واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: جالب اینكه یكی از مشهورترین و پرطرفدارترین برنامههای آشپزی مربوط به سرآشپزی است كه خودش یك مرد است. حتی بسیاری از مخاطبانی كه علاقهای به برنامه آشپزی ندارند نام... اگر زنان خانهدار را به عنوان بخشی از مخاطبان اصلی تلویزیون بدانیم شاید بعد از سریالهای خانوادگی، برنامههای آشپزی یكی از پرمخاطبترین برنامههای تلویزیونی باشد. هرچند كه زنان مدرنتر و متعلق به طبقات متوسط به بالا بیشتر پای این برنامهها مینشینند چون ذائقه غذایی زنان سنتی و همسرانشان كمتر با نوع غذاهایی كه در برنامههای آشپزی تلویزیون آموزش داده میشود سازگاری دارد. در حال حاضر به غیر از شبكه 4 و شبكه قرآن و خبر، بقیه شبكههای تلویزیونی در بخشهای مختلف خانوادگی و برنامههای تركیبی به آموزش آشپزی میپردازند. در واقع برنامههای آشپزی را از حیث ساختار فرمی میتوان به 2 گروه عمده تقسیم كرد. برخی از آنها برنامه مستقلی هستند كه در ساعاتی خاص فقط به آموزش آشپزی و سفرهآرایی میپردازند و برخی دیگر نیز در دل برنامههای خانوادگی و تركیبی این كار را میكنند. این برنامه البته با جوانب دیگری نیز همراه است و مثلا در آن به كیكپزی و شیرینیپزی هم توجه میشود. برنامههایی از این دست دو كاركرد مهم میتوانند داشته باشند یكی معرفی غذاهای جدید و متنوع و دیگری اصلاح الگوی تغذیه و تبلیغ غذاهای سالم. ضمن اینكه از لحاظ رسانهای نیز این برنامهها برای علاقهمندان به آشپزی میتواند جذاب و سرگرمكننده هم باشد. لزوما هم خانمها مخاطب این برنامه نیستند چه بسا مردان مجرد یا علاقهمند به آشپزی نیز ممكن است از تماشای این برنامه لذت ببرند. جالب اینكه یكی از مشهورترین و پرطرفدارترین برنامههای آشپزی مربوط به سرآشپزی است كه خودش یك مرد است. حتی بسیاری از مخاطبانی كه علاقهای به برنامه آشپزی ندارند نام سامان گلریز را شنیدهاند یا چهره او را میشناسند. او فارغ از مهارت در پخت و پز انواع غذاهای ایرانی و فرنگی، كارشناس تغذیه هم بوده و در این زمینه دارای تحصیلات دانشگاهی است. به این دلیل شاید تاثیرگذاری و برد تبلیغاتی برنامههای او بیش از دیگران باشد. ضمن اینكه نباید شیوه اجرای او را در آموزش آشپزی نادیده گرفت. قطعا بخشی از موفقیت او و برنامههایش به نوع اجرای وی بستگی دارد و این نشان میدهد كه برای جذابیت و تاثیرگذار بودن یك برنامه آشپزی صرفا به یك آشپز خوب یا آموزش غذاهای خوشمزه نیاز نیست و بیش از آن باید به اجرای جذاب و تاثیرگذار آن توجه داشت. در حال حاضر برنامههای گوناگونی از شبكههای مختلف در زمینه آموزش آشپزی تهیه و پخش میشود، اما در این میان برنامه «بهونه» طرز دیگری دارد. به طور كلی یك برنامه جذاب آشپزی باید چند ویژگی بارز داشته باشد. اول از همه یك كارشناس ـ مجری زبده و با تجربه. چون این یك برنامه تخصصی است كه مجری آن باید متخصص تغذیه و آشپزی باشد. هرچند برخی برنامهها مثل به خانه برمیگردیم مجری در كنار آشپز قرار گرفته و با استفاده از مهارت و تكنیكهای اجرا سعی میكند تا به مدرس آشپزی كمك كند تا بهتر بتواند شیوه تهیه و پخت یك غذا را به مخاطب منتقل كند، اما سامان گلریز در كنار تخصص حرفهای خود واجد مهارتهای اجرایی نیز بوده و همزمان مسوولیت اجرا و آموزش را به عهده میگیرد. مساله مهم دیگر نوع دكورپردازی و شیوه رنگآمیزی و فضاسازی است كه به عنوان مولفههای ضمنی و پسزمینه میتواند در جذب مخاطب تاثیر بگذارد. بتازگی تبلیغ وسایل و لوازم خانگی و آشپزی نیز در این برنامهها گنجانده شده كه به نظر میرسد با توجه به اصل مجاورت و تداعی در روانشناسی تبلیغات از دامنه نفوذ و تاثیرپذیری بالایی بر افكار عمومی برخوردار باشد.اگرچه ساخت و تولید برنامههای آشپزی در همه كشورهای دنیا رواج دارد و ضرورت تولید چنین برنامههایی در تلویزیون ما نیز احساس میشود، اما این برنامهها نیز نیازمند نقد و بررسی آسیبشناسانه هستند. مثلا اینكه این برنامهها كه از تعدد و تنوع زیادی هم برخوردارند طی این سالها چقدر توانستهاند ذائقه غذایی مخاطبان ایرانی را تغییر دهند و چند درصد از این مدلهای غذایی در جامعه ما رواج پیدا كرده و در بین خانوادههای ایرانی گسترش یافته است. یا چقدر این مدل غذاها با ویژگی فرهنگی و ذائقه ایرانیان همخوانی و سازگاری دارد. هنوز هم در منوی غذا و سفرهای ایرانی چه در رستورانها و چه در خانه و سازمانها همان غذاهای سنتی هستند كه مورد استفاده قرار گرفته و مشتری دارند. این برنامهها تا چه حد توانستهاند عادت غذایی غلط را از بین برده یا عادات غذایی جدید را جایگزین آن كنند. البته باید این نكته را پذیرفت كه تغییر الگوی غذایی چه اصلاح الگوی غلط چه ایجاد الگوی درست یك كنش فرهنگی است كه به فرآیند زمانی طولانی نیاز دارد، اما دستكم دو دهه از ساخت و نمایش برنامههای آشپزی میگذرد و حجم كمی و كیفی آن نیز رشد روزافزونی داشته است، اما آنها ظاهرا نتوانستهاند چیدمان سفره ایرانی را تغییر داده و غذاهای ارائهشده در تلویزیون را پای سفرههای مردم بیاورند. ضمن اینكه مگر چقدر مدلهای تغذیه و انواع غذاهای ایرانی و غربی وجود دارد كه طرز تهیه و ساخت آن در برنامههای آشپزی تلویزیون آموزش داده نشده است آن هم با انواع برنامههایی كه شبكههای مختلف دارند. در نتیجه احساس میشود كه بسیاری از برنامهها محتوایی تكراری داشته و مثلا روش پخت پیتزای مخلوط را بارها و بارها آموزش دادهاند. این مساله موجب یك نوع دلزدگی به خاطر تكراری بودن الگوهای غذایی میشود. اگرچه نمیتوان در مضمون تخصصی این برنامه تحول خاصی ایجاد كرد، اما دستكم از حیث رسانهای و برنامهسازی میتوان تنوع و جذابیت بیشتری به آن بخشید تا ذائقه غذایی با ذائقه رسانهای همخوانی بیشتری پیدا كند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 4541]