تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834980020
اندیشههای عرفانی و شعر امام خمینی
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: اندیشههای عرفانی و شعر امام خمینی
دكتر نرگس جهان عاشقان صدر نشینان جهان قدسندسر فراز آنكه بدرگاه جمال تو گدا است.1شخصیت امام خمینی(ره) در ایران و خارج از ایران بالخصوص برای عاشقان و دانشجویان زبان و ادبیات فارسی نیازی به معرفی ندارد. او در زندگی و بعد از مرگ به چنان اوج از شهرت، عزّت و احترام رسیده بود كه بعد از قرنها در هزارها هزار بلكه در كرورها كرور اشخاص، كمتر به آن دست مییابند. در ایران بچه و بزرگ، جوان و پیر، زن و مرد، كس و ناكس، خاص و عام، اسمش را با تعظیم و تكریم به "امام" نام میبرند.عارف در اصطلاح عرفان آن كس است كه هم دارای دین و مذهب باشد، هم اهل ریاضت و كشف و شهود. او از مقام علم الیقین به مرتبه عین الیقین و حق الیقین میرسد. امام(ره)در همین نكته اظهار نظر میكند:حاصل كون و مكان جمله زعكس رخ توستپس همین بس كه همه كون و مكان حاصل ما2* * *دل عارف مانند آینه پاك و صاف است و او در وی صنایع خدا به طریق معرفت میبیندهركجا پا بنهی حسن وی آنجا پیداستهركجا سر بنهی سجدهگه آن زیبا است3به عقیده امام یك عارف و صوفی باید در خلوت دور از شور و غوغای مردم زندگی بسر ببرد تا قربت خدا حاصل شود.صوفی و عارف از این بادیه دور افتادندجام میگیر ز مطرب كه روی سوی صفا4یك عارف را نباید كه بر زعم معرفت خویش لاف اناالحق بزندآنكس كه به زعم خویش عارف باشد غواص به دریای معارف باشدبفكرش وقتی از حجاب آزاد خواهد شد لاكش به او كشف میشود.روزی اگر از حجاب آزاد شودبیند كه به لاك خویش واقف باشد5این نوع عارفان را كه بدون معرفت لاف عرفان میزنند امام، طوطی صفت میگوید.طوطی صفتی و لاف عرفان بزنیای مور، دم از تخت سلیمان بزنیفرهاد ندیدهای و شیرین گشتییاسر نشدی و دم زسلمان بزنی6او معتقد است كه یك عارف حقیقی تا وقتی در مشاهده دوست خودبینی را از دست ندهد او هرگز به گوهر مقصد خود نخواهد رسید:تا خوابی در خودیّ خود پنهانیخورشید جهان بود زچشم تو نهان7خودبینی و شرك را یكی میداندگر نیست شوی كوس انا الحق نزنیبا دعوی پوچ خود معلق نزنیتا خودبینی تو مشركی بیش نه ایبی خود بشوی كه لاف مطلق نزنی8امام بزرگ این نوع صوفیان را كه خودبین هستند به مانند حافظ شیرازی "مدعی" میگوید. او رباعی سروده است به عنوان "مدعی".از صوفیها، صفا ندیدم هرگززین طایفه من وفا ندیدم هرگززین مدعیان كه فاش انا الحق گویندبا خودبینی فنا ندیدم هرگز9او علم و عرفان را برای رسیدن به منزلگه عشاق، راه باطل میداند:علم و عرفان به خرابات ندارد راهیكه به منزلگه عشاق ره باطل نیست10در طول تاریخ، مذهب، عرفان و فلسفه بر فكر انسانی تأثیر بزرگی دارند. مذهب بر وجود خدای بزرگ و برتر دلالت میكند. برای مومن زندگی این دنیای فانی موقتی و گذشتنی است. ایشان با احساسات لطیف زندگانی را بسر میبرند. هدف زندگی عارفان و صوفیان دیدار الهی است. امام هم در طول زندگی خودش در عشق الهی بسر برده است و اینگونه سروده است:عمر را پایان رسید و یارم از در در نیامدقصهام آخر شد و این غصه را آخر نیامد11مرغ جان در این قفس بی بال و پر افتاد و هرگزآنكه باید این قفس را بشكند از در نیامد12یك عارف حقیقی یك صوفی با كمال و یك درویش غنی با این دنیای فانی عشق نمیورزد. او در حالت سرمستی دور از همه عیش و عشرت زندگی بسر میبرد امام بزرگ همین عقیده را میسراید:آنكه دل بگسلد از هر دو جهان درویش استآنكه بگذشت زپیدا و نهان درویش استخرقه و خانقه از مذهب رندان دور استآنكه دوری كند از این و از آن درویش است13حجاب به اصطلاح صوفیه هر چیزی است كه انسان را از حق تعالی باز میدارد. نزد مستملی بخارایی حجاب چهار نوع است: دنیا كه حجاب عقبی است. خلق، حجاب اطاعت است. شیطان، حجاب دین و نفس حجاب خدا. امام محترم علم و فلسفه را نفس حجاب خدا و حجاب اكبر میداند:آنان كه به علم فلسفه مینازندبر علم دگر به آشكارا تازندترسم كه در این حجاب اكبر آخرسرگرم شوند و خویشتن را بازند14امام بزرگ بسیاری از نكات عرفان را به فاطی خطاب كرده است:فاطی كه زمن نامؤ عرفانی خواستاز مورچهای تخت سلیمانی خواستگویی نشنیده ما عرفناك از آنك جبرئیل ازو نفخه رحمانی خواست15مكتب عرفان كه در سراسر ایران و در شعر و ادبیات فارسی مسلط است دارای یك سیستم فكری خاصی است. از این فكر یك انسان عارف و صوفی میشود. او با روش و طریقت خاص خدا را میشناسد و خود را در یاد خدا فنا میكند. امام محترم یك عارف كامل و صوفی با كمال بود اساس فكر عرفان امام بر یك تصور زیباست. او پرتو حسن را جمال خالق میداند:پرتو حسنت به جان افتاد و آن را نیست كردعشق آمد دردها را هرچه بُد درمان نمود16حافظ همین نكته را میسراید:در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زدعشق پیدا شد و آتش به همه عالم زداو جمال مطلق را بعد از گسستن دل از علایق جهان میبیند:فاطی زعلایق جهان دل بركناز دوست شدن به این و آن دل بركنیك دوست كه آن جمال مطلق باشدبگزین تو و از كون و مكان دل بركن17"جلوؤ جمال" و "دیدار یار" را در "آئینه جان" مشاهده میكند. به عقیده وی جان آئینه هستی است. یعنی زندگی آدمی در اطراف این گردش میكند. جان كه آئینه هستی است در اقلیم وجودبرزده سنگ به آئینه جان آمدهام18از آتش "عشق دلدار" میافزاید:آتش عشق بیفزا غم دل افزون كناین دل غمزده نتوان كه غم افزا نشوداو عشق الهی را "قبله عشق" میداند.بهار شد در میخانه باز باید كردبسوی قبلؤ عاشق نماز باید كرد19او سفر عشق را با دل تنگ در سایه عشق و در سایه لطف میكرده است.عالم عشق است هرجا بنگری از پست و بالاسایه عشقم كه خود پیدا و پنهانی ندارم20آن سرو دل آرای من آن روح جان افزای مندر سایؤ لطفش نشین كاین سایه دل آرا بود21و در سایه لطف خدا از چاك نفی بیرون میآید:بردار این ارقام را بگذار این اوهام رابستان زساقی جام را جامی كه در آن لا بود22او در قافله عشق را در صبح ازل بادؤ الست یعنی كه باده عشق وحدانیت خدا نوشیده است چون خمیر آدم از گل عشق سرشته شده است.جز عشق تو هیچ نیست اندر دل ماعشق تو سرشته گشته اندر گل ما23بعد از پیمودن این همه مراحل عشق به این نتیجه میرسد كه هر شئ و هركس در تحت توجّهات و فرمان خدا حركت میكند:ملحد و عارف و درویش و خراباتی و مستهمه در امر تو هستند و تو فرمانفرما24به اندیشه امام هدف زندگی شناخت زیبایی و لذت بردن از زیبایی است. او حاضر نیست "زیبایی باغ" را با نظرهای كوتاه ببیند.ای روی تو نور بخش خلوتگاهمیاد تو فروغ دل نا آگاهمآن سرو بلند باغ زیبایی رادیدن نتوان با نظر كوتاهم25عرفان یكی از تابناكترین تجلیّات اندیشه انسان است باید گفت كه این طریقه عارفان و روش صاحب نظران است. ایشان از ذوق و شوق منازل "راه معرفت" را طی میكنند من اینجا از عناوین غزلیّات و رباعیّات امام(ره) استفاده كردهام. امام تقریباً بر هر اصطلاح تصوّف غزلی یا رباعی یا مسمط ساخته است و در آن نكات عرفانی را بیان كرده است.امام رهبر بزرگ مانند یك صوفی كامل اول هستی خودش را فراموش میكند. بعداً در هر ذره خدا را میجوید. او معتقد است كه اگر كسی هستی خویش را فراموش نكند او در وحدت خدا شرك میورزد.آنكس كه ره معرفت اللّه پویدپیوسته زهر ذره خدا میجویدتا هستی خویشتن فرامش نكندخواهد كه زشرك عطر وحدت بوید26در اندیشه امام(ره) دنیا و هر شئ كه در دنیا است حتّی از ذرّه تا خورشید نمایشگر زیبایی خدا است و اگر ما نمیبینیم این عیب ماست ورنه خدا هرجا موجود است.عیب از ما است اگر دوست زما مستور استدیده بگشای كه بینی هم عالم طور است27او صاحب عقیده است اِنّ اللّه علی كلّ شئ قدیر.ذرّهای نیست كه از لطف تو هامون نبودقطرهای نیست كه از مهر تو دریا نشود28نیز عقیده قرآن را اظهارنظر میكند كه هر شئ در این كون و مكان در تسبیح خدا غرقاند.وقت آنست كه بنشینم و دم در نزنمبه همه كون و مكان مدحت او مسطور است29او عاشق خدا است و معشوقش هر چیز و در هر جا جلوه فكن است حتّی كه نغمههای موسیقی پرندگان زیبا گلهای نرگس و لاله و سنبل از تجلیات انوار حق پر هستند.از سنبل و نرگس جهان باشد به مانند جنانو زسوسن و نسرین زمین چون روضؤ خلد بریناز قمری و كبك و هزار آید ندای ارغنونوز سیره و كوكوو سار آواز چنگ راستینیك عارف حقیقی همیشه دور از رسومات و غوغای مردم در خلوت زندگی بسر میبرد. امام عید و شادی‌های دنیا را برای اهل دنیا وقف میكند و خود در موقع شادیها و خوشی ها خلوت را تلاش كرده در یاد خدا غرق میشود:صوفی و عارف ازین بادیه دور افتادندجام میگیر زمطرب كه روی سوی صفاهمه در عید به صحرا و گلستان بروندمن سرمست زمیخانه كنم روبه خدا30او منزل عشق را به سر و جان طی میكند:گر مرا ره به در پیر خرابات دهیبه سر و جان به سویش راه نوردم نه به پا31او بعد از تلاش بسیار به دلدار خود رسیده بود آماده نیست كه دوباره این خطا بكند:سالها در صف ارباب عمائم بودمتا به دلدار رسیدم نكنم باز خطا32به نزدیك امام بزرگ تجلّی خدا دو نوع است یكی تجلی ذات و دوّم تجلّی صفات الهی در شعر امام انوار هر دو تجلّیّات درخشان هستند مثلاً:جز رخ یار جمالی و جمیلی نبوددر غم او است كه در گفت و مگوئیم همه33جز سر كوی تو ای دوست ندارم جائیدر سرم نیست بجز خاك درت سودائی34امواج حسن دوست چو دریای بی كراناین مست تشنه كام غمش در كرانه است35حاصل كون و مكان جمله زعكس رخ تستپس همین بس كه همه كون و مكان حاصل ما36او تجلّی الوهیت كه محمد(ص) را بود در شعر میسراید:بلبل باغ جنان را نبود راه به دوستنازم آن مطرب مجلس كه بود قبله نما37به عقیده عرفان اسلامی نیز در قرآن مجید در سوره 33 آیه 72 آمده است كه خدا امانت (عشق) خودش را به آسمان و زمین و كوه عرضه كرد هیچ كدام نپذیرفتند ولی این مشت خاكی این عشق را پذیرفت. شعرای زبان و ادبیات فارسی و اردو زبان نیز عرفا و صوفیان این عشق خداوند را با بار امانت یاد میكنند و شعر میسرایند. باید اضافه كرد كه دل آدمی از هفت آسمان و زمین كوه عرش و كرسی و لوح فراخت تر بوده كه این امانت را بر سرخود گذاشته است. حافظ همین نكته را میسراید:آسمان بار امانت نتوانست كشیدقرعه فال بنام من دیوانه زدندمیر تقی میر شاعر اردو زبان میسراید:سب په جس بار گرانی كیاست كو یه ناتوان اتهالیاامام بزرگ غزل به عنوان"بار امانت" ساخته است:كشم بار امانت بادلی زارامانت دار اسرارم تو باشیدر این غزل او بجانب نكات عرفانی اشاره میكند در مقابل محبت و مودت وجود عارف این دنیا را هیچ ارزش نمیدهد.به اندیشه امام محترم بمقابله عشق خدا، جهان برابر یك جو ارزش ندارد:جهان را یك جوی ارزش نباشداگر یارم اگر یارم تو باشی38و به سبب عشق خدا آدمی خاكی به معراج عشق رسیده است:رسد جانم به فوق قاب قوسینكه خورشید شب تارم تو باشی39امام بزرگ(ره) اگر وصال دوست به او حاصل میشود: با نهایت خوشحالی و شادمانی مرگ را به آغوش میگیرد:ببوسم چوبه دارم به شادیاگر درپای آن دارم تو باشیعرفا و صوفیا در شراب وحدت غرقاند و ایشان در حالت سرمستی تجلّیّات خدا را مشاهده میكند. امام(ره) میسراید:هشیاری من بگیر و مستم بنماسرمست ز باده الستم بنمابر نیستی ام فزون كن از راه كرمدر دیده خود هر آنچه هستم بنما40در این رباعی اشاره است بطرف آیه قرآن "الست بربكم" امام بزرگ مانند یك صوفی با كمال استغنا كه بی نیازی حق است در حالت مستی قربت خدا را میجوید. نیز این هستی را برای رسیدن به مطلوب خود یك نیاز لازم فكر میكند:بی نیازی است درین مستی و بیهوشی عشقدر هستی زدن از روی نیاز است هنوز41و در نسیم سحر بوی الست تا هنوز به مشمامش میرسد:ای نسیم سحری اگر سركویش گذریعطر برگیر كه او غالیه ساز است هنوز 42به عقیده عرفان اسلامی آدم را بر فرشتگان به سبب علم فضیلت بزرگی حاصل است. چون هرچه كه آدم میداند فرشتگان از دانستن آنها عاجزند. امام رهبر به این مطلب اشاره میكند:قدسیان را نرسد تا كه به ما فخر كنندقصؤ عَلّم الاسمأ به زبان است هنوز43صوفیان بردن نعرؤ "انا الحق" وحدت وجود را قایلاند و ایشان به این منزل بعد از پیمودن راه دراز میرسند. ولی امام محترم در مشاهدؤ حسن دوست خاموشی را ترجیح میدهد و زدن نعرهها را لاف عارف میداند و به این مقابله خودی موسی را دوست میدارد:تا منصوری لاف انا الحق بزنینادیده جمال دوست غوغا فكنیدك كن جبل خودی خود چون موسیتا جلوه كند جمال او بیارنی44به عقیده صاحب نظران و عارفان و نیز در قرآن مجید آمده است كه ابلیس آدم را فریب داد. او دانه گندم را خورد. در این نافرمانی آدم و حوا را از بهشت بیرون راندند. در روایات وجه تخلیق كائنات را در "كنت كنزاً مخفیاً" "ولولاك لما خلقت الافلاك" بیان كردهاند. امام(ره) از این نتیجهگیری میكند كه اگرچه فریب دادن شیطان به آدم از روی سوء نیّت بود ولی در حقیقت این احسانش بود چون ازین سبب عشق پیدا گشت و آدم از مُلك مَلك رخت بربست.خواست شیطان بد كند با من ولی احسان نموداز بهشتم برد بیرون بسته جانان نمود45یا:خواست از فردوس بیرونم كند خوارم كندعشق پیدا گشت و از مُلك و مَلك پران نمودپرتو حسنت بجان افتاد و آن را نیست كردعشق آمد دردها را هرچه بُد درمان نمود46غالب به زبان اردو میگوید:عشق كه طبعیت نه زیست كا مزا پایادرد كی دوا پایی درد لا دوا پایاامام از لحاظ عقاید خود ازاهل تشیّع بود چنانچه با نهایت اخلاص در قصیده بهاریه انتظاریه در حق شیعیان دعاگو هست:ای صاحب حضرت زمان ای پادشاه انس و جانلطفی نما بر شیعیان تایید كن دین مبینتاریخ شاهد است كه همیشه عارفان حقیقی و صوفیان با كمال در معاشره و اجتماع خود كارهای اصلاحی انجام دادهاند. امام محترم نیز با اندیشههای عرفان اسلامی و با روش و طریق صاحب نظری ایران و ایرانیان را از چنگال استبداد آمریكا رهائی بخشید. او ایران را از انقلاب سفید بیرون آورده به راه انقلاب اسلامی رهنمائی كرد و كشور ایران را از خودكامگی شاه رها كرده و به جمهوری اسلامی ایران مبدل كرد و گفت كه:جمهوری ما نشانگر اسلام استافكار پلید فتنه جویان خام استملت به ره خویش جلو میتازدصدّام بدست خویش در صد دام است46یا:جمهوری اسلامی ما جاوید استدشمن زحیات خویشتن نومید استآن روز كه عالم زستمگر خالی ستما را و همه ستمكشان را عید است47او ملّت اسلام را با اخلاق اسلام آراسته كرد. او خود مردی ساده زیست بود و این خصوصیّت خود را به ملّت ایران بخشید تا این درجه كه سر ما به پیش سادگی ایران و ایرانیان با نهایت عزت و احترام خم میشود:او مردی مسلمان و پابند صوم و صلوة بود و در یاد خدا غرق میماند. چنانچه همه ما بوسیله تلی وژن دیدیم كه در آخرین لحظات در حالت بیماری در بیمارستان بستری بود نماز را با تمام اراكین یعنی با قیام و ركوع و سجود ادا كرد و آرزویش به پایه تكمیل رسید:به بیماری دهم جان و سر خود اگر یار پرستارم تو باشی48شوم ای دوست پرچمدار هستیدر آن روزی كه سردارم تو باشی49پاورقیها:18. ص139. 15. ص196. 16. ص115. 1. ص49. 10. ص67. 12. ص97. 14. ص209. 13. ص54. 17. ص232. 19. ص80. 11. ص97. 2. ص45. 25. ص226. 22. ص103. 28. ص112. 21. ص103. 23. ص44. 20. ص150. 24. ص43. 27. ص52. 26.ص215. 29. ص52. 39. ص181. 33. ص179. 35. ص61. 32. ص39. 30. ص39. 31. ص39. 3. ص49. 36. ص45. 37. ص39. 38. ص181. 34. ص186. 40. ص 192. 44. ص246. 45. ص115. 43. ص127. 47. ص193. 49. ص181. 41. ص126. 46. ص195. 48. ص181. 4.ص39. 42. ص126. 5. ص206. 6. ص247. 7. ص227. 8. ص246. 9. ص217.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 793]
-
گوناگون
پربازدیدترینها