يسن كاوشي در عصر آهن، جاذبه اي براي گيلان

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: "يسن" كاوشي در عصر آهن، جاذبه اي براي گيلان
رشت - با بررسي كارشناسان باستان شناسي و هيأت كاوش؛ نخستين استقرارهاي مسكوني عصر آهن در محوطه باستاني يسن ديلمان از توابع شهرستان سياهكل در شرق گيلان كشف شده كه گوياي آن است كه مردم اين استان در پيش از تاريخ، داراي آثار سكونت يكجانشيني و دايم بوده اند.

روستاي " يسن " ، " ديلمان" ، "سياهكل" ؛ اندك آگاهي نسبت به گيلان كافي است تا با ديدن اين نشاني ، بوي زمين شاليزارهاي تازه، پشته پشته چينش بوته هاي چاي (اگر بگذارند كه بمانند و نسوزد)، رطوبت آبشارها و جويبارهايي روان كه گويي زلالي‌شان از بلور گذشته و گيل‌مردان و گيل‌زناني كه خستگي دستانشان را فرو مي نشانند و گاه نم باراني و ... ، خواهي يا نه عبارت "جاذبه در جاذبه" تداعي مي شود و اين يعني فرصت، فرصتي ناب؛ حال اينكه قدر دانسته مي شود يا نه بماند در جاي دگر ... و اين همه زيبايي شگفت آور افزون بر قدمتي به وسعت ها قرن ها در "يسن" به هم مي رسند.

بسياري معتقدند كه نظريات باستان‌شناسي كسالت بار و بي ربط است؛ نظريه پردازان معمولا از زباني استفاده مي كنند كه پر از واژه هاي گنگ و مهجور حرفه اي است؛ علاوه بر اين اغلب به منابع ناآشنا ارجاع مي دهند، درباره دوره ها و مناطقي بحث مي كنند كه بيشتر علاقه اي به آن ندارند و تمام هم و غم‌شان به كرسي نشاندن حرف خود است.

اما اين تعريف كه در كتابي براي باستان‌شناسي آمده ساده تر بود؛ "باستان‌شناسي مطالعه گذشته با استفاده از مدارك مادي است" با اين تعريف چه بسا بتوان رهيافت‌هاي باستان‌شناسي را در مطالعه پديده هاي امروزي نيز به كار بست.

قلمرو باستان‌شناسي تمامي گذشته را تا حال در بر مي گيرد چون تمامي وقايع بي درنگ پس از وقوع ، به جزيي از گذشته بدل مي شود.

در اين گير و دار پر بي راه نگفته ايم اگر بگوييم "گيلان بهشت كاوشگران" است.

شهر تاريخي گسكر (گيلان) بر اساس كاوش‌هاي انجام شده بزرگ‌ترين شهر باقيمانده از دوره اسلامي در شمال كشور محسوب مي شود.

شهر تاريخي گسكر واقع در 55 كيلومتري شهرستان رشت و 25 كيلومتري صومعه سرا و حد فاصل بين سه شهرستان رضوانشهر، ماسال و صومعه سرا واقع است.

كشف بقايايي از بخش‌هاي مسكوني صنعتي و تجاري، بقايايي از گورستان، كوره هاي آجرپزي، شيشه گري، سفالگري و نتيجه كاوش در فصول پيشين اين شهر تاريخي بوده است.

تپه مارليك يك محوطه باستاني در كرانه خاوري سفيدرود و در دره "گوهررود" استان گيلان است؛ اين تپه بقاياي به جاي مانده از تمدن باستاني متعلق به دست كم سه تا سه هزار و 500 سال پيش است و پژوهشگران گمان مي برند كه اين تپه آرامگاه خصوصي فرمانروايان و شاهزادگان مردمان اين تمدن بوده است.

غار باستاني در بند رودبار كه براي نخستين بار در گيلان دوره پارينه سنگي در آن مورد مطالعه قرار گرفت و به شماره 13219 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيد.

آق ولر، ارتفاعات ماسال، چراغعلي تپه و چه بسيار ديگر و اينك روستاي "يسن" در سياهكل ديلمان .

"ولي جهاني" رييس مركز باستان‌شناسي و سرپرست هيات كاوش محوطه كافرستان يسن مي‌گويد: با بررسي هاي باستان‌شناسي كه از محوطه‌هاي كافرستان انجام شده، آثار معماري ارزشمندي در محدوده هايي مانند اربوچال، مهدي چوري نسكوچال و زرگلو سي، تپه گردگوليسي و قاسم زيمي كشف شد.

وي بيان كرد: اين سازه ها متعلق به بناهاي مسكوني دايمي عصر آهن و اوايل دوره اسلامي است كه براي نخستين بار در منطقه شرق گيلان و در ارتفاعات شهرستان سياهكل به دست آمده است.

وي اضافه كرد: در اين فصل هيات باستان‌شناسي موفق شد علاوه بر كشف آثار معماري مربوط به دوره آهن، بقايايي از قبور باستاني مربوط به دوره هاي مختلف را كشف كند كه در داخل اكثر قبور سفالينه ها و خنجرهاي فلزي كشف شده است.

جهاني ادامه داد: محدوده روستاي يسن شامل مجموعه اي از محوطه هاي استقراري و گورستاني باستاني واقع در 80 كيلومتري شهرستان سياهكل و 35 كيلومتري جنوب شرقي ديلمان است كه قدمت تقريبي آنها از عصر آهن تا اوايل دوره اسلامي متغير است.

وي خاطرنشان ساخت: كاوش ها نشان مي دهد كه در اين منطقه از چهار هزار سال پيش تا حال حاضر مورد سكونت اقوام مختلف بوده است.

به گفته جهاني، در حفاري هاي باستان‌شناسي يسن چندين رشته ديوار سنگي در راستاي شمالي - جنوبي و شرقي - غربي كه فضايي چهارضلعي را به وجود مي آورد، كشف شده كه اين ساختارها از سنگ‌هاي بزرگ (تخته سنگ) به همراه ملات گل ساخته شده و فضاهاي خالي ميان اين سنگ هاي بزرگ با قلوه سنگ‌هاي كوچك تر پر شده؛ اين ديوارها در كنج ها با چفت و بست كامل به يكديگر پيوسته و در برخي از آنها آثار خشت خام در معماري نيز مشاهده مي شود.

وي در يك نتيجه گيري كلي عنوان كرد:

1. در محوطه باستاني يسن آثار معماري در قالب بناهاي مسكوني دايم در دوران تاريخي وجود داشته است.

2. سازه هاي معماري در چند دوره متوالي به طول چند قرن مورد استفاده بوده اند.

3. معماري به‌دست آمده در محوطه يسن مبتني بر استفاده از سنگ در شالوده و ديوارهاست.

4. براي ايجاد گرما از تنورها و اجاق هايي استفاده مي شد كه سوخت آنها چوب بوده است.

5. اهالي باستاني و تاريخي يسن از شيوه چفت و بست ديوارها در زوايا آگاهي داشتند.

6. فضاهاي مسكوني خانواده هاي مختلف در همسايگي هم بوده و از بافت در هم تنيده اي تشكيل شده بنابراين با وجود كشف بقايايي از آثار معماري، بناهاي مسكوني در جاي جاي اين محوطه باستاني مي توان گفت كه مردم گيلان در پيش از تاريخ داراي آثار سكونت يكجانشيني و دايم بوده اند .

بر اساس تعاريف توريسم؛ "گردشگري تاريخي" يكي از گونه هاي اين صنعت نوپاست؛

اين گونه گردشگري كه "گردشگري ميراث" نيز ناميده مي شود به بازديد از موزه ها، مكان‌ها و بناهاي تاريخي و محوطه هاي باستاني مي پردازد و امروزه بخش عمده اي از گردشگري را به خود اختصاص داده است.

"محمد رحماني" يكي از استادان دانشگاه در رشته جغرافيا و برنامه ريزي توريسم معتقد است: با شناخت گونه هاي گردشگري به گستردگي مفاهيم و ارتباطات ساختاري اين صنعت چندمنظوره پي مي بريم لذا شناخت اين امر از بعد فلسفي، نظري، ساختاري و برنامه ريزي و هدف‌گذاري مهم است.

وي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: گردشگري يك امر تخصصي است و يك موسسه يا حتي يك كشور نمي تواند در همه شاخه هاي گردشگري فعاليت كند لذا با شناخت دقيق تر انواع گردشگري، كشورها ، موسسات و هتل‌ها با توجه به گونه گردشگري اهداف و امكانات مناسب خود را انتخاب مي كنند.

رييس باستان‌شناسي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گيلان نيز معتقد است: محوطه هاي باستان‌شناسي گيلان سرآمد است و با ساماندهي مي تواند به جاذبه گردشگري شناسا تبديل شود.

" ولي جهاني " بيان كرد: تعدادي از محوطه هاي باستاني شاخص استان را مي توان به عنوان پايگاه پژوهشي معرفي كرد.

وي خاطرنشان ساخت: ديلمان ، مارليك ، اشكورات ، گسكر ، آق ولر و ... از محوطه هاي باستاني شاخصي هستند كه مي توان ساماندهي كرد و در اختيار سرمايه گذاران براي رونق گردشگري قرار داد.

اين اميدواري وجود دارد كه با برنامه ريزي و استفاده از راهكارهاي متخصصان ، استادان و دانش آموختگان، فرصت هاي موجود بيش از هميشه قدر دانسته و بيش از پيش گردشگري تاريخي و فرهنگي در استان رونق يابد.

به گزارش ايرنا، برنامه كاوش، گمانه زني و لايه نگاري محوطه باستاني روستاي يسن از توابع شهرستان سياهكل با مجوز شماره 1329/208/902 مورخ 10/12/90 پژوهشكده باستان‌شناسي سازمان ميراث فرهنگي از بيستم اسفندماه سال گذشته به مدت 45 شبانه‌روز ادامه دارد. ك/4

1881/695/508

انتهاي خبر / خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) / كد خبر 80099932

شنبه|ا|9|ا|ارديبهشت|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 134]