واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: شعور بچهها را دستكم نگیریم !
رضا فیاضی سالهای سال است كه در عرصه تئاتر چه به عنوان بازیگر، چه به عنوان نویسنده و كارگردان فعالیت میكند. او این روزها حسابی در عرصه تئاتر كودك و نوجوان فعال است. به تازگی در نمایش «دیبوكها» بازی كرده است و در حال حاضر 2نمایش «وای به حال عنكبوت» و «یأجوج و مأجوج» را با عنوان نویسنده و كارگردان در حال اجرا دارد. البته به تازگی هم از جشنواره تئاتر كودك و نوجوان اصفهان برگشته است. به بهانه نمایش «یأجوج و مأجوج» كه در حال حاضر در تالار هنر اجرا میشود، با او گفتوگو كردهایم.• چه شد كه به سراغ یك داستان خارجی از هانس كریستیناندرسن رفتید؟به تازگی صحبتی با مصطفی رحماندوست داشتیم كه این قصه در كشكول شیخبهایی آمده است. یعنی این قصه اصالتاً ایرانی است. از چگونگی رسیدن قصه به دست هانس كریستین اندرسن خبر ندارم اما به هر حال این نمایش برداشت من از آن قصه خارجی است.• یعنی خبر داشتید كه قصه ایرانی است؟خیر. سالها پیش قصه را خوانده بودم. سال 75 در جشنواره تئاتر فجر در گروه بازی با آتیلا پسیانی، فاطمه نقوی و مریم كاظمی این متن را برای بزرگسالان اجرا كردم. به همین دلیل از اجرای آن سالها لذت نبردم، با خودم فكر كردم كه باید این متن را كودكانه اجرا كنم چرا كه شناخت من از تئاتر كودك است، متن را دوباره بازنویسی ،به نمایشنامه كودك نزدیك كردم. هر چند كه به صحبت دوستان باز هم بزرگسال است، اما قصه این ظرفیت را دارد كه برای كودكان اجرا شود.• دلیل انتخابتان چه بود؟موضوع قصه همیشگی است و هرگز كهنه نمیشود و موضوع دیكتاتوری كه كور و كودن است، هرگز قدیمی نمیشود.• شما قصه هانس كریستین اندرسن را ایرانی كردید، بیاید در این باره و روندی كه طی كردید، حرف بزنیم كه چه كردید تا آن را منطبق با نیاز كودك ایرانی كنید؟شیوه اجرا ما یك شیوه سنتی است كه آن را به صورت «تخت حوضی» اجرا كردیم، سعی كردیم در تكنیك و شیوه بازی، حركات موزون و موسیقی زنده آن را لحاظ كنیم. و نكات تازهای همچون اطو كردن پیراهن توسط ندیمه باشی در نمایشنامه بیاوریم. می دانید كه در داستان اصلی اینطوری نیست و یا موضوعاتی دیگر،كه موضوعات امروزی بچههاست و نابینایی پادشاه كه واقعیت را نمیبیند، موضوعی نیست كه بگویم كهنه شده است و دیگر به درد بچههای امروزی نمیخورد.• چرا از شیوه تخت حوضی استفاده كردید؟فكر كردم به زبانی كه میخواهم داستان را برای كودكان تعریف كنم، نزدیكتر است بازی در بازی كه در تئاتر اتفاق میافتد در نمایش «یأجوج و مأجوج» هم اتفاق افتاد.ندیمهباشی و نوكر باشی ماسك به چهره میزنند، یأجوج و مأجوج میشوند این راحتترین راهحلی بود كه دیگر بازیگری را وارد كار نكنیم.• به چه دلیل اصرار داشتید كه از همین بازیگر برای 2نقش دیگر استفاده كنید؟تأكید من در این نمایش بر بازیگری است و ساخت و حركت بازیگر برایم بسیار مهم است و دكور و صحنه خیلی برای من مهم نبود و صرفا به دلیل تماشاگران و تاثیرش روی كودك از دكور و رنگ استفاده كردیم و اگر هم دكور حذف شود در ذات نمایش تاثیری نخواهد گذاشت.• آقای فیاضی شما یك داستان كودكانه انتخاب كردید اما قالبی كه برای آن در نظر گرفتید، كاملاً بزرگسال است، به همین دلیل است كه كار بزرگسال به نظر میرسد.خیمهشب بازی كه صرفاً برای كودكان نیست، اما بزرگسالان آن را هم میبیند! اگر نمایش را عام در نظر بگیریم ولی مخاطب كودك باشد به خواستههایمان رسیدهایم.• یعنی از بازتاب و نظرات راضی هستید؟بله، آنها نمایش را خوب درك میكنند. كودكان پیشدبستانی به فضا ،موسیقی و رنگآمیزی توجه میكنند و لذت میبرند و حتی میخواهند به روی سن بیایند! و بچههای دبستانی با داستان ارتباط برقرار میكنند. از این قصه انیمیشن هم ساخته شده است، چرا كه برای بچههاست. و ما نباید فراموش كنیم كه بچههای امروز خیلی باهوش و فهمیده هستندو شعور آنها را نباید دستكم گرفت باید به آنها موضوعی ارائه بدهیم كه باعث شود فكر كنند. الان غالب نمایشهایی كه برای بچهها ساخته میشود یا در مورد حیوانات است یا مورد یك بچه شیطان وبیادب، یعنی موضوعات، موضوعات سادهای است كه شعور كودكان را نادیده گرفته است.• توجه شخص شما در كار برای بچهها بر چه چیزی متكی است؟تكیه من روی تئاتر است، یعنی سعی كردم كه تئاتر اجرا كنم، نكتهای كه در تئاتر كودك ضعیف و كمیاب است. به ندرت تئاتری میبینید كه برای كودكان ساخته شده باشد. بیشتر یا یك كار فكاهی است یا شخصیتها توی سر و كله هم میزنند و یا فقط قرار است بچههابا شنیدن موسیقی دست بزنند و...• چه باید كرد؟سال گذشته كه جشنواره نمایش نامهنویسی توسط سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران برگزار شد و در پی آن چند نمایش برای اجرا در فرهنگسرا انتخاب شد، كه در حقیقت هدف آن در حل مشكلات نمایش كودك در فرهنگسراها بود. من تلاش كردم چه در نمایش «یأجوج و مأجوج» ونمایش «وای به حال عنكبوت» كه در فرهنگسراهای تهران اجرا میشود، تئاتر و نمایشنامه اجرا كنم و این حركات باید ادامه پیدا كند. • نوشتن نمایشنامه « یأجوج و مأجوج» چقدر زمان برد؟چون قبلا این كار به شكلهای متفاوتی نوشته بودم تقریبا زمان زیادی را صرف نوشتن نمایشنامه نكردم. چرا كه قبلاً هم اجرا شده بود. • بین این 2 نمایشنامه كه یكی برای بزرگسال و دیگری برای كودك نوشته شده آیا نقاط مشتركی وجود دارد؟نقاط مشترك این است كه متن كاملتر و كودكانه شده است. • پس این دیالوگها كه «با سیخ میزنم چشمت را درمیآورم» جریانش چی بود؟سلاطین این كار را میكردند و در تاریخ از این حرفها زیاد بوده است. • باتوجه به اینكه شما سالها كار كودك كردهاید و دغدغه كار كودك هم دارید، وقتی شیوه تخت حوضی را انتخاب میكنید، ناگزیر هستید كه از ویژگیهای این نمایش استفاده كنید، در این صورت با ویژگی نمایش كودك مغایرت پیدا میكند، دقیقا مثل همین دیالوگ یا توی سر و كله هم زدن. مادرها هم از این حرفها به بچههایشان میزنند. • كه حرف خوبی نیست. بله حرف خوبی نیست اما واقعیت است. • اما واقعیت با حضور خصوصیات تئاتر كودك متفاوت است. ما از این كار پادشاه تعریف نكردیم، بلكه فقط واقعیت را گفتیم. اما جذاب گفته میشود.• خیلی خطرناك است اگر جذاب گفته بشود؟یك نكته خوب نمایش این است كه موسیقی كار زنده است و حتی اشعار را هم بازیگرها در صحنه میخوانند.• چه شد كه برخلاف رویه همه نمایشهای كودك از پلیبك استفاده نكردید؟به نظرم خواندن اشعار توسط بازیگر گرمتر و زندهتر است. گرچه كه مشكلات خاص خودش را دارد. • مثلا ممكن است صدای كودكان حاضر در صحنه به صدای بازیگران غلبه كند. بازیگرها وقتی اشعار را خودشان میخوانند احساس تئاتر و زنده بودن آن را دارند تا اینكه موسیقی و اشعار از بلندگو پخش شود و بازیگر فقط لب بزند. در نمایش «دبیوكها» كه بازیگر بودم، فقط لب میزدم و همیشه این واهمه را داشتم كه برق برود. ترجیح میدادم كه اشعار را خودم بخوانم چرا كه به بهتر شدن حسم در بازیگری كمك میكرد. • شما متعلق به نسلی از بازیگرانی هستید كه روی بیانشان كاركردند ولی بازیگرهای امروزی در بیان مشكل دارند، من یك جاهایی از دیالوگها و اشعار را متوجه نمیشدم و در صدای دست بچهها گم میشد. این مشكل بازیگری ماست و طبعا بازیگر باید صدای قوی و شفافی داشته باشد تا به راحتی تماشاگر دیالوگها را بشنود. اما اینكه شما میگوید بعضی از دیالوگها را نشنیدهاید به دلیل شتابزدگی ما بوده است، كه مجبور بودیم به دلیل اجرای بعدی سالن را زود ترك كنیم البته به تدریج این مشكل حل خواهد شد. ما مجبور بودیم كه بخشهایی از نمایش را حذف كنیم تا زمان نمایش به یك ساعت برسد، به همین دلیل سرعت تند بود. • از اجرا راضی بودید؟چون كار پایه مناسبی برای بداههسازی دارد اگر بازیگران هنر بداسازی خود را روی موضوع اصلی نمایش بگذارند من از اجرای آن روز خیلی راضی خواهم بود. اگر آنها از موضوع اصلی دور بشوند و فقط بخواهند كه شوخی كنند یا بزن بزن بكنند، در این صورت از نمایش راضی نخواهم بود. دوست دادم كه بازیگران تمام انرژی خلاقهشان را روی تفهیم هدف نمایش بگذارند در این صورت از اجرا راضی خواهم بود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 222]