت و منفی را میسازند. همان تیپهای نمونهوار آشنای ژانر وسترن که به طور کلی میتوان آنها را قرینه یکدیگر دانست. در مقابل «متی» و «کاگبرن»، شخصیت «چینی» و دوستانش و از سوی دیگر آن «رنجر جوان تگزاسی» با بازی «مت دیمون» که او نیز به خاطر جنایتهای «چینی» در تگزاس در تعقیبش است. از یک سو، راز جذابیت فیلم «شهامت واقعی» در روابط میان شخصیتها نهفته است. رابطه «متی» با «کاگبرن»، رابطه «متی» با «رنجر تگزاسی»، رابطه «کاگبرن» با «رنجر تگزاسی» و رابطه کلی آنها با «چینی»، که حلقه اصلی شخصیتهای فیلم و در واقع دنیای فیلم را تشکیل میدهند. وسترن کوئنها بر دوش شخصیتهای فیلم حرکت میکند و به وسیله آن موجودیت خود را اعلام میکند. از سوی دیگر جذابیت فیلم «شهامت واقعی» مدیون سادگی هوشیارانه سبک روایت تصویری و توانایی کوئنها در ساخت و انتقال فضای اثر به مخاطب است. از این رو کوئنها اینبار نیز با توسل به ژانر وسترن، به نوعی ادارک زیبایی شناختی دست یافتهاند و آن را تجزیه و تحلیل کردهاند. از دیگر ویژگیهای اثر کوئنها که با فرهنگ ژانر وسترن نیز تا حد زیادی همخوانی دارد، قدرت داستانگویی آنهاست که این ویژگی اساسا از شناسهها و خصایص فیلمهای وسترن «داستان» آنهاست که اگر به خوبی روایت شود یک فیلم وسترن بیشتر راه را طی کرده است. علاوه بر این، استفاده از عناصر واقعی صحنه و میزانسن (مانند رویارویی «متی» و «چینی» در رودخانه)، انتخاب زوایای مناسب دوربین، تدوین موازی، صحنههای تعقیب و گریز، نماهای دور و نزدیک، ساختار دیالکتیک قصه و به همراه شخصیتهای نمونهوار و شاخص، از ویژگیهای فیلم «شهامت واقعی» است. تماشای فیلم وسترنی از کوئنها خالی از لطف نیست. همین که امروزه چراغ سبزی برای ژانر وسترن روشن شده است خودش جای خوشحالی دارد و امیدوارکننده است. باید قدردان برادران «کوئن» بود، برای شهامتشان، برای ساخت یک وسترن خوب «شهامت واقعی».
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 273]