واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مثل خاکبسوی آرمانشهر(20)

افتادگی آموز اگر طالب فیضی هرگز نخورد آب زمینی که بلند است بنده در برابر پروردگار، خود را محو میبیند و باید هم بداند... خدایت در اوج قدرت و عظمت و تو سراپا نیاز؛تو با تواضع، اوج میگیری و پا بر فرق کائنات مینهی...تواضع، نماد توانایی است نه ناتوانی و نشان شوکت است نه ضعف! از دیدگاه قرآن«و عباد الرحمن الذین یمشون علی الارض هونا و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما:و بندگان خدای رحمان کسانیاند که روی زمین به فروتنی راه میروند و چون جاهلان [به ناروا] خطابشان کنند، سلام گویند [و در گذرند] (فرقان/ 63) دیدگاه اهل بیت (علیهم السلام)رسول خدا صلی الله علیه و آله:ان التواضع یزدید صاحبة رفعة فتواضعو یرفعکمالله:تواضع باعث بزرگی و عظمت فرد متواضع میگردد، پس تواضع کنید تا خدا شما را عظمت دهد.امام رضا علیه السلام:تواضع و فروتنی مراتبی دارد، مرتبهای از آن این است که انسان موقعیت خود را بشناسد و پیش از آنچه شایستگی آن را دارد از کسی متوقع نباشد و با مردم به گونهای معاشرت و رفتار نماید که دوست دارد با او آن گونه رفتار شود و اگر کسی به او بدی نمود در مقابل خوبی کند، خشم خود را فرو خورد و گذشت پیشه کند و اهل احسان و نیکی باشد. روزی رسول خدا فرمودند:«مالی لا آری علیکم حلاوة العبادة؟ قالوا: و ما حلاوة العبادة؟ قال: التواضع!: چه میشود که شیرینی عبادت را در شما نمیبینم؟ عرض کردند: شیرینی عبادت چیست؟ فرمود: تواضع است!» نگاه بزرگانحکایت اولیکی از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله از حضرت روایت کرده است:آن حضرت خود به شتر علف میداد و آن را میبست و خانه را جارو میکرد و گوسفند را میدوشید. پیامبر خدا نعلین خود را پینه میکرد، جامهی خود را وصله مینمود و با خدمتکاران غذا میخورد و چون خادم از آسیا کردن خسته میشد، آن حضرت، خود به آن کار ادامه میداد. او از بازار، خرید میکرد و دست را به گوشهی جامه خود میگرفت و بدین صورت هر چه خریده بود به خانه میآورد. او در برخورد با نمازگزاران؛ غنی و فقیر، کوچک و بزرگ، سیاه و سفید و آزاد و بنده، ابتدا سلام میکرد. لباس خانه و بیرون او یکی بود و هر کس او را میخواند، اجابت میکرد و آنچه که او را به آن دعوت میکردند حقیر نمیشمرد، اگر چه به جز خرمای پوسیده چپز دیگری نبود. رسول گرامی با مردمان، خوش خلق، کریم الطبع، گشاده رو و فروتن و دل او نسبت به همهی مسلمانان و اهل ذمّه(غیرمسلمانان)، رقیق بود. حکایت دومبرای دیدن ایشان [علامه طباطبائی] به منزل ایشان رفتم، دیدم در اتاق روی تشکی نشستهاند (به علت کسالت قلب طبیب دستور داده بود روی زمین سخت ننشینند) ایشان از روی تشک برخاستند و مرا به نشستن روی آن تعارف کردند؛ من از نشستن خودداری کردم؛ من و ایشان مدتی هر دو ایستاده بودیم تا بالاخره فرمودند: بنشینید، تا من جملهای را عرض کنم!من اطاعت کرده نشستم، و ایشان نیز روی زمین نشستند، و بعد فرمودند:جملهای را که میخواستم عرض کنم، اینست که: آنجا نرمتر است! حکایت سومخداوند متعال به موسی علیه السلام وحی کرد:آیا میدانی چرا تنها تو را در میان بندگانم، کلیم (همسخن) خود قرار دادم؟موس گفت: پروردگارا! رازش چیست؟خداوند فرمود: من بندگانم را زیر و رو کردم، کسی را در میان آنها متواضعتر از تو در پیشگاه خود ندیدم.

عوامل ایجاد تواضع1- توجه به عظمت خدا و ضعف خویش نخستین و روشنترین راه برای ایجاد روحیه تواضع، شناخت نقصها و ضعفها و توجه به عظمت خداوند و حیطه قدرت اوست انسان در یابد و ایمان بیاورد که قدرتهای مادی و معنوی مقهور اراده اوست. 2- شناخت فلسفه آفرینشهدف عالی و غرض نهایی از خلقت انسان، عبودیت یا همان رسیدن به کمال و قربالیالله است. انسانها همه با هم مساویاند و هیچ امتیازی بر یکدیگر ندارند. تنها در پرتو تحصیل غرض و پیمودن درجات کمال و ترقی که با قیام به وظایف عبادی و تحصیل دانش و تقوی و جهاد در راه خدا به دست میآید، برتری و امتیازی برخی بر برخی دیگر رخ مینماید. هر که در این عرصهها پیشگامتر است از کرامت و ارزش والاتری برخوردار است. 3- شناخت زشتی تکبر و زیبایی تواضعتکبر، ریشه و اساس هر بدبختی است که بدیها و مفاسد از آن سرچشمه میگیرد. آگاهی بر زشتی و تکبر و این که از این رهگذر چه مصیبتهایی بر سر انسان آمده است، ما را از آلوده شدن به آن باز میدارد و بر ایجاد و تقویت روحیه تواضع ترغیب میکند.4- دانش و آگاهیتکبر ثمره جهل و نادانی است. هر چه آگاهی و داناییاش افزون شود، واقعیات را بهتر از اوهام باز میشناسد و موجبات تکبر را که همان ارزشهای خیالی و پوچ است از خویش میزداید.5- انجام فرایض دینیعبادت و انجام فرایض دینی نیز، مانند علم اگر با آلودگیهای نفسانی همراه نگردد میتواند از عوامل ایجاد و یا تقویت فروتنی در انسان باشد.6- سختیها و مشکلاتمشکلات و سختیها در رشد و تعالی انسان بسیار موثر است. خداوند انسانها را با سختیها میآزماید، تا به خود آیند و از تکبر و گردنکشی دست بردارند.7- اشتغال به کارهای خردراه معالجه تکبر و ایجاد فروتنی در نفس، ملزم ساختن نفس بر انجام کارهای پیش پا افتاده است که با طبع و منش او سازگار نیست. خداوند متعال به موسی (ع) وحی کرد:آیا میدانی چرا تنها تو را در میان بندگانم، کلیم (همسخن) خود قرار دادم؟موس گفت: پروردگارا! رازش چیست!خداوند فرمود: من بندگانم را زیر و رو کردم، کسی را در میان آنها متواضعتر از تو در پیشگاه خود ندیدم. فواید تواضع و فروتنی1- بزرگی و ارجمندیتواضع و فروتنی بر خلاف تصور متکبران، نه تنها سبب کوچک شدن انسان نمیشود، بلکه بر قدر و منزلت وی نیز میافزاید و موجب رفعت و بلندی مقام وی میگردد.2- رشد و کمال متکبر نقایص و عیوب خود را نمیبیند و خود را مافوق همه میداند و از شنیدن هر مطلبی، به جز مدح و تملق مداحان، سرباز میزند، چنین شفعی غیر ممکن است که راه صلاح و سداد در پیش گیرد. 3- بهرهوری از مواهب زندگی آراسته بودن به زیورهای اخلاقی، همچون تواضع، زمینه بهرهمندی و استیفای هر چه بیشتر و بهتر از مواهب و نعمتهای الهی را فراهم میآورد. فرد متواضع، به آسانی هر مطلبی را که نمیداند، میپرسد، در پای درس استاد زانو میزند و از خرمن فیضش برخوردار میگردد.4- اصلاح و آرامشاظهار خضوع و تواضع، انسان را در اصلاح نفس و رهایی وی از مفاسد اجتماعی و اختلافها و نزاعها، یاری میدهد. آرامش و سعادت وی را تامین میکند.5- محبت و دوستی فروتنی دلهای مردمان را نرم و نسبت به یکدیگر رئوف و مهربان میسازد. ادامه دارد ... منبع:طباطبایی، سید محمد هادی، کتابچه شهر قرآنی، شماره2، با اندکی تصرف، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 926]