واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: جنگ بر سر آب
همین آبی كه قلپ قلپ میخوریم كمبودش یك بحران جدی است؛ تا سال2025 آب به موضوع اصلی جنگها تبدیل میشود.آماری كه نشان میدهد هر دقیقه، مرگ 7 نفر در جهان به خاطر كمبود یا ناسالم بودن آب است؛ به جدیدترین گزارش صندوق توسعه سازمان ملل متحد مربوط میشود. این صندوق كه كارش بررسی و مقایسه شرایط توسعه انسانی در كشورهای مختلف برای دادن گزارش به سازمان ملل و باقی نهادها و مراجع تصمیمگیرنده است، در گزارش سالانه جدید خود، آمارهایی را منتشر كرد كه بعضیهایشان معمولی و قابل انتظار و بعضیهایشان عجیب و غریب بودند. یكی از این آمارها همین بود؛ 18درصد جمعیت جهان به آب كافی و سالم دسترسی ندارند. 18درصد از جمعیت جهان یعنی یك میلیارد و 158میلیون نفر. این گزارش پیشبینی كرده است این درصد تا سال2025 به 33درصد (یكسوم) جمعیت جهان برسد. 2025 یعنی فقط 18سال دیگر.در همان كلاسهای ابتدایی دبستان یادمان میدادند كه سهچهارم كره زمین را آب فراگرفته است اما توی این درسها كسی به ما نمیگفت كه این حجم وسیـع آب –یعنی آب شور دریاها و اقیانوسها – را نمیشود خورد، نمیشود برای شستوشو استفاده كرد، نمیشود برای كشاورزی استفاده كرد، نمیشود هیچ كار دیگری با آن كرد؛ فقط میشود در آن شنا كرد؛ آن هم به شرطی كه بعد از شنا كردن در آبهای شور، بروی حمام و با آن 3درصد از حجم كل آبهای دنیا كه شیرین است، خودت را بشوری تا آب شور، پوستات را داغان نكند. چیزی كه به درد ما میخورد، فقط همین 3درصد كل آبهای دنیا است؛ چیزی كه در رودهای روان، چاهها، سفرههای زیرزمینی و فقط بعضی از دریاچهها و آبگیرها پیدا میشود.حجم 3 درصدی آب شیرین دنیا را، سازمانملل 4/23میلیارد لیتر تخمین زده است. ظاهرش این است كه این مقدار حالا حالاها برای ما كافی است اما نكته در این است كه اولا همه این حجم قابل استفاده نیست (حدود 68 درصد این آبها در عمق زمین هستند) و بیشتر باید روی آب رودها حساب كرد و تازه همان حجم 3درصدی هم قرار است تا سال 2050 به 5/2درصد برسد.آبهای روی زمینی (یعنی رودها) هم دارند خشك میشوند چراكه زمین دارد گرم و گرمتر میشود و همین باعث كاهش میزان بارندگی شده. دریاچههای آب شیرین هم با روند آبشدن یخهای قطبها به دریاها میریزند و از بین میروند. آن قسمت هم كه در دل خاك است، برای پرشدن دوباره هر سفره زیرزمینیاش 4000 سال وقت لازم دارد. وضعیت آب، بیشتر از آنكه فكر كنید بحرانی است.تا سال 2025، آب به بحرانی جدی تبدیل میشود. با كمبود آب، زمین گرمتر خواهد شد، تغییرات جوی شدید پدید خواهد آمد و بیماریها گسترش پیدا میكنند. اگر امسال در هر دقیقه 7 نفر از كمآبی میمیرند، احتمالا در آن روز – كه چندان هم دیر نیست - این تعداد به 27 نفر در هر دقیقه خواهد رسید.متخصصان و نیروهای جوان به كشورهایی كه آب دارند مهاجرت میكنند و كشورهای «آبدار» میتوانند آب را هر نرخی كه دلشان خواست، بفروشند. این تصویر آخرالزمانی، وقتی فاجعهآمیزتر خواهد شد كه بدانیم ما هم در یكی از مناطق بحرانی آب زندگی میكنیم؛ طبق پیشبینی محققان، بیشترین كمبود آب در آفریقا و خاورمیانه خواهد بود. به شكل زیر دقت كنید؛ آسیا 60درصد جمعیت دنیا را دارد و فقط 36 درصد منابع آب شیرین دنیا را. این عددها كمی نـگرانكـننده نیست؟1970 ، نشانههای خطردر این سال میزان مصرف آب در جهان، دقیقا نصف چیزی بود كه حالا هست. همان موقع اعلام شد كه 80 درصد كل بیماریها در كشورهای درحال توسعه به خاطر عدم دسترسی به آب سالم یا كافی است. هشدارهای مربوط به رشد بیرویه جمعیت هم در همین سال منتشر شد. یك كارشناس یونیسف در همین سال مقالهای درباره بحران آب منتشر كرد كه طبیعی است، هیچكس جدی نگرفتاش.2000 ،خشك و غیربهداشتیتا این سال، دیگر كارشناسان سازمان بهداشت جهانی فهمیده بودند كه بیش از یك میلیارد نفر از جمعیت دنیا به آب سالم دسترسی ندارند و دسترسی كلیه شهروندان به آب بهداشتی، جزو اهداف «توسعه هزاره» (اجلاسی كه با حضور سران كلیه كشورها در سازمانملل با هدف توسعه برگزار شد) قرار گرفت. تا اینجا مشكل فقط آن 2/2 میلیون نفری بودند كه هر سال به خاطر بیماریهای مرتبط با آب غیربهداشتی میمردند. اما گزارشی كه محققان دانشگاه نیوكاسل از تصویر آب جهان در سال 2025 ارائه دادند، همه را تكان داد.2025 ،جمهوری برهوتطبق محاسبات محققان دانشگاه نیوكاسل – كه بعد هم توسط كارشناسان سازمانملل، سازمان بهداشت جهانی و یونیسف تایید شد – تا 18سال دیگر، یكسوم جمعیت جهان مشكل كمآبی خواهند داشت. بیشترین میزان بیآبی در آفریقا و خاورمیانه خواهد بود؛ جایی كه رشد جمعیت بیشتر از هر جای دیگری است و جنگ بر سر استفاده از رودهای بزرگ و باستانی موجود از همین حالا شروع شده.آیا جنگ میشود؟حكایت معروفی هست كه از اینشتین در مورد جنگافزارهای مورد استفاده بشر در جنگ جهانی سوم پرسیدند و استاد گفته بود كه «جنگ جهانی سوم را نمیدانم اما در جنگ جهانی چهارم بشر حتما با چوب و سنگ میجنگد». این حكایت را كوفیعنان، 3 سال پیش وقتی كه میخواست درباره موضوع بعدی جنگهای بشری هشدار بدهد، نقل كرد. در آن موقع كوفیعنان با اشاره به گزارشهای موجود، در مورد خطر جنگ برسر منابع آبی هشدار داده بود. سازمان ملل 1831 رود یا منبع زیرزمینی آب مشترك بین كشورها را شناسایی كرده و 12 منبع آبی مشترك را به عنوان نقاط جنگخیز آینده معرفی كرده است و جالب است بدانید كه از 4 سال پیش تا به حال، در این 12 نقطه، 21 درگیری نظامی به وجود آمده كه 18 مورد از آن به درگیریهای اسرائیل و همسایگاناش مربوط است.اسرائیل سر رود لیتانی با سوریه و لبنان درگیری دارد؛ جایی كه سال 1974، هواپیماهای اسرائیلی سد در حال ساخت سوریه را بمباران كردند و بعضی كارشناسان، دلیل حمله اسرائیل به جنوب لبنان را هم آب همین رود میدانند. منطقه پراهمیت بعدی در این جنگهای آبی، سرچشمه رود نیل است؛ جایی كه اوگاندا اعلام كرده میخواهد روی نیل سد بزند و به سودان و مصر- جایی كه اسمش با نیل گره خورده - آب نیل را بفروشد. سودان و اوگاندا تا حالا 2 بار سر همین مسئله، سر شاخ شدهاند. دجله و فرات هم كه ابتدا از تركیه و بعد از سوریه و عراق رد میشوند، محل بعدی اختلافهاهستند. تركیه اعلام كرده میخواهد روی این دو رود سد بزند و اگر میبینید عراق به همین راحتی میگذارد تركیه در شمال عراق عملیات نظامی انجام دهد، مطمئن باشید كه با قضیه این سدها بیربط نیست. ما چقدر آب داریم؟طبق پیشبینیها، ما هم در منطقه بحرانی آب در سال 2025 قرار داریم و این – اگر خشكی زایندهرود در سالهای پیش یادتان باشد – اصلا عجیب نیست. تهران سالانه 920 میلیون متر مكعب آب مصرف میكند و الان، زدن چاه عمیق در خیلی از نقاط كشور ممنوع شدهاست. منبع: همشهری جوان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 608]