واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: جنگل دريايي حرا(2)شکوفه حرا
درخت حرا در خرداد ماه به شکوفه و گل مي نشيند و گل هاي زرد کوچک آن در زمينه سبز شاخ و برگ درخت بسيار زيباست . گل حرا عطر ملايم و شامه نوازي دارد. هواي گرم و نمناک اوايل تابستان ، سرشار از عطر سنگين گل حرا، چنان چتر سحرانگيزي بر سراسر فضاي جنگل و دريا مي گستراند که به راستي نفس گير است. عطر گل حرا رايحه غريبي است. چيزي شبيه بوي همه ادويه هاي هندو چين! بويي ناشناخته و مبهم! بويي که در هيچ گل و گياه ديگري نشان و حضور ندارد. بويي کاملا ويژه و خيال انگيز، تداعي کننده سرزمين هاي دور و دست نيافتني.گل حرا خوشه اي کوچک ، زرد براق و بسيار معطر و پر شهد است . چهار گلبرگ آن هميشه به نظر خيس و مرطوب مي رسد. انبوه زنبورها ي عسل وحشي در سراسر زمان شکوفايي حرا بر فراز اين جنگل وسيع در پروازند و ميهمان اين خوان رنگين . عسل توليد شده توسط زنبورهاي وحشي قشم که در لابه لاي درختان و در ميان سرشاخه ها کندو مي سازند ، خوشمزه و بسيار معطر است . عسل تابستانه قشم از شهد گل حرا به دست مي آيد و بوي غريب گل حرا را با خود دارد. مردم محل براي اين عسل خواص درماني بسيار قائلند.در اواخر تير ماه تا اواسط مردادماه گل ها به ميوه تبديل مي شوند . ميوه حرا بادامي شکل و کوچک است . زمان بذرگيري نيمه دوم مرداد تا نيمه اول شهريور ماه است و در شرايط مناسب 90 در صد آنها در فاصله 10 تا 15 روز جوانه مي زنند و در دو تا سه سال رشد مي کنند و به ارتفاع يک تا يک و نيم متر مي رسند.دانه درخت حرا، بر خلاف بذر درختان خشکزي ، بر روي درخت مادر جوانه مي زند و سپس از پايه مادري جدا شده و در گل و لاي پاي درختان فرو مي رود و نهال جديدي را به وجود مي آورد و به همين دليل آن را شبه زنده زا مي گويندفايده هاي حرا
از ديگر ويژگيهاي درختان حرا شيرين کردن آب دريا و مصرف آن و ترشح نمک از طريق برگ ها است. نمک ترشح شده از گياه را به خوبي مي توان به صورت برآمدگي هايي در پشت برگ ها مشاهده کرد.سرشاخه و برگ درختان حرا علاوه بر خوش خوراک بودن ، داراي ارزش غذايي معادل يونجه و جو براي حيوانات است. از اين درخت همچنين مي توان خمير کاغذ تهيه کرد. در بعضي از کشورها از چوب درخت حرا تسبيح و گردن بند درست مي کنندجنگل هاي حر اگرچه توده خالص و يک دستي هستند که هيچ گونه تنوع گياهي در آنها ديده نمي شود ولي از تنوع جانوري بسياري برخوردارند. اين تنوع مديون موقعيت گذرگاهي اين جنگل ها است. علاوه بر آن ، کفه هاي گلي و باتلاق ها نيز هر يک سهمي در اين تنوع دارند. جنگل هاي حرا در يک محيط زيستي ديناميک واقع شده اند که سطح آب در آنها به شدت نوسان دارد. در واقع اين جنگل ها تالاب هايي هستند که پيوسته در برابر تغييرات جريان آب شور و شيرين قرار دارند.موقعيت گذرگاهي اگرچه سبب مي شود که جنگل هاي حرا از غناي هر دو اکوسيستم آب شور و شيرين و خشکي و دريا بهره مند شوند ولي همين موقعيت نقطه آسيب پذير اين جنگل ها نيز به حساب مي آيد . زيرا از هر دو سو مي توانند مورد آسيب قرار گيرند. اين ويژگي سبب شده است که جنگل هاي مانگرو نيز به عنوان زيستگاه حساس شناخته شوند.پرندگان حراجنگل هاي حرا در قشم زيستگاه بيش از 110 گونه پرنده هستند که هر يک به نوعي به آن وابسته اند. حدود 3/1 درصد گونه هاي پرندگان و 25 درصد پرندگان ايران در اين جنگل ها در جمعيتي بين 30 تا 50 هزار ديده شده اند.حضور پرندگاني همچون پليکان پا خاکستري با تعدادي کمتر از 200 قطعه و گيلانشاه خالدار با جمعيتي کمتر از 100 قطعه – که در معرض انقراض قرار دارند- در اين جنگل ، اهميت حياتي اين منطقه را به عنوان يکي از زيستگاه هاي پرندگان آبزي نادر و حمايت شده، بيش از بيش روشن مي کند.
به هنگام بالا آمدن آب ( مد) فقط تاج درختان حرا را مي توان ديد و تنه درختان در زير آب است. در موقع جزر دو چهره ديگر به جنگل ها اضافه مي شود که کفه هاي گلي و مانداب ها که هر دو براي پرندگان آبزي محل مناسبي براي تغذيه به شمار مي رود.بيشترين تراکم پرندگان در اين منطقه در پاييز و زمستان و کمترين آن در تابستان است. اجتماع اگرت ساحلي ، اگرت بزرگ ، حواصيل خاکستري، نوک پارويي، پليکان پا خاکستري، فلامينگو، انواع گيلانشاه ها ، کاکايي ها، سليم خرچنگ خوار و بالکان ها در اين جنگل ها ديده مي شود که در جزيره کوچک و بزرگ آن تخم گذاري مي کنند و بدين ترتيب اهميت حفاظت و حراست از منطقه را بيشتر نمودار مي کنند. اين پرندگان با نوک هاي متفاوت خود که هر يک کاربرد ويژه اي دارند براي تغذيه از آبزيان و خاکزيان به اين زيستگاه ها رو مي آورند.اگرت ها با نوک هاي نيزه اي خود طعمه را در آب و گل مي جويند. نوک قاشقي غذاي خود را از آب پارو مي کند . گيلانشاه ، نوک کماني خود را براي يافتن غذا تا اعماق خاک خيس خورده فرو مي برد . فلامينگو از آبزيان داخل آب صيد مي کند. منقار پليکان ، مثل ملاقه اي بزرگ ، هر بار که از آب پر مي شود مقداري از آبزيان را در خود دارد.تاج درختان حرا محل استراحت و آشيانه سازي اگرت ها و حواصيل است. اما لانه هايي که بر روي تاج درختان حرا ديده مي شوند همه به پرندگان تعلق ندارند. بسياري از اين لانه ها – که در نهايت استحکام و دقت ساخته شده اند- به نوعي موش تعلق دارد که خود را با محيط حرا سازگار کرده اند.درباره پرندگان ساکن و مهاجر قشم ، سازمان منطقه آزاد اقدام به توليد يک کتاب مرجع نفيس با عنوان پرندگان قشم نموده و يک سري بروشور نيز به 5 زبان درهمين زمينه منتشر ساخت. منبع:پرتال قشم
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 505]