واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: جنگل دريايي حرا (1)
در فاصله 60 کيلومتري شهر قشم و در مناطق باتلاقي و تالابي حاشيه شمال غربي جزيره قشم در موقعيت جغرافيايي 27-40 و 26 عرض شمالي و 22 و 55-21 و 55 طول شرقي در گستره اي به وسعت 85806 جنگل هاي مانگرو حفاظت شده حراي ايران قراردارد.مانگرو به اجتماعات جنگلي سازگار با آب و خاک شور ساحل دريا اطلاق مي شود. اين جنگل ها از گياهان چوبي دانه دار تشکيل شده اند که در گستره جزر و مد مصب ها ، دلتا ها ، جزاير ، خورها و خليج ها در طول مناطق حاره کشيده شده اند.جنگل هاي مانگرو گرچه در مقابل شوري آب و خاک بردبارند ، ولي براي حفظ موجوديت و خصوصيات خود به جريان آب شيرين دائمي نياز دارند . به همين جهت دلتاي رود مهران که از کوه هاي جنوب لار در استان فارس سرچشمه مي گيرد و در شمال جزيره قشم ، در محدوده شهرستان بندر عباس ، به خليج فارس مي ريزد بخش عمده اي از اين منطقه را تشکيل مي دهد. عمق آب در خورهاي اين منطقه به 3 متر مي رسد . آب و هواي اين منطقه حاره اي و نيمه حاره اي است و تابستان هاي بسيار گرم و مرطوب دارد. دماي منطقه در اين فصل تا 40 درجه سانتي گراد نيز مي رسد.فصل بارندگي در اين منطقه از آذر تا فروردين ماه و مقدار آن از 100 تا 300 ميلي ليتر متغير است.بر اساس گزارش اتحاديه حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي (IUCN ) وسعت جنگل هاي مانگرو جهان يکصد هزار کيلومتر مربع و بيشترين محدوده پراکنش آنها در مناطق آمريکا ، استراليا و آسيا است.
ويژگي هاي جنگل هاي مانگرو به گونه اي تنگاتنگ بستگي به شرايط اقليمي ، شکل زمين در اراضي ساحلي ، دامنه جزر و مد ، نوع خاک و جريان آب شيرين دارد. به همين دليل ، اين جنگل ها ، از نظر ترکيب گونه اي ، بسيار متنوع هستند. جنگل هاي حراي جنوب کشور ما بر خلاف اغلب جنگل هاي مانگرو جهان تنها از يک گونه و به ندرت از دو گونه تشکيل شده اند.عنصر اصلي سازنده اين جنگل ها گونه اي به نام AVICENNIA MARINA است که به نام دانشمند بزرگ ايراني ابوعلي سينا نامگذاري شده و از مقاوم ترين گونه هاي مانگرو موجود در جهان است.پراکنش جنگل هاي حرا به چهار عامل حرارت ، شوري دريا ، جريان هاي ملايم دريايي و جنس خاک بستگي دارد.جنگل هاي مانگرو ايران با دارا بودن شرايط خاص گياهي و جانوري از زيستگاه هاي مهم به شمار مي روند و به همين جهت از سوي اتحاديه حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي به عنوان ذخيره گاه زيستکره ( MAM&BIOSPHERS ) ( MAB/ BR ) اعلام شده.ذخيره گاه هاي زيستکره جهاني مناطقي از خشکي ، دريا و دريا خشکي هستند که دست نخورده و بکر باقي مانده و قابليت برگشت به حالت اول را داشته باشند. اين مناطق براي حمايت از توسعه پايدار و رفع تعارض بين انسان و طبيعت به ثبت رسيده اند. در جهان حدود 57 ذخيره گاه و زيستکره جهاني موجود است که 9 منطقه آن در ايران واقع شده است.منطقه حفاظت شده حرا که از سال 1351 به سبب پيوستگي بيشترين مساحت و تراکم خوب از درختان حرا و نقش مهم اکولوژيکي آن در حيات وحش منطقه و توليد مثل و تکتير آبزيان و پرندگان از سوي سازمان حفاظت از محيط زيست ، منطقه حفاظت شده اعلام شد يکي از ذخيره گاه هاي مهم است که در 17 ژانويه سال 1977 ميلادي به طور رسمي در شبکه ذخيره گاه هاي زيستکره در برنامه " انسان و کره مسکون" يونسکو ثبت شده است.
جنگل دريايي حرا در جزيره قشم با 86 هزار هکتار پوشش جنگلي ، بخش عمده اي از مساحت 162000 هکتاري جنگل هاي مانگرو ايران را تشکيل مي دهد که در مناطق گواتر استان سيستان و بلوچستان سيريک در استان هرمزگان و نايبند در استان بوشهر واقع شده اند.جنگل هاي حرا در اراضي خيس، گلي و تالاب هاي گستره جزر و مد تنگه خوران به صورت نامنظم و با تراکم متفاوت پراکنده اند. در مناطقي که جريان آب خورها آرام است فشردگي اين جنگل ها بيشتر است.درختان حرا نسبت به شوري زياد حساس هستند و در گستره خشکي اغلب با تراکم کمتري ديده مي شوند. با افزايش شوري خاک ، درختان حرا در سطح خشکي جاي خود را به گونه اي شور پسند واگذار مي کنند که از حاشيه آنها را احاطه کرده اند.بالا آمدن و فرونشستن آب دريا در سواحل ، که به گونه اي موزون و مستمر در شبانه روز انجام مي گيرد ، از جمله عوامل تعيين کننده در شکل گيري تنوع حيات در اکو سيستم حراست.حرا گياهي است به شکل درختچه يا درخت با اندازه هاي متفاوت بين 3 تا 6 متر ارتفاع که شاخ و برگ سبز روشني دارد . اجتماع اين درختان پوشش فشرده و انبوهي را در بخش تاج درخت به وجود مي آورد.تنيدگي شاخه ها در يکديگر به گونه اي است که دسترسي به درون آن چندان هم آسان نيست.ريشه هاي اصلي حرا بسيار کوتاه است ولي ريشه هاي عمودي به طول 20 الي 30 سانتي متر از سطح گل خارج مي شوندکه پنوماتوفر ناميده مي شوند و در عمل تهويه و تنفس گياه را در شرايط بي هوازي انجام مي دهند.درختان حرا تنه هاي متعدد دارند به طوري که تشخيص تنه اصلي به آساني ميسر نيست . برگ درختان حرا دائمي بوده و از اين رو اين جنگل ها را جنگل هاي هميشه بهار نيز مي گويند. منبع:پرتال قشم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 397]