تور لحظه آخری
امروز : شنبه ، 24 شهریور 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):هرگاه بنده اى بخواهد چيزى بخواند و يا كارى انجام دهد و بسم اللّه  الرحمن الرحيم بگويد...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1815455408




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

مطالعه موردی سریال یوسف پیامبر


واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: رسانه ديني يا دين رسانه اي
سريال يوسف پيامبر
مطالعه مورد پژوهانه سريال يوسف پيامبرفيلمنامه سريال "يوسف پيامبر(ع) " به کارگرداني فرج الله سلحشور که در سال 81 (زمان رياست آقاي دکتر لاريجاني ) در ده جلد 200 صفحه اي به شوراي ارزيابي سيما فيلم ارائه شده بود و زمان تقريبي فيلمبرداري آن حدود 32 ماه به طول انجاميداز اوائل تير ماه جاري از شبکه يک سيما در حال پخش مي باشد که محمود پاک نيت، کتايون رياحي، مصطفي زماني (در نقش حضرت يوسف(ع))،پروانه معصومي، جعفر دهقان، جهانبخش سلطاني، مهوش صبرکن، اميرحسين مدرس، رحيم نوروزي و جمعي ديگر از بازيگران در اين سريال به ايفاي نقش مي پردازند.از همان ابتدا انتقادات بسياري چه از حيث محتوا وچه از حيث ساختار در مورد اين مجموعه تلويزيوني عنوان گرديد که بازتاب هاي گسترده اي را در ميان علما و دانشگاهيان و جامعه در پي داشت.بنحوي که حدود 500 اظهار نظر در وبلاگ اختصاصي فرج الله سلحشور به اين حوزه اختصاص يافته است.بسياري از انتقادات حول محور محتوايي اين سريال بوده است که مي توان آن را در دو حوزه مذهبي و تاريخي مورد توجه قرار داد. به عنوان مثال همسران يعقوب (دو خواهر هم زمان) (جوابيه سلحشور:ازدواج حضرت يعقوب با دو خواهر هم زمان به طور متواتر در کتب تفسير و تاريخ آمده و آن زمان ازدواج با دو خواهر را بلا مانع ذکر کرده و اين نهي را به بعد از ظهور اسلام نسبت داده اند.) (1)يا اذعان حضرت يوسف (ع)به خطا واشتباه (بر اساس عقيده شيعه که مستقيماً بر اساس دلايل قرآني و برهان‌هاي روايتي گرفته شده همة انبيا و امامان از خطا و اشتباه مصون هستند. تکرار اين دو کلمه، يعني خطا و اشتباه که در اين فيلم دائما حضرت يوسف به خود نسبت مي‌داد، خلاف صريح قرآن است. اين معنا با جمله آخر آية 24 سورة يوسف ابدا مطابقت ندارد و دست آويزي براي مخالفان بر ضد عقايد صحيح و پاک شيعه است. (2)درهرحال مهندس ضرغامي رئيس سازمان صدا و سيما،مجموعه تلويزيوني"يوسف پيامبر(ع)" را بر اساس اجماع نظرات و سنديت نظريه هاي قرآني، تاريخي و روايي دانست و بر رضايت مردم از آن تاکيد کرد.وي درباره انتقادهاي برخي علما و کارشناسان به مجموعه"يوسف پيامبر(ع)" به خبرگزاري مهر گفت :«اين مجموعه موفق بوده و اين را نظرسنجي ها، تعداد مخاطبان و رضايتمندي مردم نشان مي دهد. براي توليد اين مجموعه پژوهش هاي مفصل شده است.» وي افزود: «آيات، روايات و متون تاريخي از سوي کارشناسان، علما و صاحب نظران ديني و تاريخي مورد توجه گسترده قرار گرفته است. ممکن است در بخشي يک روايت يا قرائت خاص از حادثه يا تاريخ مربوط به زندگي حضرت يوسف (ع) در يک متن معتبر به گونه اي خاص باشد، اما در تفاسير علما و بزرگان هم مسائلي هست که جامعه امروز آنها را به گونه اي ديگر اقتضا مي کند.» (3)اما گذشته از موضوعات اسنادي در اين سريال ،بايد به اصل ماهيت پرداختن به تصوير يوسف(ع) نيز توجه نمود؛ فرج الله سلحشور براي يافتن بازيگري که در نقش حضرت يوسف از کودکي تا بزرگسالي بازي کند، مدت هاي زيادي وقت صرف کرد تا بالاخره بعد از نظرسنجي از افراد مختلف و امتحان 3 هزار بازيگر و نابازيگر، به اين نتيجه رسيد که مصطفي زماني را براي اين نقش انتخاب کند. او حتي از افرادي که براي بازي در اين سريال تست داده بودند هم درباره مصطفي زماني نظرسنجي کرد و در مجموع به اين نتيجه رسيد که او براي اين نقش مناسب است. «زماني» اهل فريدون کنار و حدوداً 24 ساله مي باشد. البته سلحشور براي انتخاب ساير بازيگرانش هم شيوه خاصي را مدنظر قرار داده بود و آنها را بر اساس صلاحيت هايي که داشتند، انتخاب کرده است. بيشتر بازيگراني هم که براي اين سريال انتخاب کرده، چهره هاي معروفي نيستند زيرا اين نکته را مدنظر قرار داده که فردي بايد در اين سريال بازي کند که کمتر شناخته شده باشد تا بيننده آنها را بيشتر باور کند. (4)معناي رسانه ي ديني اين نيست که مسئولين فرهنگي ورسانه اي ائمه و اولياي الهي را بأيّ نحوٍ کان به عرصه توليد رسانه اي وارد نمايند!بلکه مقصود اين است که تعاليم ومعارف آن بزرگواران در طول توليدات فرهنگي مورد توجه قرار گيرد، و اين همان فصل مميز رسانه ي ديني و دين رسانه اي مي باشد.اما وقتي سير به تصوير کشيدن امامان(ع)و انبياء الهي(ع) را در رسانه ملي مورد نظر قرار مي دهيم در اين مورد با تفاوتي آشکار روبرو مي شويم چرا که يوسف(ع) در فهم عرفي مردم به عنوان مظهر زيبايي شناخته شده است و اين معنايي در ذخائر فرهنگي ايران است که ريشه اي تاريخي در فرهنگ و ادب پارسي دارد چنانکه شعرا و ادبا ،گاه در بيان زيبايي فردي، قالب صفات را عاجز مي بينند زيبا و زيبايي را به يوسف(ع)تشبيه مي نمايند؛ چنانکه شهريار مي گويد: کارگل زار شود چون تو به گلزار آيي... نرخ يوسف شکند چون تو به بازار آيي/ يا اينکه حافظ مي فرمايد : گفتند خلائق که تويي يوسف ثاني ...چون نيک بديدم بحق تو به از آني. اينجا بدرستي مي توان فضاي فرهنگي حافظ تا شهريار را که دوره ي معاصر ماست در يک خط سير مداوم مورد توجه قرار داد .براين اساس فهم حافظ وشهريار را مي توان ملهم از فهم فرهنگي عصر هرکدام از ايشان دانست .گرچه ذکر اين نکته ضروري است که يوسف(ع) در شعر فارسي تنها به زيبايي شهرت نيافته که به پاکدامني نيز مورد توجه شعرا بوده است (به عنوان مثال :بي گناهي کم گناهي نيست در ديوان عشق.... يوسف از دامان پاک خود به زندان مي رود. /دل محالست ز ما عشوه ي دنيا ببرد ....يوسف آن نيست که فرمان زليخا ببرد و يوسف گمگشته بازآيد به کنعان غم مخور...کلبه احزان شود روزي گلستان غم مخور(حافظ)) اما در هرحال مثالهاي فوق الذکر اين معنا را نمايان مي کند که در مورد حسن ظاهري يوسف يک فهم فرهنگي عميق در ذخيره ي اجتماعي ايران ته نشين شده است بنابراين وقتي که کسي نام يوسف را مي برد نا خودآگاه اين حسن ظاهر در ذهن او متجلي مي شود ،و پيامبري زيبارو را متصور مي شود بدون اينکه از او تصويري واقعي در ذهن داشته باشد همه اين مضامين تاهنگامي است که رسانه ،يوسفِ صد قلم گريم شده را به تصوير نکشد....قبل از اينکه سريال امام علي(ع) پخش شود هيچ کس از مالک اشتر (ره)آن يار صديق اميرالمؤمنين (ع) تصويري در ذهن نداشت الا اينکه او را نمادي از قدرت و ولايت مداري مي دانست اما بعد از نمايش اين سريال مفهوم مالک اشتر با مصداق داريوش ارجمند شرطي شد (براي مطالعه بيشتر رجوع کنيد به :زمينه روانشناسي هيلگارد .ريتا اتکينسون، ريچارد اتکينسون، سوزان نولن هوکسما، ادوارد اسميت، داريل (مترجم): محسن ارجمند حسن رفيعي ، مرسده سميعي) ارجمندي که قبل وبعد از اين سريال هم بازيگر نقش هاي مثبت بود و هم منفي!( البته اين اقتضاي برخي بازيگران خاکستري است که اين قابليت را دارند که هم نقش مثبت بازي کنند هم منفي،موضوعي که علاوه حرفه اي بودن به ميميک صورت نيز مربوط مي شود) حال اين بازيگر نماد مالک اشتر در ذهن مردم است.( همين الان که اين متن را مي خوانيد واقعا چه تصويري از مالک در ذهن شماست؟ تصوير داريوش ارجمند برسر اسب ،يا جلوي خيمه هاي معاويه يا تصوير او در هنگامي که عسل مسموم او را از پاي درآورده ،همه اينها تصاوير داريوش است که در ذهن شما بصورت مالک متجلي مي شود. از اين گذشته حتي وقتي يک روحاني سر منبر نام حمزه را مي برد چهره آنتوني کوين در ذهن شما متجلي مي شود نه فقط شما که همه مخاطبان !) اين موضوعات اگرچه در بداهه امر قابل تفکيک بنظر مي رسد ولي مفهومي ارجاعي(restoration) را ساختار بندي مي کند.حال تصور کنيد اين معنا در مورد مظهر زيبايي در ذخيره ي فرهنگي يک ملت مطرح شود در اين صورت نمايش صورت يوسف يعني شکستن تصويري فرهنگي از ايشان به عنوان مظهر جمال الهي در بين مردم يعني مصطفي زماني در هرنقش ديگري چه خوب چه بد نقاش و تصويرگر يوسف(ع) در ذهن مخاطب است. جالب است در کشورهاي عربي که موضوع فساد اخلاقي در آنجا براي کسي تازگي ندارد وقتي سريال (مريم مقدس) ساخته شهريار بحراني را نمايش مي دهند حتي زکرياي نبي را با هاله اي از نور (مانند سريال امام رضا(ع)) به مخاطب عرضه مي کنند اما رسانه ي ملي در اين حوزه به فهم جديدي دست پيداکرده است! مصطفي عقّاد اميرالمؤمنين(ع) را مانند پيامبر(ص) در فيلم (الرساله) نشان داد يعني هيچ تصويري از آن بزرگوار نمايش نداد اما رسانه شيعه ي ما حضرت(ع) را تمام قامت نمايش داد ,امام رضا(ع) را به تصوير کشيد و حالا نيز اين معنا را در مورد يوسف(ع)که وجه ممتازي حتي نسبت به موارد اخير دارد اجرا نموده است.بايد توجه داشت که بحث فقهي اين موضوع مورد نظر ما نيست؛ شايد اصلاً نمايش معصوم چه پيامبران چه امامان از لحاظ فقهي بلامانع باشد .اما بحث ما از حيث تأثيرگذاري برمخاطب است .براين اساس بنظر مي رسد رسانه بايد توجه زيادي به اين امر داشته باشد، بي شک معناي رسانه ي ديني اين نيست که مسئولين فرهنگي ورسانه اي ائمه و اولياي الهي را بأيّ نحوٍ کان به عرصه توليد رسانه اي وارد نمايند!بلکه مقصود اين است که تعاليم ومعارف آن بزرگواران در طول توليدات فرهنگي مورد توجه قرار گيرد، و اين همان فصل مميز رسانه ي ديني و دين رسانه اي مي باشد. پي نوشت ها:1- وبلاگ اختصاصي فرج الله سلحشورhttp://fsalahshur.blogfa.com2- به نقل ازحجت‌الاسلام حسين انصاريان، خبرگزار برنا از قم به نقل از حوزه علميه قم3- خبرگزاري مهر ????/??/??رhttp://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=7836454- خبرگزاري  برنا منابع:روانشناسي هيلگاردسايت شهيد آويني





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 555]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


گوناگون

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن