واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: تضاد فرد با موقعيت در "شب بخير فرمانده"
فيلم سينمايي "شب بخير فرمانده" ساخته انسيه شاهحسيني با تکيه بر دفاع مقدس ايران بر تضاد حضور زن با موقعيت جنگ و جبهه با نگاهي زنانه استوار است. شاهحسيني که سابقه فيلمنامهنويسي براي فيلمهاي کوتاه و نگارش فيلمنامههاي بلند چون "دلنمک"، "آب را گل نکنيد"، "اوينار" و "مجروح جنگي" را براي ديگر فيلمسازان دارد، در اولين ساخته خود "غروب شد بيا" بنا به دغدغه شخصي خود يک سنت قومي را محور کار قرار داد.هر چند نفس پرداختن به اين مضامين در سينماي ايران که از نبود تنوع در مضامين رنج ميبرد ميتواند راهگشا باشد، ولي به هر حال در نظر داشتن اصول و قواعد درام است که حتي موضوعي مستند را واجد قابليتهاي يک اثر بلند داستاني ميکند تا مخاطب هم از آن فاصله نگيرد. در "غروب شد بيا" پرداختن به آسيبشناسي اين سنت قومي (زني که شوهرش به دريا رفته و بازنگشته، حق زندگي جديد ندارد) به قدري اهميت پيدا کرده که در بسياري مواقع قصه و درام زير سايه اين وجه باقيمانده و طراحي خطوط قصه ناکارآمد به جاي تمرکز، نوعي ابهام را بر روابط و مسائل آدمها حاکم ميکند.شاهحسيني در دومين تجربه خود به اين توصيه معروف توجه کرده که يک قصه تجربه شده ميتواند اثري صميمي و ملموس باشد. او اين بار هم به تجربههاي واقعي روي آورده، ولي تجربه شخصي خود به عنوان خبرنگار که ناخواسته در هسته بحراني جنگ قرار ميگيرد. زني که ميکوشد با پنهان کردن جنسيت خود با فضا و روابط مردانه تطبيق پيدا کند.در "شب بخير فرمانده" گم شدن زن و قرار گرفتن او در فضاي مردانه و خشن جبهه زمينه قرار گرفتن او در قالبي مردانه را فراهم ميکند.فيلم با مقدمهاي کوتاه که منجر به جا ماندن زن خبرنگار از گروه ميشود، او را در شرايط ناشناخته بحران قرار ميدهد و کليت فيلم به تضاد و تقابل او با موقعيت و آدمها اختصاص مييابد. تقابل فرد با موقعيت گرفتار شده از وضعيتهاي آشناي نمايشي است که بنا به طراحي موقعيت ميتواند اين تقابل را به لايههاي درونيتر انتقال داده و حتي موجب تغيير سطح روايت شود. در "شب بخير فرمانده" گم شدن زن و قرار گرفتن او در فضاي مردانه و خشن جبهه زمينه قرار گرفتن او در قالبي مردانه را فراهم ميکند. موقعيتي که موجب خلق تعليق و تغيير سطح روايت ميشود. به اين مفهوم که قهرمان قصه فقط دچار تضاد با محيط اطراف نيست، بلکه هويت پنهان او موقعيت طراحي شده را ارتقا ميدهد.حالا با فردي سر و کار داريم که از چند جهت در فشار و بحران است. او بايد زنده بماند و براي زنده ماندن هم بايد هويتش را پنهان کند و هم مقاومتش را بالا ببرد. در چنين موقعيتي ويژگيهاي او به عنوان يک زن است که مورد تهديد و هجوم قرار گرفته و بحران فراگير ميشود.فيلم سعي ميکند چندان با موقعيت به لباس مردانه درآمدن زن بازي نکند و با طراحي چند موقعيت و تهديد لو رفتن هويتش، اين راز توسط فرمانده کشف ميشود و زن را در موقعيتي متعادلتر قرار مي دهد. به اين ترتيب او با کمک فرمانده شرايطي امنتر پيدا ميکند و جرقه ارتباط عاطفي ميان آنها در شرايطي غيرمتعارف روشن ميشود.فيلمساز در مقطع مياني به فراخور قصه باز هم رجعتي دارد به سنتهاي قومي و قهرمان قصه را با موقعيتي خاصش درگير اين سنتها ميکند. با در نظر گرفتن منطق داستاني طراحي اين موقعيت با در نظر گرفتن وجه ايجاز، ميتوانست نقبي ظريف به اين مسائل بزند. اما به نظر ميآيد با توجه به کم بودن بار دراماتيک قصه در بخش مياني و مسيري تخت که زن در پيش دارد، بخشي عمده از پتانسيل قصه وامدار اين موقعيت شده و زمان اختصاص يافته به ماجراي يک عروسي که در آستانه برگزاري به دليل حضور نداشتن داماد بلاتکليف ميماند يادآور اين نکته است.فيلم سينمايي "شب بخير فرمانده" ساخته انسيه شاهحسيني با تکيه بر دفاع مقدس ايران بر تضاد حضور زن با موقعيت جنگ و جبهه با نگاهي زنانه استوار است. هر چند همراه شدن اجباري زن خبرنگار با افراد محلي درگير در ماجرا تمهيدي براي پراکنده نشدن داستان و پيوستگي خطوط است، ولي گسترده شدن اين خط از حد يک خط فرعي به ماجراي شکلدهنده بخش عمده مياني همچنان مطرح است. فيلمساز با تمهيد آگاهي داشتن زن خبرنگار از سرنوشت نهايي داماد و خانوادهاش تلاش کرده اين ضعف را با مولفههاي روايي پوشش دهد.نکته ديگر درباره "شب بخير فرمانده" اين است که فيلم پتانسيل اصلي خود را از قرار گرفتن قهرمان قصه در موقعيت نامتعارف ميگيرد، ولي در اين ميان نميتواند به دفاع مقدس منحصر بفرد کشورمان از زاويه ديد يک زن، نگاهي متفاوت داشته باشد؛ زني که خود به نوعي گرفتار شرايط ميشود و اجازه انتخاب ندارد. طبعاً موقعيت خاص او اين قابليت را داشت که با نگاه جزئينگر زن زواياي خاص دفاع مقدس و مردانش به معرض ديد مخاطب قرار بگيرد، ولي تعبير ما از اين افراد و جنگ در پايان فيلم تفاوت نکرده است. باز هم با مرداني دور از احساس مواجهيم که همه چيز را بر بروز عاطفه مقدم ميدانند و بايد از نگاه گريخته و حرفهاي نيمهتمام آنها تعبيري انساني از يک رزمنده پيدا کنيم.فيلم سينمايي "شب بخير فرمانده" پنجشنبه چهارم مهرماه ساعت 21:30 از شبکه چهار روي آنتن رفت. اين فيلم را شاهحسيني سال 1384 بر مبناي فيلمنامه خودش جلو دوربين برد. "شب بخير فرمانده" روايتگر يک خبرنگار جنگي است که در هنگام عمليات از بقيه جدا افتاده و راه را گم کرده و...در اين فيلم 90 دقيقهاي لادن مستوفي، محمد مختاري، عصمت رضاپور و محمود قادسي بازي کردهاند و عوامل آن عبارتند از سيدسعيد سيدزاده تهيهکننده، محمدرضا نجفي مدير توليد، نادر معصومي و علي الهياري مديران فيلمبرداري، کاوه ايماني تدوينگر، عباس بلوندي طراح صحنه و لباس، سعيد انصاري آهنگساز و محسن روزبهاني مسئول جلوههاي ويژه.منبع : مهر
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 186]