واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: بازخوانی تاریخ دبیرکل ملل متحد: خودم جرائم شاه را دیدم اما... گفت و گوی شهید رجایی و كورت والدهایم
پس از طرح مسأله جنگ ایران و عراق در سازمان ملل و ضرورت شركت نماینده ایران در جلسات آن سازمان، آقای رجایی نخست وزیر، تصمیم گرفتند شخصا به شورای امنیت رفته، نقطه نظرهای دولت ایران را بیان نمایند. ایشان كه از چند روز قبل در جبهه جنگ حضور داشتند، عصر روز پنجشنبه بیست و پنجم مهر ماه 59 از مناطق جنگی با هواپیما وارد فرودگاه مهرآباد شدند و پس از انجام مصاحبه مطبوعاتی در فرودگاه، در رأس هیأتی مركب از بهزاد نبوی وزیر مشاور در امور اجرایی، گودرز افتخار عضو شورای نگهبان، یك نفر از وزارت امور خارجه، 3 نفر از دفتر نخست وزیر و چهار نفر خبرنگار و فیلمبردار از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و خبرگزاری پارس، عازم نیویورك شده پس از 13 ساعت پرواز، در ساعت هشت صبح جمعه به وقت تهران (نیم ساعت پس از نیمه شب به وقت نیویورك) وارد آن شهر شدند و در فرودگاه نیویورك مورد استقبال شمس اردكانی و شمیرانی و همچنین سفر الجزایر در آمریكا، قرار گرفتند.دیدار با كورت والدهایمابتدا آقای كورت والدهایم ورود آقای رجایی را به سازمان ملل و شركت ایشان را در اجلاس شورای امنیت، به منظور بیان موضع ایران در جنگ با عراق، خوش آمد گفت و برای ایشان آرزوی سعادت كرد و آقای رجایی نیز متقابلا از دیدار ایشان اظهار خوشوقتی كرد و افزود:ـ اگرچه در این سفر در بدترین شرایط كشور من روی میدهد، ولی امیدوارم با بیان موضع ایران، شورای امنیت را در جریان حقایق این جنگ بگذاریم. بقیه مذاكره آقای رجایی با آقای كورت والدهایم به این شرح بود:كورت والدهایم: من فكر میكنم شما یك موضع قوی استدلالی دارید. دخالت نظامی عراق در كشور شما معلوم و قابل رویت است و من فكر میكنم كه سازمان ملل و شورای امنیت، محل صحیحی برای ارائه مواضع كشور شماست و شما خواهید دید كه شكایات بر حق شما قبول و شنیده میشود، و موضع درستی اتخاذ میشود.رجایی: امیدوارم كه اطلاعات شما از آثار جنگ در كشور ما، از منابع قابل اعتماد باشد، زیرا كه در حال حاضر، تقریبا جنوب و غرب كشور به طور كامل و نقاط دیگر نیز به طور نسبی، در زیر بمباران كشور عراق، در سختترین شرایط قرار دارند. خبری كه امروز بعدازظهر شنیدم، حاكی از بمباران یك بیمارستان در آبادان و قتل هشت بیمار مجروح و اضافه شدن 40 مجروح به بیماران قبلی است. ما امیدواریم آقای دبیركل و دوستانشان در سازمان ملل و شورای امنیت، قضیه را جدیتر تلقی كنند و تشریفات دست و پاگیر معمولی، باعث تأخیر در اقداماتی كه در این زمینه لازم میداند، نشود.كورت والدهایم: شورای امنیت بسیار علاقهمند است صلح را بر اساس اصول منشور كه بسیار وضاح و روشن است، برقرار كند. حضور شخص شما بسیار ارزشمند است. من این مطلب را تلفنی به آقای بنیصدر هم گفتم كه شخصیت بارزی را باید فرستاد. عراقیها فورا یك مأمور عالیرتبه به اینجا فرستادند و لذا شورا نتوانست وارد دعوای ماهوی شود. با آمدن شما و اینكه مو ضع شما بسیار قوی است، شورا میتواند بر اساس منشور تصمیم بگیرد. باید اضافه كنم كه من در ابتدای حمله به ایران، از شورای امنیت تقاضای تشكیل جلسه كردم و رسما نوشتم كه جلسه را تشكیل دهند. میبینید كه من از اول، از این قضیه بسیار ناراحت بودم. در چنین مواقعی رسم بر این است كه كشوری كه قربانی تجاوز است، شكایت میكند ولی چون از طرف شما شكایتی مطرح نشد، من با توجه به آثار آشكار تجاوز، رأسا اقدام كردم.رجایی: انتظار همه از شما، همین است كه وقتی چنین واقعهای اتفاق میافتد اقدام بكنید و بخواهید كه مسأله حل شود. اما مسأله دیگر در رابطه با كل شورا و سازمان است. واقعیت این است كه مردم مورد ستم، بر اساس تجاربی كه در چنین مواردی دارند، شكایت نمیكنند و میگویند، اینجا محل ظالمهاست تا به اعمال آنها جنبه قانونی بدهد. بسیاری از هموطنان من میپرسند كه چرا به این سازمان می روم و من از خود میپرسیدم، آیا بهتر نیست به جای اینكه وقت خود را صرف این كار بكنم، تفنگ بردارم و به جبهه بروم؟ چرا كه میبینم شورا نتوانسته است كه حق مظلومان را بگیرد. در این مورد به خصوص هم، اجازه بدهید نتیجه را به پایان این سفر موكول كنم و امیدوارم نتیجه درستی از این سفر عاید شود.كورت والدهایم: من این نقطه نظر شما و مردم را درك میكنم، ولی باید بگویم علت این كه شورا غیر از تقاضای آتش بس كاری نكرد، این بود كه كشورهای اسلامی از شورا تقاضا كردند كه تا حصول نتیجه اقدامات آقای ضیاءالحق و آقای یاسر عرفات، صبر كنیم شاید تلاش آنها به جایی برسد. این مسأله بود كه تأخیر ایجاد كرد. شورا هم منتظر نمایندگان هر دو كشور بود و حالا با حضور نمایندگان طرفین، شورا مسأله را حل خواهد كرد.رجایی: به نظر ما، شورا مرجع جدی قابلی كه برای مردم كار بكند، نیست. من به خود حق میدهم بگویم كه شاید شورای امنیت احتیاج به یك تجدید سازمان و قواعد داشته باشد. برای اینكه بین آنچه ما از سازمان ملل و شورای امنیت تصور داریم، با آنچه كه شورا و سازمان ملل در عمل انجام میدهند، فاصله زیادی است. در حقیقت به نظر میرسد كه شورای امنیت بیشتر یك مركز اطلاعاتی در جامعه جهانی است. حال آنكه دنیای ما نیازمند به یك دستگاه جدی اجرایی است تا در موقع لزوم بتواند جلوی انحراف آن كسانی را كه قدرت در دست آنهاست، بگیرد.كورت والدهایم: شورای امنیت از سال 1945 تاكنون خیلی عوض شده است. ما كشورهای كوچكی داریم مثل بنگلادش، زامبیا، مكزیك، كه خودشان قربانی استعمار بودند و با كمك سازمان ملل به آزادی دست یافتند. حضور آنها قدرت شورا را بیشتر كرده است. نمایندگان این مردم درك زیاد روشنی از انقلاب مردم شما و آنچه در حكومت شاه انجام شده دارند. من خودم در تهران جرائم شاه و ساواك را دیدم. شما از این درك نمایندگان كشورهای دنیای سوم و شخص من میتوانید اطمینان داشته باشید و خواهید دید كه چگونه نسبت به شما همدردی خواهند كرد. اما مسأله گروگانها كه من ناگزیر از ذكر آن هستم، بسیار به انزوای ایران كمك كرده و موجب نادیده گرفتن حقوق ملت شما شده است و حتی مانع ما شده است كه جنایات 25 ساله شاه را بررسی كنیم. هر چند كه كمیتهای هم در این زمینه تشكیل دادهایم. من به عنوان یك دوست میگویم: به نفع ایران است كه از انزوا خارج شود تا بتواند بر مشكلات خود فائق آید و این جنگ وحشتزا نیز تمام شود.رجایی: مسأله انزوا كه مورد بحث است، یك امر طبیعی هر انقلاب مكتبی است. چنین انقلابی حرف تازهای دارد و آن را به شكل تازهای مطرح میكند و طول می كشد تا مورد حمایت همه، به ویژه كشورهایی كه با آن در تماس هستند، قرار بگیرد.انزوای ما، در اصل با دولتهایی است كه منافع چپاولگرانه در ایران داشتند. با اقمار آنها هم همین طور. ما به این نتیجه رسیدهایم كه تا ساختن یك ایران مستقل و مترقی و آزاد، در رابطه با معیارهای انقلابی، این انزوا تا حدودی اجتناب ناپذیر است . اما راجع به مسأله گروگانها، من ترجیح می دهم فعلا در این باره صحبتی نكنم. همان طور كه خبر دارید مجلس شورای اسلامی، در حال طرح و بحث مسأله گروگانهاست و به زودی نظر كشور ما نسبت به این مسأله اعلام میشود. گر چه من از موضعگیریهای آمریكا میفهمم كه بعد از اعلام نظر كشور ما نیز آمریكا در مورد این مسأله، همچنان به موضعگیریهای نادرست خواهد افتاد. كما اینكه در این فاصله هم اقداماتی كه انجام داد به همین شكل بوده است. نمونههای بازر آن، تجاوز نظامی در طبس و طرح توطئه كودتا در ایران است. ما در مقابل آنچه آمریكا ادعا كرده، شواهد و مدارك بسیاری داریم كه هر یك از آنها چندین برابر اهمیت مسأله گروگانها برای مردم ما مهم است. اما شیوه حكام ستمگر این است كه كاری را كه خودشان انجام میدهند. اگر چه خیلی نامردمی و خلاف اصول و مقررات بینالملل باشد، سعی میكند با دستگاههای تبلیغاتی كه در اختیار دارند، توجیه كنند.كورت والدهایم: دولت آمریكا وقتی متوجه شد شما تشریف میآورید، گفتند كه علاقهمند به حل مسائل هستند و گفتند هر چهار شرطی را كه امام گفتهاند، حاضرند قبول كنند و از من خواستهاند كه شخصا این مسأله را به عرض شما برسانم. البته این ممكن است در اختیار مجلس باشد. ولی چون شما علاقهمند نیستید كه با آمریكاییها صحبت كنید، ممكن است یكی را مأمور كنید كه نحوه اجرای چهار شرط پیشنهادی امام را بر عهده گرفته و وارد مذاكره بشود.رجایی: همان طور كه میدانید مجلس هنوز نظر خود را نداده است. ولی من به عنوان دولت سعی میكنم كه در اولین فرصت اقدامات لازم را بكنم.كورت والدهایم: لازم است این مطلب را بگویم كه تا شما در اینجا هستید، من در هر مورد كه بتوانم در خدمت شما هستم، در رابطه با جنگ عراق و در رابطه با مسائل آمریكا، من در اختیار شما هستم كه هر چه زودتر به حل بحرانها برسیم.رجایی: بسیار متشكرم، ولی قصد من از شركت در شورا، طرح مسأله تجاوز عراق بود. من در این رابطه به اینجا آمدهام، نه برای طرح مسائل ما با آمریكا.كورت والدهایم: در مورد جنگ، تقاضا كرده بودم كه سفیر الجزایر به تهران بیاید ولی او گفت، غیر متعهدها میخواهند یك هیأت بفرستند. لذا شایسته بود كه بماند تا نظر آنها معلوم شود. شاید رؤسای چند كشور را بفرستند. تأخیر از اینجا ناشی شد كه منتظر اقدام آنها هستیم. از اینكه به سخنان من گوش دادید متشكرم.رجایی: تأخیر در انجام این كار، به خود ایشان مربوط است. اما الان هر لحظهای كه میگذرد، نه تنها یك واحد اقتصادی و یا میلیونها دلار و یا حتی یك شهر نابود میشود، بلكه انسانهای زیادی هم كشته میشوند. تمام اینها به خاطر ارضای هدفهای غیر انسانی یك فرد میباشد. اینجاست كه هر لحظه تصمیمگیری شخصی مثل شما، به اندازه همه مردم جهان میتواند مؤثر باشد. تصمیمگیری دبیركل سازمان ملل متحد، مساوی است با مجموعه همه تصمیمهای آن مللی كه در این سازمان عضویت دارند.منبع:فرزند ملت در آیینه انقلاب اسلامی( مجموعه سخنرانیها، مصاحبه ها و پیامهای شهید رجایی)، جلد اول، نشر وزارت ارشاد اسلامی،بهمن 1361.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر ایران]
[مشاهده در: www.asriran.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 483]