محبوبترینها
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1840682978
جمعيت كوفه در زمان نهضت عاشورا
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مردم شناسى كوفه(1)جمعيت كوفه در زمان نهضت عاشورا
كوفه و مردم كوفه در حادثه كربلا نقش بسزايي داشتند و به بيوفايي و عهدشكني معروف هستند. شناخت كوفه و مردمش مىتواند به شناخت بيشتر علل و انگيزههاى قيام امام حسين(عليهالسلام) و نيز دلايل عدم موفقيت ظاهرى آن كمك شايانى نمايد. نوشته حاضر تلاش ناچيزى است در جهت مردمشناسى كوفه كه طى سه گفتار به بررسى جمعيت كوفه و شرايط حاكم بر آن، نظام اداره جامعه كوفه و نظام اقتصادى حاكم بر كوفه در زمان شروع نهضت امام حسين(عليهالسلام) و قبل از آن پرداخته و در هر مورد سعى نموده است كه به مقدار تاثير مساله مورد بحث در نهضت و پيشبرد و يا متوقف كردن آن اشارهاى كند. البته اين موضوع به صورت سلسله مقالات كار مي‌شود. جمعيت كوفه در زمان نهضتبنيان شهر كوفه در سال هفده هجرى به وسيله خليفه دوم و به دست سعدبن ابى وقاص، به منظور برپايى يك پادگان نظامى براى پيگيرى هر چه بيشتر فتوحات اسلامى در داخل كشور ايران پىريزى شد.(1) عمر دستور داده بود كه مسجد اين شهر داراى چنان مساحتى باشد كه تمام جمعيت جنگجو را در خود جاى دهد و مسجدى كه طبق اين دستور پىريزى شد، گنجايش چهل هزار نفر جمعيت را دارا بود.(2) بنابراين مىتوانيم چنين نتيجهگيرى كنيم كه كوفه در آغاز تاسيس، حدود چهل هزار سرباز داشته است كه با توجه به اين كه بسيارى از اين سربازان، زن و فرزند خود را نيز همراه داشتهاند، مىتوانيم به جمعيتى در حدود صدهزار نفر در زمان تاسيس، دست پيدا كنيم كه رقم معقولى به نظر مىرسد. تعداد بيعتكنندگان با مسلم را از 12 هزار تا 40 هزار نفر نوشتهاند اما در حديثى منسوب به امام باقر(عليهالسلام) از تعداد 20 هزار بيعت كننده ياد شده است. طبرى به هنگام بيان حوادث سال بيست و دو هجرى پس از نقل عبارتى از عمر كه در آن از عدد صد هزار(ماة الف) بدون ذكر معدود ياد كرده است مىنويسد: «واختطت الكوفة حين اختطت على ماة الف مقاتل»(3)؛ شهر كوفه در آغاز تاسيس براى گنجايش صد هزار جنگجو پىريزى شد. اگر اين نتيجهگيرى را بپذيريم بايد جمعيت كوفه را در آن زمان رقمى بيش از دويست هزار نفر بدانيم كه اين علاوه بر دور از ذهن بودن، با وسعت مسجد در آن زمان نيز ناسازگار است. پس صحيح‌تر آن است كه معدود «صد هزار» در كلام عمر را «نفر» فرض نماييم، تا با واقعيت تاريخى منطبق گردد. كوفه پس از تاسيس به علت آب و هواى خوش و نزديكى به فرات و ايران و وضعيت اقتصادى خوبي كه از راه غنايم و خراج سرزمين‌هاى فتح شده كسب نموده بود، پذيراى سيل مهاجرت اقوام و گروه‌هاى مختلف از سرتاسر مملكت وسيع اسلامى آن روز گرديد. اين مهاجرت‌ها به خصوص در سال سى و شش هجرى كه حضرت على(عليهالسلام) اين شهر را پايتخت كشور اسلامى قرار دادند شدت بيشترى به خود گرفت به گونهاى كه تنها تعداد سپاهيان كوفى آن حضرت را در جنگ صفين(سال37 هجرى) بالغ بر 65 هزار نفر ذكر كردهاند(4) كه با احتساب خانواده آنان و نيز افرادى كه در جنگ شركت نكردهاند، به راحتى مىتوان به رقم 150 هزار نفر دست يافت. اين در حالى است كه گزارش «مسعودى» را در مورد شمار لشكريان حضرت در جنگ صفين، مبنى بر سپاه 90 هزار نفر يا 120 هزار نفرى ناديده گرفتهايم. (5) بعد از صلح امام حسن(عليهالسلام) در سال 40 هجرى، بعضى از ياران امام به عنوان اعتراض به اين عمل سخن از وجود سپاه 100 هزار نفرى اهل كوفه به ميان مىآورند.(6) از سال 50 هجرى كه «زياد بن ابيه» از طرف معاويه عهدهدار امارت كوفه شد، با توجه به فراوانى شيعيان على(عليهالسلام) در كوفه دست به انتقال عظيم نيروى انسانى از كوفه به شام و خراسان و نقاط ديگر زد، گفته شده است كه او تنها 50 هزار نفر را به خراسان منتقل نمود.(7) در اين موقع جمعيت كوفه به 140 هزار نفر تقليل پيدا كرد كه شامل 60 هزار جنگجو و 80 هزار نفر خانوادههاى آنان مىشد،(8) به گونهاى كه «زياد» هنگامى كه اقدام به گسترش مسجد كوفه نمود، آن را به اندازه گنجايش 60 هزار نفر وسعت داد.(9) به نظر مىرسد رقم 30 هزار نفرى لشكر عمر بن سعد كه در روايتى از امام صادق(عليهالسلام) به آن اشاره شده است به خصوص با توجه به نفرات عام ابن زياد، رقمى معقول است؛ و البته اين رقم هنوز به نصف جمعيت جنگجو كوفه نرسيده است و از اينجا كثرت سپاهيان مختار نيز كه آن را 60هزار نفر ذكر كردهاند، قابل توجيه است، زيرا سپاهيان او را افرادى تشكيل مىدادند كه در كربلا جزو لشكر عمر بن سعد نبودند. در سال 60 هجرى و بعد از مرگ معاويه، بعضى از كوفيان با نوشتن نامه به امام حسين(عليهالسلام) سخن از سپاه صد هزار نفرى آماده به خدمت به ميان آوردند(10) كه اين سخن گرچه نسبت به آمادگى كوفيان اغراقآميز است اما مىتواند تعداد جمعيت كوفه در زمان نهضت امام حسين (عليهالسلام) را نشان دهد. نتايجى كه مىتوان از مطالب فوق در نهضت امام حسين(عليه السلام) گرفت به قرار زير است: 1- ذكر رقم 12 هزار نامه خطاب به امام حسين(عليهالسلام) (11) گرچه بسيار بزرگ مىنمايد، اما نسبت آن به جمعيت كوفه از نصف كمتر است، هر چند بپذيريم كه بعضى از اين نامهها از سوى چند نفر و يا گروه‌هايى نگاشته شده باشد. بنابراين امام حسين(عليهالسلام)، بدان اكتفا نكرده و براى كسب آگاهى بيشتر مسلم را به كوفه گسيل مىفرمايد. 2- تعداد بيعتكنندگان با مسلم را از 12 هزار تا 40 هزار نفر نوشتهاند(12) اما در حديثى منسوب به امام باقر(عليهالسلام) از تعداد 20 هزار بيعت كننده ياد شده است. (13) اگر اين رقم را بپذيريم، به تعدادى حدود يك پنجم مقاتلين كوفه دست مىيابيم كه شايد بتوانيم با اين نتيجهگيرى به توجيهى براى عدم اقدام جدى از سوى مسلم برسيم. البته پر واضح است كه در صورت اقدام جدى مسلم و تشكيل حكومت، بسيارى از عناصر بىطرف و حتى مخالف نيز به اين حكومت نوپا مىپيوستند. 3- به نظر مىرسد رقم 30 هزار نفرى لشكر عمر بن سعد كه در روايتى از امام صادق(عليهالسلام) به آن اشاره شده است(14) به خصوص با توجه به نفير عام ابن زياد، رقمى معقول است؛ و البته اين رقم هنوز به نصف جمعيت جنگجو كوفه نرسيده است و از اينجا كثرت سپاهيان مختار نيز كه آن را 60هزار نفر ذكر كردهاند،(15) قابل توجيه است، زيرا سپاهيان او را افرادى تشكيل مىدادند كه در كربلا جزو لشكر عمر بن سعد نبودند. پي‌نوشت‌ها:1- طبرى، محمدبن جرير، تاريخ طبرى، بيروت، موسسة الاعلمى للمطبوعات،ج 3، ص 145. 2- حموى، ياقوت، معجمالبلدان، بيروت، دار احياء التراث العربى، 1399 ق، ج 4، ص491. 3- تاريخ طبرى، ج3، ص243. 4- همان، ج4، ص 49. 5- مسعودى، على بن حسين، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقيق محمد محىالدين عبدالحميد، بيروت، دارالمعرفة، ج2، ص385. 6- دينورى، عبدالله بن مسلم بن قتيبه، الامامة و السياسة، تحقيق على شيرى، چاپ اول، قم، منشورات شريف رضى، 1371، ج1، ص 185. 7- شريف القرشى، باقر، حياة الامام الحسين بن على(عليهماالسلام)، چاپ دوم: قم، دارالكتب العلمية، 1397 ق، ج2، ص178 به نقل از تاريخ الشعوب الاسلامية، ج1، ص147. 8- بلاذرى، ابوالحسن، فتوح البلدان، تعليق رضوان محمد رضوان، ص 345. 9- معجمالبلدان، ج4، ص491. 10- تاريخ طبرى، ج4، ص494؛ مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار، تصحيح محمدباقر بهبودى، ج44، ص337. 11- بحارالانوار، ج44، ص334. 12- همان، ص 337. 13- همان، ص68. 14- همان، ج45، ص4. 15- دينورى، ابوحنيفه احمدبن داود، الاخبار الطوال، تحقيق عبدالمنعم عامر، چاپ اول، قاهره، دار احياء الكتب العربية، ص 305.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1342]
-
گوناگون
پربازدیدترینها